Entalpi Nedir? sorusu Kimyasal Tepkimelerde Enerji konusunun bir sorusu olmakla birlikte YKS Kimya için önemli bir konudur. AYT Kimya’da bu konudan soru gelme ihtimali yüksek. Bilgileri öğrendikten ve soru çözmeye başladıktan sonra bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Entalpi – Kimyasal Tepkimelerde Enerji konu başlığı altında; Endotermik Tepkimeler, Ekzotermik Tepkimeler, Standart Oluşum Entalpisi, Elementlerin Kararlı Halleri, Bağ Enerjisi ve Bağ Enerjisiyle Entalpi Hesaplama hakkında bütün soru işaretlerini giderecek. Şimdi, Kunduz eğitmenimizin Oluşum Entalpisi hakkında hazırladığı yazıyı beraber keşfedelim!
Entalpi Nedir?
Sabit basınç altında gerçekleşen tepkimelerde meydana gelen ısı değişimine entalpi denir.
- Entalpi H (delta) ile gösterilir.
- H Delta enerji değişimini yani entalpiyi ifade eder.
Endotermik Tepkimeler
Eğer bir tepkime enerji alılarsa yani ENDOTERMİK bir tepkime ise H entalpi + işaretiyle ifade edilir.0 (sıfır) büyük olur.
- Tepkimeye enerji verdim ürün enerjisi arttı.
- Ürünün enerjisi girenin enerjisinden büyük oldu.
- Entalpi sıfırdan büyük oldu. H > 0
Şimdi bunu matematiksel olarak görelim.
ΔH= Ürün enerjisi top. > Giren enerji top.
70 -30= +40
- X + 130 kj > Y + Z tepkimesi için potansiyel enerji (Pe)- Tepkime koordinasyonu (TK)
Grafiği:
Ekzotermik Tepkimeler
Eğer bir tepkime enerji verirse yani ekzotermik bir tepkime ise ΔH entalpi – işaretiyle ifade edilir. 0 (sıfır) küçük olur.
X + Y → Z + 190 kj
- Girenler dışarıya enerji verdikleri için ürünlerden enerjileri fazladır.
- Enerjileri toplamı 300 kj olsun 190 kj dışarıya verdiler. Z’nin enerjisi 300-190=110 kj olur.
- Tepkimede 190 kj azalma olduğu için bu azalış negatif olarak ifade edilir ve H= -190 olur ve H <0
Şimdi bunu matematiksel olarak görelim.
- ΔH= Ürün enerjisi top. – Giren enerji top.
- 110-300= -190kj
X + Y → Z + 190 kj tepkimesi için Potansiyel enerji (Pe)- Tepkime koordinasyonu (TK) Grafiği:
Tepkime Isısı: Bir kimyasal tepkime sabit basınç altında gerçekleşirken alınan veya verilen ısı miktarıdır. Isı bir enerji birimidir. Enerji negatif ile ifade edilemez.
X + Y + 30 kj → Z Tepkime ısısı 30 kj
X + Y → Z + 190 kj Tepkime ısısı 190 kj
- Bir kimyasal tepkimenin entalpi değişimi gerçekleşen tepkimenin cinsine göre farklı isimler alır.
Standart Oluşum Entalpisi
Belirli sıcaklık ve basınçta bir bileşiğin doğadaki kararlı elementlerinden oluşumuna oluşum entalpisi denir.
Bir bileşiğin standart şartlarda (1 atm ve 25 °C) kararlı elementlerinden oluşması sırasındaki entalpi değişimine standart oluşum entalpisi denir ve ΔH°f ile gösterilir. 1 mol bileşik oluşuyorsa standart molar oluşum entalpisi denir.
Elementlerin Kararlı Halleri
- Elementler doğada serbest halde bulundukları en kararlı hallerinin oluşum entalpileri sıfır kabul edilir.
- Demir (Fe) katı hali kararlıdır ve doğada serbest halde bulunur. Cıva (Hg) sıvı halde bulunur.
- Eğer bir elementin doğada birden fazla allotropu varsa doğada bulunma yüzdesi en fazla olan allotropunun oluşum entalpisi sıfır kabul edilir.
Standart Oluşum Entalpilerinden Standart Tepkime Entalpisini Hesaplama
- Bir kimyasal tepkimenin entalpi değişimi gerçekleşen tepkimenin cinsine göre farklı isimler alır.
- Bir tepkime yanma tepkimesiyse tepkimede meydana gelen ısı değişimine yanma entalpisi, 1 mol madde yanıyorsa molar yanma entalpisi denir.
- Asit baz tepkimelerinde meydana gelen ısı değişimine asit baz entalpisi veya nötralleşme entalpisi denir.
Entalpi Nedir ve Hangi Faktörlerden Etkilenir?
Basınç ve hacim değişimi: Tepkimenin sabit basınç ve hacimde gerçekleşmesine bağlı olarak entalpi değişir.
Maddenin Türü: Tepkimeye giren maddelerin türü değiştikce tepkimede meydana gelen ısı değişimi (entalpi) değişir.
Maddenin Fiziksel Hali: Entalpi maddenin fiziksel haline göre değişir.
Maddenin Miktarı: Entalpi oluşsan veya harcana maddenin değişimi ile doğru orantılı olarak değişir.
Sıcaklık: Tepkime ısısı sıcaklığa bağlı olarak değişir. Sıcaklık entalpiyi girenlerin ürünlerin ısı kapasitesine göre etkiler.
Bağ Enerjisi ve Entalpi Hesaplama
- Kimyasal tepkimelerde girenlerin atomları arasındaki bağlar kırılırken enerji açığa kullanılır. Oluşan ürünlerin atomları arasındaki bağlar oluşurken enerji açığa çıkar.
- Bağların kırılması ve oluşması sırasındaki ısı değişimleri bilinirse entalpi hesaplanabilir.
- Bağın kuvveti bağ entalpisi ile ölçülür.
- Bağ enerjisi negatif olamaz. Enerji ya vardır ya da 0’dır.
- NOT: Bağ enerjisi kullanarak entalpi hesaplayacaksak girenler ve ürünler gaz fazında olmalı.
Örnek:
Tepkimesinin bağ enerjilerini kullanarak entalpisini bulunuz.
Tepkime Isılarının Toplanabilirliği: Hess Yasası
- Bir tepkimenin entalpisi tepkimenin izlediği yola bağlı değildir. Tepkimenin ilk ve son haline bağlıdır. Bir tepkime ters çevrildiğinde entalpi değeri işaret değiştirir.
- Bir tepkime herhangi bir katsayıyla çarpılırsa ya da bölünürse, tepkime ısısı da aynı sayıyla çarpılır ya da bölünür.
- Tepkime entalpisi, tepkimeyi oluşturan basamakların entalpi değişimleri toplamına eşittir. İki tepkime taraf tarafa toplanır ise entalpi değerleri de toplanır. Buna “Hess Yasası (tepkime ısılarının toplanabilirliği yasası)” denir.
Entalpi Nedir? Oluşum Entalpisi Örnek Soru Çözümü
Sınava hazırlık uzun bir maraton. Kunduz ekibi olarak bu yolculukta yanında olmayı çok isteriz! Alanında uzman Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin. Uygulamada senin için hazırlanmış , tüm konuları öğrenebileceğin premium içerik ders videolarını incelemeyi unutma!