Çift Yarık Deneyi – Işık Teorileri Ders Notları

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, ders notlarını senin için derliyoruz!? Bu yazımızda Işık Teorileri, Doppler Olayı, Çift Yarık Deneyi, Young Deneyi, Saçak Aralığı, Aydınlık – Karanlık Saçak Oluşumu, Tek Yarıkta Kırınım, hakkında bilmen gerekenler ile Işık Teorileri konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!

???

Işık Teorileri

Işıkta Girişim

Fizik

IŞIKTA GİRİŞİM VİDEOSUNU İZLE IŞIK TEORİLERİ İLE İLGİLİ TÜM VİDEOLAR

Işık Teorileri

Tanecik Teorisi

1670 yılında Isaac Newton ile başlar. Tanecik teorisine göre ışık, ışık kaynağından çıkan sonsuz taneciketn oluşur. Bu tanecikler saydam ortamlarda çok büyük hızla ve doğrular boyunca yayılır.

1900’lü yıllarda yapılan Fototelektrik ve Compton deneyleri modelin doğruluğunu kesinleştirmiştir.

Aydınlanma, yayılma, yansıma, kırılma, sğrulma ve ışık basıncı olayları ile bu teori ile açıklanmıştır.

Dalga Teorisi

1678 yılında Huygens’in ortaya koyduğu teoridir.

Işık kaynağı olan cisimlerin atomları frekansları yüksek olan titreşimler oluşturur. Bu titreşimler saydam ortamlarda dalgalar halinde yayılır.

1900’lü yıllaron başında Young’un çift yarık deneyi ile Frasnel’i ışıkta girişim ve polarizasyon deneyleri ışığın dalga teorisini kesinleştirdi.

Elektromanyetik Teori

De Broglie ışğın tanecik ve dalga teorilerini birleştirerek ışığın dalgalar halinde yayılan taneciklerden oluştuğunu ileri sürdü. Düşük frekanslarda tanecik, yüksek frekanslarda dalga modeliyle ışık teorilerinin açıklanacağını dile getirmiştir.

Doppler Olayı

Dalga kaynağının hareketi ile ortaya çıkan dalga frekansındaki değişmedir.

Şekil II’de harkeeti dalga kaynağının oluşturduğu dalgalar görülmektedir. Kara yollarında motorlu taşıtlarını hızlarını ölçmede Doppler etkisi kullanılır.

Bİze doğru yaklaşan itfaiyenin siren sesi Doppler olayı nedeniyle incelir. Hareket yönündeki dalga boyu azalır, frekans artar. Ses incelir. Doppler olayı hem kaynağın hem de gözlemcinin hareketli olması durumunda da gözlemlenebilir. Kaynak ve gözlemci birbirinden uzaklaşıyorsa işitilen sesin frekansı kaynağın ürettiği sesin frekansına düşük yaklaştıkça büyüktür.

Tıpta görüntülenmede kullanılan ulrason cihazlarında da ses dalgalarında meydana gelen Doppler olayından faydalanılır.

Çift Yarık Deneyi – Young Deneyi

Girişim, kırınım ve yansıma olaylarında su dalgaları ışık dalgaları gibi davranır. Işıkta girişim olayı su dalgalarında girişim olayının benzeri olarak gerçekleşir.

Aynı fazda ışık yayan iki kaynak imkansızdır. Çünkü bağımsız ışık kaynakları aynı fazlı değildir. Işık hızı çok hızlı olduğundan girişim hızlı gerçekleşir. Ve gözümüz bu değişimi fark eder.

Perde üzerinde aydınlık ve karanlık saçaklar oluştuğu gözlenir. Bu olay tanecik modeli ile açıklamaz. Çünkü o zaman perdede iki tane aydınlık bölge diğer bölgeler karanlık şekilde oluşur.

Çift yarık Deneyi Saçak Genişliği Formülü

Ardışık iki aydınlık ya da ardışık iki karanlık saçağın aynı özellikteki noktalar arasındaki uzaklıktır.

Saçak Aralığı: Δx = (L.λ)/(d.n)

• Ʇ: perde ile font arasındaki uzaklık
• λ: kullandığımız ışığın dalga boyu
• d: yarıkların ortaları arası uzaklık
• n: fant ile perde arasındaki arasındaki ortamın kırıcılık indisi

Saçak Genişliğini Etkileyen Faktörler

1. Çift yarık deneyinde fant ile perde arasında hava varken kırıcılık indisi n olan su konulursa Δx küçülür. Saçak sayısı artar.
2. Işık kaynağı x doğrultusunda hareket ettirilirse erkezi aydınlık saçağın yeri değişmez. +x yönünde hareket ettirilirse ydınlık saçakların parlaklıkları artar. -x yönünde hareket ettirilirse azaır. Saçak aralığı değişmez.
3. Işık kaynağı y doğrultusunda hareket ettirilirse saçak aralığı değişmez. Fakat faz farkı meydana gelir. Yani merkezi aydınlık tam ortada oluşmaz. Kaynak +y yönünde hareket ettirilirse M.A. -y yönünde kayar.
4. Girişim deneyinde hiçbir değişiklik yapılmadan ışığın dalga boyu değiştirilirse saçak genişliği değişir. Merkezi aydınlığın yeri değişmez.
   • λ_kırmızı > … > λ_mor
   • Δx_kırmızı > … > Δx_mor
5. Yarıklardan birinin önüne ince cam bir levha yerleştirildiğinde desen bu yarık yönünde kayar. Saçak aralığı değişmez.
6. Yarıklar düzlemi ile ekran arası kırıcılık indisi havanınkinden daha büyük olan saydam bir ortamla doldurulursa havadan saydam ortama geçen ort. hızı azalır ve dalga boyu küçülür. Saçak genişliği azalır. Saçağın yeri değişmez.

Çift Yarık Deneyi Aydınlık – Karanlık Saçak Oluşumu

• ΔS = l₂ -l₁ = n.λ P noktası aydınlık saçak
• ΔS = l₂ -l₁ = (n – (1/2))λ P noktası karanlık saçak

???

Tek Yarıkta Kırınım (Girişim)

Doğrusal su dalgaları çok küçük bir aralıktan geçtikten sonra kırınıma uğrar. Işıktaki kırınım da bu olaya benzer. Merkezi aydınlık saçak dışındaki aydınlık saçaklaırn genişliği merkezi aydınlık saçak genişliğinin yarısıdır. M.A. saçakta uzaklaştıkça aydınlık saçakların parlaklığı azalmaktadır.

Saçak Genişliğini Etkileyen Faktörler

1. Işık kaynağı +x yönde hareket ederse parlaklık artar. Saçak aralığı değişmez.
2. Işık kaynağı +y yönünde hareket ettirilirse girişim deseni -y yönünüde kayar.
3. λ_kırmızı > … > λ_mor
4. Δx_kırmızı > … > Δx_mor
5. Perde ile fant arasına hava yerine su kullanılırsa kırıcılık indisi büyüyeceğinedn saçak aralığı küçülür.

Çift Yarık Deneyi ve Işık Teorileri Soru Çözümleri

Işık Teorileri konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Bu konu, Fizik ve Dalgalar konusu için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Işık Teorileri, Doppler Olayı, Çift Yarık Deneyi, Saçak Aralığı, Aydınlık – Karanlık Saçak Oluşumu, Tek Yarıkta Kırınım gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. Ders Fizik olunca, bu kavramlar, her zaman karşımıza çıkabilir! TYT ve AYT Fizik testlerinde de sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Fizik konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. TYT ve AYT Fizik dersindeki netleri yükseltmedeki anahtar, konu çalışmalarını tamamladıktan sonra bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.

Fizik

Dalgalarda Kırınım, Girişim ve Doppler Olayı

Çift yarıkla yapılan girişim deney düzeneği şekildeki gibidir. Perde üzerinde oluşan girişim saçaklarının saçak aralığı

DALGALARDA GİRİŞİM İLE İLGİLİ DAHA FAZLA SORU GÖRÜNTÜLE ÇÖZÜMÜ GÖR

☀️☀️☀️

Sınava hazırlık uzun bir maraton. Kunduz ekibi olarak bu yolculukta yanında olmayı çok isteriz! Alanında uzman Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.