Yay Dalgaları – Yaylarda Atma Ders Notları

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, ders notlarını senin için derliyoruz!? Bu yazımızda Dalgalar, Atma, Periyot, Frekans, Dalga Boyu, Hız, Genlik gibi temel kavramlar, Yay Dalgaları, Atmaların Yansıması, Yansıma ve İletilme hakkında bilmen gerekenler ile Yay Dalgaları konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!

???

Dalgalarla İlgili Temel Kavramlar

• Atma: Kısa süreli tek bir dalgaya atma denir.
• Periyot: Bir tam dalganın oluşması için geçen süredir. T ile gösterilir. Birimi s’dir.
• Frekans: Kaynağın birim zamanda ürettiği dalga sayısıdır. f ile gösterilir. Birimi s^-1 ya da Hertz (Hz)dir. Frekans kaynağına bağlıdır.
• Dalga Boyu: Ardışık iki tepe ya da iki çukur arası mesafedir. λ ile gösterilir. Birimi metredir.
• Hız: Dalganın birim zamandaki yer değiştirmesidir. Ortam şartları değişmediği sürece dalgalar sabit hızlı hareket yaparlar. λ = v.T
• Genlik: Atma üzerindeki bir noktanın denge konumuna düşey uzaklığıdır. y ya da r ile gösterilir. Genlik enerji ile orantılı bir niceliktir.

Yay Dalgaları Hızı

Gergin yayın bir ucuna yakın bir noktadan yay yukarı veya aşağıya çekilip bırakıldığında ileriye doğru hareket eden bir atma oluşur. Yay dalgalarının hızı; yayı geren kuvvet ve yayın birim uzunluğunun kütlesine bağlıdır.

• v=√(F/μ)
  • F: yayı geren kuvvet
  • μ: yayın birim uzunluğunun kütlesi. μ=m/l.
• İdeal yaylarda, genlik ve atmanın şekli yay hızını etkilemez.
• Hafif yaydaki atmanın hızı, ağır yaydaki atmanın hızından büyüktür.

Atmaların Birbiri İçinden Geçişleri

Atmaların karşılaştıklarında birbiri içinden geçerken bileşke atma oluşturmalarına üst üste binme ilkesi denir. Atmalar birbiri içinden geçtikten sonra hızlarını ve şekillerini korurlar.

• Aynı yönlü atmaların birbiri içinden geçişi:

• Zıt yönlü atmaların birbiri içinden geçişleri:

Atmalarda Yansıma

Yayda oluşturulan atmanın bir uçtan geri dönmesine yansıma denir.

Sabit Uçtan Yansıma

• Sabit uca doğru baş yukarı gönderilen atma baş aşağı (ters) döner. Hız, genişlik ve genlik değerleri değişmez.

Serbest Uçtan Yansıma

• Serbest uca doğru baş yukarı gönderilen atma baş yukarı olarak (ters dönerek) yansır. Hız, genişli ve genlik yansımaz.

Yay Dalgaları – Yansıma ve İletilme

Kalınlıkları (ağırlıkları) farklı iki yay birbirine eklenerek gerdirilirse birleşim noktasına gelen atma, yansıyan ve iletilen atma olarak ikiye ayrılır.

• İnce (hafif) yaydan, kalın (ağır) yaya geçiş: İnce yaydan, kalın yay baş yukarı gelen atmanın iletilen kısmı baş yukarı, yansıyanı ise baş aşağı olur. Aşağıdaki görselde:
  • Hız ilişkisi: v_g = v_y > v_i
  • Genişlik ilişkisi: x_g = x_y > x_i
  • Genlik ilişkisi: y_g > y_y, y_g > y_i . y_y ve y_i arasındaki ilişki için kesin bir şey söylenemez.

• Kalın (ağır) yaydan, ince (hafif) yaya geçiş: Kalın yaydan, haff yaya baş yukarı gelen atmanın iletilen kısmı baş yukarı, yansıyanı da baş yukarı olur. Aşağıdaki görselde:
  • Hız ilişkisi: v_i > v_g = v_y
  • Genişlik ilişkisi: x_i > x_g = x_y
  • Genlik ilişkisi: y_g > y_y, y_g > y_i . y_y ve y_i arasındaki ilişki için kesin bir şey söylenemez.

???

Şimdi Yay Dalgaları soru çözümlerine devam edebilirsin!

Yay Dalgaları konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Bu konu, Fizik ve Dalgalar konusu için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Dalgalar, Atma, Periyot, Frekans, Dalga Boyu, Hız, Genlik gibi temel kavramlar, Yay Dalgaları, Atmaların Yansıması, Yansıma ve İletilme gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. Ders Fizik olunca, bu kavramlar, her zaman karşımıza çıkabilir! TYT ve AYT Fizik testlerinde de sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları, özetleri ve kuralları ve formülleri öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Fizik konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarından sonra MEB Kaynaklarına da göz atmanı tavsiye ediyoruz. TYT ve AYT Fizik dersindeki netleri yükseltmedeki anahtar, konu çalışmalarını tamamladıktan sonra bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.

☀️☀️☀️

Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.