Akran Zorbalığı Nedir?
Akran zorbalığı, bir çocuğun bir veya daha fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde kötü muameleye maruz kaldığı bir istismar türüdür.
Akran Zorbalığı Nedenleri Nelerdir?
Genel olarak akran zorbalığının nedenleri şu şekildedir:
- Güç dengesizliği yaygın görülen ilk faktördür. Çocuk, kendini güçlü göstermek amacıyla sıklıkla bu yola başvurarak akranlarına baskı oluşturabilir.
- Ailevi problemler, çocukların baş etmekte zorlandığı ve öfkelendiği durumlar arasındadır. Çocuk, öfkesini kontrol edemeyerek arkadaşlarına karşı zorba tavırlar oluşturabilir.
- Çocuklar, sosyal medyada kendilerine bir karakter belirleyebilir. Belirledikleri karakteri, yansıtabilmek adına onun kötü hareket ve davranışlarını da tekrar edebilir.
- Arkadaş grubu baskısı da sorunun nedenleri arasında yer alır. Okul ya da mahalle içerisinde yer alan baskın grubun kurallarına uymak adına bu yaklaşımlar görülebilir.
Çocuklar Neden Zorbalık Yapar?
Ortalama 4-6 yaş arasındaki çocukların aktif olarak birbirleriyle anlamlı şekilde oyun oynamaya başlamalarıyla birlikte çocuklarda zorbalık davranışına başladıkları görülmektedir.
Okul öncesi döneme denk gelen bu süreçler içerisindeki çocukların nasıl iletişim kuracaklarını bilmedikleri, akranlarına istediklerini kabul edilebilir yoldan söylemeyi beceremedikleri için sözel, duygusal ve fiziksel zorbalık yoluna başvururlar.
Zorbalık yapan çocuklar davranışları üzerinden kendilerini daha güçlü hissetmektedirler. Bu güçlü olma duygusu üzerinden aldıkları haz fazla oldukça ve yaşları ilerledikçe bu davranışlar kalıplaşmaya başlar ve çocuğun iletişim kurma becerilerinin temelini oluşturur. İlerleyen yıllarda ise bu davranış kalıpları yerleşmiş olur.
Akran Zorbalığı Hangi Yaşlarda Görülür?
Akran zorbalığı, genellikle okul çağındaki çocuklar arasında sıkça görülen bir sorundur. Bu tür zorbalık genellikle ilkokul ve ortaokul dönemlerinde başlar, ancak lise yıllarına kadar devam edebilir. Çocukların sosyal becerilerini geliştirmeye çalıştığı, grup dinamiklerinin önem kazandığı bu dönemler, akran zorbalığının ortaya çıkma olasılığını artırır.
Çocukların ergenlik sürecine girdikleri ortaokul ve lise yıllarında, sosyal statülerin belirginleştiği, arkadaş gruplarının önemli hale geldiği bir evreye girmeleri, akran zorbalığının artmasına zemin hazırlar. Grup içindeki hiyerarşi, popülerlik ve dışlanma gibi dinamikler, çocuklar arasında olumsuz rekabeti körükleyebilir. Bu dönemde, fiziksel, sözlü veya duygusal zorbalık biçimleriyle karşılaşan çocuklar, bu olumsuz deneyimlerle baş etmekte zorlanabilirler. Akran zorbalığı, gençlerin duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir ve bu nedenle eğitimciler, ebeveynler ve toplum genelinde bu konuda farkındalık yaratmak önemlidir.
Akran Zorbalığına Maruz Kalan Çocuklar Hangi Davranışları Sergiler?
Çocukluk döneminde akran zorbalığına uğrayan yetişkinlerin depresyon, anksiyete bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu gibi psikolojik sağlık sorunları olması muhtemeldir.
Bununla beraber çocuklarda ve gençlerde görülebilecek davranış ve özellikler şu şekildedir:
- Düşük özgüven
- Yeme bozuklukları
- Kabus görme, uyku bozuklukları yaşama
- Sosyal aktivitelere karşı ilgi kaybı
- Okula karşı ilgi kaybı
- Öğrenmede, odaklanmada zorluk,
- Devamsızlık problemi
- Düşen not ortalaması
- Okulu bırakma ihtimalinin yükselmesi
- Kendine zarar verme ve intihar düşünceleri
Akran Zorbalığı Türleri
- Sözel Zorbalık
- Fiziksel Zorbalık
- Sosyal Zorbalık
- Siber Zorbalık
- Cinsel Zorbalık
- Irkçı Zorbalık
- Dini Zorbalık
- Dil Farklılığı Zorbalığı
Sözel Zorbalık
Sözel zorbalık, birine kasıtlı bir şekilde yaralayıcı sözler söylemek veya tehdit etmektir.
Buna örnek davranışlar aşağıda belirtildiği gibidir:
- İsim takmak
- Alay etmek
- Sataşmak
- Zarar vermek, tehdit etmek
- Uygunsuz yorum yapmak
Fiziksel Zorbalık
Fiziksel zorbalık, kişilere veya eşyalara temas yoluyla zarar verilmesidir.
Örneğin:
- Birine vurmak, tekmelemek veya tükürmek
- Çelme takmak veya itmek,
- Birinin eşyalarını izinsiz şekilde almak veya kırmak
- Kaba veya uygunsuz hareketlerde bulunmak
Sosyal Zorbalık
Sosyal zorbalık yapan kişi, karşı tarafın itibarını ve kurduğu insan ilişkilerini hedef alır.
Sosyal zorbalık içeren davranışlar şu şekildedir:
- Birini dışlamak
- Hakkında konuşmak veya asılsız bir söylenti çıkarmak
- Diğer insanların önünde utandırmak
- Başkalarına o kişi ile etkileşime girmemelerini veya arkadaşlık etmemelerini söylemek
Siber Zorbalık
Hayatımıza teknoloji aracılığı ile girmiş olan siber zorbalık, çevrimiçi varlık gösterdiğimiz bir sosyal medya platformunda uygulanmaya çalışan baskının bir tanımıdır.
Böyle bir akran zorbalığı ile karşılaşan bireyler aşağıdaki durumlar ile karşılaşırlar:
- Rahatsız edici mesajlar/metinler almak
- Sosyal medyada olumsuz, kaba yorumların hedefi olmak
- Bir kişiyi incitmek veya utandırmak suretiyle onunla ilgili kişisel bilgileri başkalarına göndermek veya yayınlamak
- Sohbet uygulamaları üzerinden birini tehdit etmek veya orada zorbalık yapmak
Cinsel Zorbalık
Bir kişiye gösterilen rıza dışı her türlü cinsel muamele, kurulan iletişim bu kategoride değerlendirilebilir.
Zorbalığa uğrayan kişi belirtilen olumsuz durumları yaşar:
- Müstehcen fotoğraflar, mesajlar veya videolar göndermek veya yayınlamak
- Uygunsuz cinsel yorumlar, şakalar veya el hareketleri yapmak
- Cinsel içerikli söylentiler yaymak
- Birine cinsel birliktelik veya müstehcen fotoğraflar için baskı yapmak
- El yordamıyla bedeni kavrama veya özel bölgelere dokunmak
Irkçı Zorbalık
Etnik azınlıktaki bir kimsenin, varoluşundan ötürü gördüğü baskı türüdür.
Bu durum, sosyal zorbalık, siber zorbalık, sözel zorbalık dahil olmak üzere birçok akran zorbalık türünü bir arada bulundurabilir. Zorbalığa uğrayan kişi, ırkı dışında cinsel yönelimi, dini inancı, görünüşündeki belirgin farklılıklar nedeniyle de yargılanabilir.
Uygulanan davranışlar ise genel olarak şunları içerir:
- Birini ırkı nedeniyle küçümsemek, alay etmek veya korkutmak
- Birinin ırkına ait tarihini değersizleştirmek,
- Bir kişinin konuşmasını, giyimini veya adetlerini aşağılamak veya küçük düşürmek
- Birinin dini pratiklerini veya kalıplaşmış kültürel uygulamalarını itibarsızlaştırmak
Dini Zorbalık
Dini zorbalık, bir kişinin dini inançlarına yönelik saldırgan, aşağılayıcı veya dışlayıcı davranışlar içeren bir akran zorbalığı türüdür. Bu tür zorbalık, kişinin dini inançlarının farklı olması nedeniyle diğerlerinden ayrılmasına ve dini tercihlerine saygı gösterilmemesine dayanabilir. Dini zorbalık, sözlü taciz, alay, dışlama, ayrımcılık veya diğer olumsuz davranışlar şeklinde ortaya çıkabilir.
Dini zorbalık genellikle bir kişinin dini kimliğine yönelik saldırılar içerir ve bu, mağdurun duygusal ve psikolojik sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu tür zorbalık, genellikle önyargılar, yanlış anlamalar veya ötekileştirme gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Eğitim kurumları, toplumlar ve aileler, dini farklılıkları anlamak, hoşgörüyü teşvik etmek ve dini zorbalıkla mücadele etmek için çeşitli önlemler almalıdır. Dini özgürlük ve saygı, bir toplumun çeşitliliğini kucaklamak adına önemli değerlerdir.
Dil Farklılığı Zorbalığı
Dil farklılığı zorbalığı, bir kişinin dil becerilerinin, aksanının, konuşma tarzının veya ana dilinin farklı olması nedeniyle maruz kaldığı ayrımcı, aşağılayıcı veya dışlayıcı davranışları ifade eder. Dil farklılığı zorbalığı, genellikle kişinin diğerlerinden dil konusunda farklılık göstermesi sebebiyle ortaya çıkar. Bu tür zorbalık, sözlü taciz, alay, dışlama veya diğer olumsuz davranış biçimlerinde kendini gösterebilir.
Dil farklılığı zorbalığı, kültürel çeşitliliği ve dil farklılıklarını anlamayan veya hoşgörü göstermeyen bir ortamda ortaya çıkabilir. Dil, bir kişinin kimliğini ve kültürünü ifade etmenin önemli bir yolu olduğundan, dil farklılıklarına yönelik zorbalık, mağdurlar üzerinde duygusal ve psikolojik etkiler bırakabilir.
Eğitim kurumları, işyerleri ve toplumlar, dil farklılıkları zorbalığına karşı duyarlılık geliştirmeli, kültürel çeşitliliği desteklemeli ve dil farklılıklarına saygı göstermeyi teşvik etmelidir. Dil farklılıklarını anlamak ve takdir etmek, bir toplumun daha kapsayıcı ve hoşgörülü olmasına katkıda bulunabilir.
Çocuğumun Zorbalığa Uğradığını Nasıl Anlayabilirim? Akran Zorbalığı Belirtileri Nelerdir?
Akran zorbalığı çocukluk döneminin en zorlayıcı deneyimlerinden biridir. Aşağıdaki durumları gözlemliyorsanız mutlaka profesyonel bir uzman desteği almalısınız. Alanında uzman bir pedagog çocuğu yaşanması muhtemel bir travmadan korumak için destekler.
Bunun yanı sıra, akran zorbalığı nedir anlamak ve süreci en iyi şekilde yönetmek için anne ve babalara da yardımcı olur.
Okula Gitmekten Kaçınma
İşe veya okula gitmekte zorlandığın zamanlar olabilir. Ancak küçük çocuklarda fiziksel ağrı veya iyi hissetmeme bahaneleriyle sürekli şekilde okuldan kaçınmak, zorbalığa maruz kaldığına dair bir işaret olabilir.
Bir kişi gideceği yerde kendini güvende hissetmiyorsa oraya gitmeyi reddeder.
Kaygı
Kaygı (anksiyete), özellikle sosyal anksiyete zorbalığa uğramış çocuklarda çok sık görülen bir belirtidir. Okula gitmekten kaçınma, baş ve karın ağrısı gibi şikayetler psikolojik olabilir. Bunun psikolojik durumun nedeni, vücudunuzun sinir hücrelerinin sinyal göndermek için kullandığı bir nörotransmitter veya kimyasal olan serotoninin hem beyni hem de bağırsağı etkilemesidir.
Düşük serotonin seviyeleri kaygı, baş ağrısı ve hassas bağırsak sendromu gibi bağırsak problemleriyle bağlantılıdır.
Depresyon
Akran zorbalığı yaşayan çocuklar depresyona karşı daha eğilimli olabilirler. Çocuklardaki depresyon belirtileri yetişkinlere göre farklılık gösterebilir. Yetişkinlerde görülen depresyon kişiler genellikle üzgün ve bıkkın görünebilir.
Çocuklarda daha çok öfke ve kızgınlık gözlemlenir. Ergenlikte görülen tipik öfkeli ruh hali de bunun bir parçasıdır.
Davranış Değişiklikleri
Çocuğun sosyal hayatında genel tutumlarına göre farklı davranırsa veya akademik performansında bir sebebe dayanmayan birtakım bir düşüş meydana gelirse, bu akran zorbalığına uğradığının işareti olabilir. Yaşanılan konsantrasyon düşüklüğü, özgüven kaybı da ebeveynlerin gözlemlemesi ve tedbirli olmasını gerektiren psikolojik unsurlardandır.
Akran zorbalığı ile mücadele eden çocuğun özgüveninin zedelenmesi oldukça olasıdır. Özgüvenini yeniden inşa etmek için, çocuklar üzerinde olumlu etkisi olan arkadaş grupları ile etkileşimde olunmalıdır. Farklı alanlarda faaliyet gösteren öğrenci kulüplerine, spora ve keyif alacakları aktivitelerin kurslarına katılmaları, güçlü dostluklar kurmalarına imkan sağlar.
Akran Zorbalığının Etkileri ve Sonuçları Nelerdir?
Zorbalığına uğrayan kişiler, uyum konusunda çeşitli problemler ile karşılaşabilir. Günlük hayat katılmak onlar için bir hayli zorken travma ve özgüven problemleri ile karşılaşabilirler.
Aileler ve Toplum Ne Yapmalıdır?
Zorbalık sadece yapan ve yapılanı ilgilendirmez. Bu durum aileleri ve hatta tüm toplumu ilgilendirir. Çünkü sözel ya da fiziksel şiddet eylemi maruz kalınma ile artar.
Çocuk, evde ebeveynlerinin birbirine bağırdığını, hakaret ettiğini, hatta vurduğunu ya da dövdüğünü görüyor olabilir. Ya da çocuk, ebeveynleri tarafından dövülüyor ya da örneğin ufak hatalarda kolayca eleştiriliyor, başarısızlıklarında küçümseyici aşağılayıcı söylemlere maruz kalıyorsa kendisinin de zayıf gördüğü bir çocuk karşısında incitici söylemlere, şiddete başvurması ya da başkaları tarafından benzer tutumlara maruz kalması ihtimali vardır. Toplumsal şiddet de gerek aile içi gerek çocuklar arası şiddeti arttırmaktadır.
Stres, zorlu yaşam koşulları, kişilerin tedavi edilmemiş altta yatan depresyon, kaygı bozukluğu, öfke kontrol zayıflığı, özgüven eksikliği gibi etkenler bireylerin şiddete başvurmasını kolaylaştırmaktadır.
Öfke kontrolü tüm toplumda ele alınması gereken bir durumdur. Çocuklar, sokakta insanların birbirine bağırdığını, kurallara uyulmadığını gördükçe zorbalığa meyil etme riskleri artabilir. Toplumun ve toplumun bir örneği olan ailenin zorba tutumları yüceltici söylem ve davranışlardan kaçınması, mağdurların hak ettiğini düşünmemeleri çocuklar için koruyucu olacaktır. Farklılıklara tolerans ve empati ise zorbalığı azaltan etkenler arasındadır
Akran zorbalığına maruz kalan çocuklar mutlaka uzman bir psikiyatristten destek almalıdır.
Akran Zorbalığını Yapan Çocuk ile Nasıl İletişim Kurulmalı?
Akran zorbalığını yapan çocukla ilk olarak yaptığı davranışın yanlış olduğu ve karşısındaki çocuğu ne kadar etkilediğini konuşmakta fayda vardır. Her çocuk zorba olmaz. Bir çocuğun zorbalığa başvurmasına sebep olan dinamikleri de göz önünde bulundurarak ona karşı da kapsayıcı bir tutum sergilemek önemli olacaktır.
Zorbalığı Yapan ve Zorbalığa Maruz Kalan Arasında İletişim Kurulmalı Mı?
Yetişkinlerin gözetiminde bir iletişim kurdurulabilir. Öncelikle ikisiyle de bireysel görüşmeler yapmakta ve birlikte yapılacak görüşmeye hazırlamakta fayda vardır. İlk amaç zorbaya özür diletmek değildir ancak yaptığı davranışın yanlış ve kırıcı olduğunu ifade edebilmesi zorbalığa maruz kalan çocuk için anlamlı olacaktır.
Okul Rehberlik Servislerinin Bu Durumda Önemi Nedir?
Rehberlik servisleri bu gibi durumları takip ve tespit etmekle görevlidirler. Herhangi bir birime bildirilen zorbalık durumunda olayı araştırmaları gerekmektedir. Maruz kalan çocuğa okul içinde destek olmaları iyi olacaktır. Zorbalığa maruz kalan çocuklar okulda kendilerini güvende hissedecekleri bir alana ihtiyaç duyabilir ve rehberlik servisi bu alan için uygun bir seçenektir.
Akran Zorbalığını Önlemede Öğretmen ve Okul Yönetiminin Görevleri
Akran zorbalığını önleme çabalarında öğretmenler ve okul yönetimi önemli roller üstlenir. Öğretmenler, sınıf içinde olumlu bir öğrenme ortamı oluşturarak öğrenciler arasında empati, saygı ve işbirliği gibi değerleri teşvik etmelidir. Eğitimciler, öğrencilere akranlarına karşı duyarlı olmayı öğretmeli, çatışma çözme becerilerini geliştirmelerine destek olmalı ve zorbalığı önleyici programlara entegre edilmek üzere öğrencilere bilgi vermelidir.
Okul yönetimi, etkili politika ve prosedürler geliştirerek akran zorbalığını önlemek adına sistematik bir yaklaşım benimsemelidir. Okul içindeki gözlem ve değerlendirmelerle zorbalık durumlarını izlemeli, bu durumları önlemek ve müdahale etmek adına planlar oluşturmalıdır. Aynı zamanda, öğretmenlere ve diğer okul personeline düzenli eğitimler sağlamalı, öğrencilere zorbalıkla baş etme becerilerini güçlendiren programları desteklemelidir. Okulun güvenli bir ortam sunması, açık iletişimi teşvik etmesi ve zorbalıkla ilgili vakalara hızlı ve etkili müdahalede bulunması, öğrencilerin duygusal ve sosyal gelişimlerine olumlu katkılarda bulunabilir.
Akran Zorbalığından Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Korunmak için özgüvenin geliştirilmesi gereklidir. Özgüvenin gelişmesi adına da zorbalıkla karşılaşılan ortam dışında sosyalleşme, çeşitli kurs ve aktivitelere katılma, ebeveyn ve öğretmenden alınan cesaretlendirici sözler gereklidir. Aynı zamanda zorbalık yapan kişiyi sosyal medya hesaplarından çıkarma ve silme de korunma yöntemlerindendir.
Akran Zorbalığı Nasıl Tedavi Edilmelidir?
Akran zorbalığının okul içinde halledilmeye çalışılması yanlıştır. Mesele mutlaka çocukların ebeveynleri ile paylaşılmalıdır. Okullardaki rehberlik servisleri çocukların ruhsallığının takibinde önemli yer tutmaktadır.
Rehberlik servisinde çalışanların öğrenci ve öğretmenlerle iletişim halinde olması, çocukları tanıması ve olası değişiklikleri takip etmesi koruyucu olacaktır. Rehberlik servisinde çalışanların zorbalık konusu dahil donanımlı ve eğitimli olması gerekmektedir.
Okuldaki yetkililerin zorbalığı gördükleri durumlarda mağdurun kendisinin baş etmesinin beklenmemesi, müdahale etmeleri ve suçlayıcı bir tutumdan uzak kalarak meseleyi tüm yönleriyle anlamaya çalışmaları önemlidir.
Akran Zorbalığını Önleme Yöntemleri Nelerdir?
Son dönemde yaygın olarak görülen bu problem, Akran zorbalığı nasıl önlenir sorusunu da beraberinde getirir. Bu davranışı önlemek için öğretmen ve rehberlik servislerinden yardım alınması gereklidir.
Okulda Alınabilecek Önlemler
Okulda alınması gereken önlemlerden biri akran zorbalığı etkinlikleridir. Çocuklarda empati duygusunun gelişmesini sağlayan bu etkinlikler, zorbalık davranışlarının azaltılması ve ortadan kaldırılmasını sağlayabilir.
Ailede Alınabilecek Önlemler
Çocuk ve aile bireyleri arasında sağlıklı iletişim kurmak, alınabilecek olan önlemlerdendir. Kurulan sağlıklı iletişim, çocuğun ailesi ile durumu paylaşması ve olayların travmatik sonuçlara ulaşmadan çözümlenmesine yardımcı olabilir.
Akran Zorbalığına Maruz Kalan Öğrenciye Okulu Sevdirme Yöntemleri
Akran zorbalığına maruz kalan bir öğrenciye okulu sevdirme süreci, öğrencinin duygusal iyilik halini güçlendirmeye, sosyal bağlarını kuvvetlendirmeye ve öğrenme ortamında olumlu bir deneyim elde etmeye odaklanmalıdır. İlk olarak, okul personeli ve öğretmenler, öğrencinin duygusal sağlığına özel bir önem vererek empatik bir yaklaşım benimsemelidir. Zorbalığa maruz kalan öğrenci ile bireysel görüşmeler düzenleyerek duygusal ihtiyaçlarını anlamak ve güven inşa etmek önemlidir.
Okul içinde destek grupları veya arkadaşlık programları oluşturmak, öğrencinin sosyal bağlarını güçlendirebilir. Bu gruplar, öğrencilere destek sağlamak, benzer deneyimlere sahip öğrencileri bir araya getirmek ve olumlu sosyal etkileşimleri teşvik etmek amacıyla kullanılabilir. Ayrıca, okuldaki etkinliklere katılımı teşvik etmek, öğrencinin yeteneklerini keşfetmesine ve sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Öğrenciye duyduğu güveni artırmak ve başarılı deneyimler yaşatmak, okulu sevme sürecinde önemli bir etken olabilir. Bu şekilde, pozitif bir okul deneyimi, öğrencinin zorbalık sonrasında toparlanmasına ve okulu sevmesine katkıda bulunabilir.
Akran Çatışması Nedir?
Akran çatışması, aynı yaştaki bireyler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkları ifade eder. Bu çatışmalar genellikle benzer sosyal, duygusal ve bilişsel gelişim aşamalarında olan çocuklar, gençler veya genç yetişkinler arasında meydana gelir. Akran çatışmaları, farklı görüşler, çıkar çatışmaları, kişisel farklılıklar veya iletişim eksiklikleri gibi çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir.
Bu tür çatışmalar, çocukluk ve ergenlik dönemlerinde sosyal becerilerin gelişimi için önemli bir fırsat olabilir. Ancak, çatışmanın yönetilememesi veya olumsuz bir şekilde etkileşime dönüşmesi durumunda, akran çatışmaları zorbalık, dışlanma veya duygusal travmaya dönüşebilir. Bu nedenle, çocuklara ve gençlere çatışma çözme becerileri öğretilmeli, empati geliştirmeleri teşvik edilmeli ve sağlıklı iletişim stratejileri öğretilmelidir. Akran çatışmalarının olumlu bir şekilde yönetilmesi, bireylerin sosyal gelişimlerine katkıda bulunabilir ve güçlü ilişkiler kurmalarına yardımcı olabilir.
Akran Zorbalığında Destek ve Kaynaklar
Akran zorbalığına maruz kalan bireylere destek ve kaynaklar, bu zorlu deneyimle başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Öncelikle, eğitimciler ve okul personeli, zorbalığa maruz kalan öğrencileri dikkatlice gözlemlemeli ve bu durumla baş etmelerine yardımcı olacak kaynakları sağlamalıdır. Okullar, öğrencilere duygusal destek sunan rehberlik hizmetleri ve danışmanlık servisleri aracılığıyla bu bireyleri destekleyebilir. Ayrıca, akran destek grupları veya mentorluk programları gibi inisiyatifler, öğrencilere benzer deneyimlere sahip diğerleriyle bağlantı kurma ve destek bulma fırsatı tanıyabilir.
Aileler de önemli bir destek kaynağıdır. Ebeveynler, çocuklarına açık iletişim kurarak duygusal destek sağlayabilir ve okuldaki durumu anlamalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, zorbalıkla mücadele konusunda eğitim almak, çocuklarını güçlendirmek ve bu tür durumlarla baş etmelerine yardımcı olabilir. Toplumda bilinç yaratmak ve akran zorbalığına karşı toleranssız bir atmosfer oluşturmak da destek kaynaklarının bir parçasıdır. Bu şekilde, bireylere zorbalıkla mücadele etmeleri için güçlü bir destek ağı sunulabilir.