Göçün Neden ve Sonuçları – Türkiye’de Göç Konu Anlatımı

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına , formüllere ve özetlere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, YKS’ye hazırlık sürecinde her konuda mutlaka görmen gereken YKS Coğrafya dersine ait ipuçları, özetleri, formülleri ve notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları, Büyük Çaplı Göç Hareketleri, Göçün Mekansal Sonuçları ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenler ile Göçler ve Türkiye’de Göç konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!☀️

İnsanların herhangi bir sebepten dolayı yaşadıkları yeri terk ederek başka bir yere kalıcı şekilde yerleşmesine ya da geçici şekilde yer değiştirmesine göç denir. Bu değişim; kıtalar arası, ülkeler arası, bölgeler arası kırdan şehre veya şehirden kıra doğru gerçekleşebilir. Günümüzde dünya nüfusunun dağılışında geçmişte meydana gelen büyük göçlerin önemli etkisi olmuştur.

Göçlerin Nedenleri

• Doğal Nedenler
  • İklime bağlı nedenler
  • Erozyon
  •  Su kıtlığı
  • Toprağın verimsizleşmesi
  • Deprem
  •  Sel
  •  Çığ
  • Heyelan
  • Volkanik patlama
  • Tsunami
  •  Yangın
• Siyasi Nedenler
  • Savaşlar
  •  Mübadele
  • Siyasi baskılar
  •  Sınır değişleri
  •  İç karışıklıklar
• Ekonomik Nedenler
  • İş imkânları
  • Doğal zenginlikler
  • Gelir dengesizliği
  • Toprakların miras yoluyla parçalanması
  • Geçim sıkıntısı
• Sosyal/Kişisel Nedenler
  • Eğitim
  • Dinî nedenler
  • Kültürel farklılıklar
  • Sağlık 
  • Daha iyi yaşam tercihi

Göçlerin Sonuçları

• Kentsel yaşam alanlarında nüfus yoğunluğu, çarpık kentleşme artar.
• Göç edilen bölgelerdeki yerel yönetimlerin hizmetleri, buna bağlı çevre kirliliği, eğitim kurumlarının yetersizliği ortaya çıkar.
• Göç edilen bölgelerde ihtiyaç duyulan vasıfsız işçi sayısı azalır. Aynı zamanda gelir dağılımında azalmalar olur.
• Eğer dış göç ise (çoğunluğu 30 yaş altı erkeklerden oluşur) göç alan ülkelerde işçilerin yaş ortalaması düşer, erkek nüfusunda artış olur.
• Yine dış göçlerde ülkeler arası ekonomik ve kültürel ilişkiler artar, bununla birlikte kültürel alanda özellikle dini boyutlarda karşılıklı olumsuzluklar ortaya çıkar.

• Sürekliliğine göre göçler, geçici ve kalıcı göçler olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Geçici Göçler tarım, hayvancılık, inşaat ve turizm gibi faaliyetlere bağlı olarak kalıcı göçler ise yaşanılan yerin geri dönmemek üzere terk edilmesi sonucu gerçekleşir. 
• Sınır geçme durumuna göre göçler, iç ve dış göçler olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Ülke içinde olan göçe iç göç, ülke dışına doğru olan göçe de dış göç (uluslararası göç) denir. İç göçler; kırdan kıra, kırdan şehre, şehirden şehre veya şehirden kıra doğru gerçekleşmektedir.Göçler, isteğe bağlı olabileceği gibi zorunlu da olabilir.

Geçmişten günümüze yaşanan büyük çaplı göç hareketleri

• Kavimler Göçü ve Türk Göçleri: Tamamen olmasa da çoğunlukla göçebe yaşayan Türkler, ana yurtları olan Orta Asya’dan ayrılarak başka bölgelere doğru göç etmişlerdir. Bu göçlerin meydana gelmesinde Orta Asya’daki iklim değişikliklerine bağlı olarak meydana gelen kuraklık, hayvanlara otlak bulma ihtiyacı, nüfus artışı sonucunda geçim kaynaklarının artan nüfusu besleyememesi gibi faktörler etkili olmuştur.
• Yeni Dünya’ya Göçler: 15. yüzyılda Kristof Kolomb, Macellan, Vasco da Gama (Vösgo de Gama) ve diğer kaşiflerin yaptıkları seyahatlerin sonucunda Amerika ve Okyanusya kıtaları keşfedildi. Keşfedilen bu alanlara Yeni Dünya denilmektedir. Yeni kıtaların keşfi sonucunda buralara yapılan göç hareketlerine bu isim verilmiştir.
• Mübadele Göçleri: Devletler arası yapılan anlaşma gereği ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak yer değiştirmesine Mübadele göçü denir. Bu göçü diğerlerinden farklı kılan en önemli özellik zorunlu olmasıdır. 1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleştirilen nüfus mübadelesi bu göçlerin en tipik örneğidir.
• İşçi Göçleri: Sanayi Devrimi sürecinde başta İngiltere’ye olmak üzere Avrupa ülkelerindeki sanayi tesislerinde çalışmak amacıyla kırsaldan şehirlere işçi göçleri olmuştur. II. Dünya Savaşı’na katılan Almanya, Fransa, Belçika ve Hollanda gibi ülkeler, sınırları içerisinde ortaya çıkan iş gücü açığını kapatmak ve kalkınmalarına hız vermek amacıyla diğer ülkelerden göç almıştır.

Savaşlar ve Sosyal Olayların Neden Olduğu Göçler

Ülkeler arasındaki savaşlar ve ülke içerisinde yaşanan sosyal ve siyasal çatışmalar, insanların göç etmesine neden olur. Bu göç olayı, hem ülke içinde hem de ülke dışına doğru olabilmektedir. 

1951 yılında yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler Anlaşması’na göre dili, dini ve ırkı yüzünden bir toplumsal gruba ait olup bu durumdan dolayı ülkesinde dışlanan ya da sahip olduğu siyasi bir görüşten dolayı ülkesinde takip edilme korkusuyla ülke dışına çıkmış olan kimseler mülteci olarak tanımlanmaktadır. 

• Beyin Göçü: İyi eğitim almış, nitelikli ve yetenekli insanların başka ülkelere göç etmesi beyin göçü olarak adlandırılır. Beyin göçü, genellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere doğru yapılmaktadır.  Gelir düzeyinin düşüklüğü, ekonomik zayıflık, araştırma için ayrılan kaynakların az oluşu, siyasi baskılar, savaşlar vb. Faktörler bu göç türünün artmasına neden olmaktadır.

Doğal Afetlerin Neden Olduğu Göçler

• Sosyoekonomik sorunların yanı sıra sel, deprem, volkanizma, toprak kayması, fırtına, çölleşme, kuraklık vb. Afetler insanların daha güvenli yerlere göç etmesine neden olur.
• 4. Yüzyılda Türk topluluklarının Orta Asya’dan göç etme nedenlerinden biri de bu bölgede yaşanan kuraklıktır.
• Kuraklık sonrası Türk topluluklarının Orta Asya’dan göç etmeleri, 1906’da Kaliforniya’da (ABD) meydana gelen deprem sonucu yaşanan göç dalgası, Kırgızistan’da 1994’te yaşanan toprak kayması nedeniyle yaklaşık 270 bin insanın göç etmek zorunda kalması bu tür göçlere örnek verilebilir. 

Türkiye’de Göçlerin Neden ve Sonuçları

• İnsanlar; geçimlerini sağlamak, çeşitli imkânlardan faydalanmak, daha iyi yaşam koşulları elde etmek ve yerleşmek üzere göç ederler.
• İç Göçler: Türkiye sınırları içerisinde gerçekleşen iç göçler, sürekli olabileceği gibi mevsimlik iş imkânları çerçevesinde geçici de olabilir.
• Bazen de insanlar önce yakın bir yerleşim alanına, daha sonra büyük bir şehre göç ederler. Bu şekilde meydana gelen göçlere de kademeli göç denir.
• Türkiye’de çeşitli iş kollarında, farklı zamanlarda  iş gücüne ihtiyaç duyulur. Tarım, turizm ve inşaat sektörlerinde özellikle yaz aylarında ortaya çıkan bu ihtiyaçtan dolayı insanlar, çalışmak amacıyla bulun yerden göç ederler.Bu göç türüne Mevsimlik (geçici) göç adı verilir

Türkiye’de Göçün  Nedenleri

• İş bulma amacı 
• Tayin ve iş değişikliği 
• Eğitim 
• Evlilik veya boşanma 
• Sağlık 
• Hanedeki fertlerden birine bağımlı göç
• Toprakların miras yoluyla parçalanması
• Geçim sağlamada tarımın yetersiz kalması
• Doğal Afetler

• Ülkemizde en fazla göç alan iller İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Kocaeli; en fazla göç veren iller ise Ağrı, Van, Diyarbakır, Muş, Şırnak, Erzurum, Hakkâri, Mardin, Sivas, Yozgat ve Artvin’dir. Ayrıca İstanbul, nüfus miktarı bakımından en fazla göç alan ve göç veren il olma özelliğine sahiptir.
• Alınan göç ile verilen göç arasındaki farka net göç denir. Net göçün toplam nüfusa oranına da net göç hızı adı verilir.

Dış Göçler: Türkiye’den yurt dışına, yurt dışından da Türkiye’ye doğru gerçekleşen göçlere dış göç denir. Yurt dışına gerçekleşen göçlerin büyük bir kısmı 1960’tan sonra Avrupa ülkelerine olmuştur.  Bunda II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa ülkelerinde ortaya çıkan iş gücü ihtiyacı etkili olmuştur. Başta Almanya olmak üzere Fransa, Hollanda, İngiltere, Avusturya ve Belçika en çok göç verdiğimiz ülkeler arasındadır. 

Türkiye’de Göçlerin Sonuçları

• İşsizlik artar
• Konut açığı artar
• Çarpık Kentleşme meydana gelir
• Şehir nüfusu artar kır nüfusu azalır
• Çevre Sorunları artar.
• Sağlık ve Eğitim gibi hizmetlerin kalitesi düşer.

Türkiye’de Göç Kavramının Mekansal Sonuçları

Türkiye’de Göç, toplumların hem sosyal hem de ekonomik yapısında değişiklikler meydana getiren bir nüfus hareketidir. Bu yer değiştirme hareketi, bazı yerlerde nüfusun azalmasına bazı yerlerde de nüfusun artmasına neden olmaktadır. Bu açıdan bakıldığında özellikle göç alan yerlerde ortaya çıkabilecek mekânsal değişiklikler şu şekilde ele alınabilir: 

• Öncelikli olarak göç alan yerlerde nüfus yoğunluğu yaşanacağından dolayı şehirsel altyapı yetersizlikleri ortaya çıkar. Bu bakımdan İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa gibi illerde bu soruna çok sık rastlanır.
• Göç alan yerlerde baş gösteren bir başka sorun da trafik yoğunluğudur. Artan nüfusla bu tür şehirlerde taşıt sayısı artmakta ve mevcut yollar yetersiz kalmaktadır.
• Yerleşim alanları açılmasına yönelik orman alanlarının tahribi veya verimli tarım alanlarının bu manada kullanılması gelecekte çevre sorunlarının yaşanmasına zemin hazırlayacaktır.
• Bu sorunun önüne geçebilmek için yeni yerleşim alanlarının orman ve tarım alanlarının uzağına kurulması gerekir.Göçler sonucu şehirlerin kenar mahallelerinde oluşan altyapısı eksik, plansız ve düzensiz yerleşmelere Gecekondu semtleri denir. 
• Plansız şehirleşme, gecekondu semtlerini de beraberinde getirmektedir. Son yıllarda hayata geçirilen kentsel dönüşüm projeleriyle bu sorunlar çözülmeye çalışılmaktadır. 
• İstanbul, plansız Şehirleşmenin önlenmesine yönelik kentsel dönüşüm çalışmalarıyla bu duruma örnek gösterilebilir
• Geldiği kırsal kesimin sosyokültürel yapısını sürdürmeye çalışan bireyler, şehrin diğer semtlerinde yaşayan bireylerle uyum sorunu da yaşayabilir.
• Sanayi tesisleri, önceden çoğunlukla şehir merkezlerinin dışına kurulmuşken günümüzde yaşanan göçler sonucu şehirlerin büyümesiyle şehir merkezlerinde kalmaya başlamıştır. Bu durum, çeşitli çevre sorunlarına neden olur.
• Göç sonucu nüfusu hızla artan şehirlerde plansız yeni yerleşme alanları oluşmaktadır. Hâliyle bu alanlara Belediye, sağlık, altyapı, ulaşım, eğitim vb. Hizmetlerin ulaştırılması konusunda ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır 
• Göç alan yerler, sadece olumsuzluklarla değil olumlu gelişmelerle de ön plana çıkmaktadır. bu bakımdan bu tür yerlerde sosyal ve kültürel çeşitlilik artmakta, yeni iş gücü potansiyeli ortaya çıkmakta ve göç eden bazı bireylerin kayda değer niteliklerinden istifade edilebilmektedir.
• Göç veren yerlere bakıldığında ise nüfusun yer değiştirmesi birtakım mekânsal değişikliklere yol açar. Tarım ve hayvancılıkta üretimin azalması, kamu yatırımlarının kullanılamaz hâle gelmesi, nüfus artış hızının yavaşlayarak belirli bir süre sonra durması ve nüfusun azalmaya başlaması bu sorunların bazılarıdır. 
• Bunların yanı sıra kırsal alanda göç sebebiyle boşalan ev ve diğer eklentiler zamanla harabeye dönmekte, boş tarım alanları erozyona maruz kalarak verimsizleşmekte; nüfusun azalmasıyla nitelikli iş gücü açığı oluşmaktadır.

Şimdi Göçler ve Türkiye’de Göç soru çözümlerine devam edebilirsin!

Coğrafya dersinde bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Türkiye’de Göç konusu, YKS Coğrafya testi için temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları, Büyük Çaplı Göç Hareketleri, Göçün Mekansal Sonuçları gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Türkiye’de Göç konusundan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. YKS Coğrafya ve okul yazılılarında sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları ve önemli tarihi gelişmeleri öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Coğrafya konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarından sonra MEB Kaynaklarına da göz atmanı tavsiye ediyoruz.?  Coğrafya netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.

☀️☀️☀️

Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası ve premium içerik hizmetlerimizden faydalanabilirsin.