Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve özetlerine bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi özetleri, ipuçları, ders notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Tasavvuf, Tasavvuf Dönemleri, Kültürümüzdeki Bazı Tasavvufi Yorumlar, Alevilik Bektaşilik Hakkında Bazı Temel Kavramlar hakkında bilmen gerekenler ve İslam Dininde Tasavvuf konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!
Bu notlar, Kunduz eğitmenlerimizden Feyza Nur Hoca tarafından hazırlandı. Feyza Hoca, Ankara Hacı Bayram Anadolu İmam Hatip Lisesi; Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İslami İlimler fakültesi mezunu. Özel bir kurumda Din kültürü öğretmeni olarak görev yapıyor. Din kültürü dersine de diğer dersler kadar önem verilmesi gerektiğini düşünüyor; sınava yönelik olan bu notların faydalı olmasını umuyor.
İslam Dininde Tasavvuf Yorumları – Alevilik Bektaşilik
Tasavvuf: İslam ahlakı ile ahlaklanmak için gereken bilgileri öğreten ilme denir.
Sufi: Tasavvufu benimseyen kimseye denir.
Tasavvuf kalbin, ruhun kötü huylardan kurtulmasını öğreten ilimdir.
Tasavvufi ahlakta;
- Nefsin isteklerinden arınmak
- Mütevazı olmak
- Kul hakkına riayet etmek
- Kadere rıza göstermek gibi özellikler yer almaktadır.
Tasavvuf Dönemleri
- Zühd Dönemi: Asrı saadet ile başlar. Tabiin devrini içine alır. Bir grup Müslümanın dünya nimetlerinden uzak durup kendini ibadete vermesidir.
- Tasavvuf Dönemi: Hicri 2.asrın sonundan tarikatların oluştuğu zamana kadarki dönem. Sufi ve tasavvuf kavramı kullanılmaya başlanmıştır.
- Tarikat Dönemi: Hicri 6.asırdan itibaren tarikatların oluştuğu ve kurumsallaştığı dönem.
Tasavvufta mürşide şeyh denir. Tasavvuf doktrinine asıl karakterini veren Zünnun el Mısri’dir.
Kültürümüzdeki Bazı Tasavvufi Yorumlar
Yesevilik
- Ahmed Yesevi’ye nispet edilmiştir.
- Orta Asya’da etkindir.
- Yesevilik düşüncesinde insanı sevmek önemlidir.
- Yeseviliğe göre insan seven, onlara yardım eden, kalp kırmayan ve yalan söylemeyen insanlar erdemlidir.
- Ahmet Yesevi’nin Türkçe olarak söylediği ve hikmet denilen sözleri Divan-ı Hikmet’te toplanmıştır.
Kadirilik
- Kadirilik’te de diğer tasavvufi yorumlarda olduğu gibi Kur’an ve sünnete uymak esas alınır.
- Kadiriliğe göre insan, güzel özelliklere sahip olmak için çalışmalıdır. Bu yüzden insanın dini emir ve yasaklarına uymasının önemi üzerinde durulur.
- Yoksulların hizmetine koşmak ve onların ihtiyaçlarını gidermeye yardımcı olmak önem verilen bir ilkedir.
Mevlevilik
- Mevlâna pek çok alimden dersler almış ve dini ilimler konusunda yetkin bir konuma ulaşmıştır.
- Mevlevilik insanı Allah’ın yarattığı yüce bir varlık olarak gören ve insanlar arasındaki ortak değerleri ön plana çıkarmaya çalışan bir yorum biçimidir.
- İnsan ve Allah sevgisi bu yorum biçiminin önemle üzerinde durduğu temel ilkedir. Bu yorum biçimine göre doğruluk, adalet, yardımlaşma, iyi niyet gibi değerler insanı mutluluğa götürür.
- Kibir, kin, öfke, dedikodu gibi davranışlar ise uzak durulması gereken davranışlardır.
Nakşibendilik
- Gösterişten uzak duran Muhammed Bahaeddin Nakşibend kötülüklerden uzak durmuş ve daima iyiliği tavsiye etmiştir.
- Nakşibendilikte kişinin kötülükten uzak kalması için Allah’ı çokça anması gerektiği üzerinde durulur.
Alevilik-Bektaşilik
- Horasan ve Maveraünnehir bölgesinde yaşayan Türkler, İslamiyet’i kabul ettikleri sırada Hz. Peygamber ve onun ehl-i beytini yani Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’i derin bir muhabbetle sevdiler ve onlara taraftar oldular.
- Bu taraftarlığın adına Ali yanlısı anlamına gelen Alevi denildi.
- İslam’ın erken döneminden itibaren başlayan tasavvufi düşüncenin en önemli özelliği farklılıkları kaynaştırmasının yanı sıra arınmayı ve ibadetleri samimiyetle yapmayı hedeflemesidir.
Alevi Bektaşilik Hakkında Temel Kavramlar
- Erkan: Adet, yol, yöntem, usul, adap anlamlarına gelir.
- Cem: Sözlük anlamı olarak toplanma, bir araya gelme demektir.
- Ayin: Çeşitli tekke ve tarikatların hareket ve musiki unsurlarını taşıyan dini merasimler.
- Musahiplik: Evli olan iki kişinin aileleriyle birlikte dedenin huzurunda kurban keserek hayat boyu yol kardeşi olmaya söz vermelerine denir.
- Cemde on iki hizmet: Cem esnasında on iki kişi tarafından belirli bir düzen ve kurallar çerçevesinde yapılır. On iki hizmet Hz. Ali başta olmak üzere onun soyundan gelen on iki imamı temsil eder.
- Semah: Ceme katılanların Allah’a sevgi ve bağlılık duygusuyla onun güzel isimlerini anarak ayakta dönmesine denir.
- Gülbank: Alevi-Bektaşi geleneğinde duaya verilen isimdir. Gülbanklara başlarken “Bismişah” bitirirken ise “Allah Allah” ifadeleri söylenir. Dualarda cümleler kısa ve ahenklidir. Gülbank, Allah’a sığınma, yalvarma ve ondan af dilemedir.
- Lokma Duası: Her yemek sonrasında yapılan sofra duasının dışında bir de lokma duası vardır.
- Hızır ve Muharrem Orucu: Alevi-Bektaşilik’te çok önem verilen Hızır orucu şubat ayının 13, 14 ve 15.günlerinde tutulur. Bu oruç şu olaya dayandırılır: Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin bir gün hastalanır, Hz. Fatıma üzgün bir şekilde babasına gider ve durumu bildirir. Allah Resulü torunlarının şifa bulması için dua eder ve iyileşmeleri halinde kızı Fatıma ve damadı Hz. Ali’ye üç gün oruç tutmalarını tavsiye eder. Onlar da Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in iyileşmesi üzerine üç gün adak orucuna niyet ederler. İlk günün akşamı oruçlarını açmak üzere iken bir yoksul gelerek onlardan yiyecek ister, yiyeceklerini yoksula verirler. İkinci gün yetime, üçüncü gün de yiyeceklerini kapılarına gelen esire verirler. Üç gün su ve tuzla oruçlarını açarlar. Üçüncü günün sonunda Hz. Peygamber Hz. Ali’ye “Orucunuz nasıl geçti ya Ali?” diye sorar. Hz. Ali de “Size malum ey Allah’ın elçisi” der. O vakit Hz. Peygamber “Üç gün peş peşe kapınıza gelen kimse Hz. Hızır idi. Yüce Allah sizin sabrınızı sınamak üzere Hızır’ı görevlendirmişti.” buyurdu.
Şimdi soru çözümlerine devam edebilirsin!
İslam Düşüncesinde Tasavvuf konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. İslam Düşüncesinde Tasavvuf, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Tasavvuf, Tasavvuf Dönemleri, Kültürümüzdeki Bazı Tasavvufi Yorumlar, Alevilik Bektaşilik Hakkında Bazı Temel Kavramlar gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. Ders Din Kültürü olunca bu kavramlar, her zaman karşımıza çıkabilir! TYT Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi testinde de sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.
Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Din Kültürü netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, İslam Düşüncesinde Tasavvuf konulu binlerce soru alanında uzman Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla İslam Düşüncesinde Tasavvuf sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve detaylı çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!