Kuvvet ve hareket ünitesi içerisindeki kuvvet konusu TYT Fizik dersi için çok önemli bir konu. Her sene muhakkak bu alanla ilgili sorular görüyoruz. Ayrıca, okul yazılıları için de önem teşkil ediyor. Bu yazı, Kuvvet konu anlatımı başlığı altında; Kuvvetin Tanımı, Kuvvet Çeşitleri, Temel Kuvvetler, Bileşke Kuvvet, Dengelenmiş Kuvvetler, Newton’un Hareket Yasaları ve Sürtünme Kuvveti gibi konularda bilgi vererek 9. Sınıf konusu olan Kuvvet ile ilgili kafandaki bütün soru işaretlerini giderecek.
Kuvvet Nedir?
Cisimlerin şeklini, doğrultusunu, yönünü değiştirebilen; hareket kazandırabilen veya durdurabilen etkiye kuvvet denir. Vektörel bir büyüklük olan kuvvet F ile gösterilir. Şiddeti dinamometre ile ölçülür.
Kuvvetin Birimi Nedir?
SI’daki birimi newton (N) dur.
Kuvvetler İkiye Ayrılır
1- Temas Gerektiren Kuvvetler
- Sıvıların Kaldırma Kuvveti
- İtme Kuvveti
- Çekme Kuvveti
- Sürtünme Kuvveti vb.
2- Temas Gerektirmeyen Kuvvetler
- Manyetik Kuvvet
- Elektriksel Kuvvet
- Kütle Çekim Kuvveti
- Nükleer Kuvvet vb.
Doğadaki Temel Kuvvetler
Doğada 4 çeşit temel kuvvet bulunmaktadır.
1- Güçlü Nükleer Kuvvet:
Atom çekirdeğinde elektron, proton ve nötronları bir arada tutan kuvvettir.
2- Zayıf Nükleer Kuvvet:
Pek çok parçacığın ve atom çekirdeğinin kararsız olmasından sorumludur. Atom çekirdeği boyutlarındadır.
3- Elektromanyetik Kuvvet:
Yüklü taneciklere etki eder. Elektriksel ve manyetik kuvvetler elektromanyetik kuvvetlere örnek olarak gösterilebilir.
4- Kütle Çekim Kuvveti
Kütlesi olan her şeye etki eder. Menzili sonsuzdur. En küçük şiddetli kuvvettir.
Bileşke Kuvvet
Bir cisme uygulanan bütün kuvvetlerin yönleri de dikkate alınarak toplanılmasıyla elde edilen kuvvettir. R ile gösterilir.
Dengelenmiş Kuvvetler
Bir cisme etki eden kuvvetlerin toplamı yani net kuvvet sıfır ise, bu durumda bu kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir. Dengelenmiş kuvvetler etkisi altındaki cisim hareketini korumaya meyillidir. Yani cisim bu kuvvetler uygulanmadan önce duruyorsa durmaya devam eder, hareketliyse hızını ve yönünü koruyarak sabit hızlı bir şekilde hareketine devam eder.
Newton’un Hareket Yasaları
1- Eylemsizlik Yasası
Cisimlerin hareket konumlarını koruma eğilimleridir. Duran cisimler durmaya, hareket eden cisimler de hareket etmeye devam etmek isterler. Otobüste frene basılınca bizim öne doğru savrulmamız ya da şoför gaza bastığında geri doğru hareket etmemiz eylemsizliğe örnektir.
2- Dinamiğin Temel Prensibi (F=m.a)
Bir cismin üzerine bir F kuvveti uygulandığında kuvvet cisme a ivmesi kazandırır.
3- Etki-Tepki Yasası
Herhangi bir cismin üzerine uygulanan her kuvvete karşı aynı büyüklükte fakat zıt yönlü uygulanan bir tepki kuvveti vardır.
Sürtünme Kuvveti
Birbirine temas eden yüzeyler arasında harekete ya da zorlamaya karşı oluşan kuvvete Sürtünme Kuvveti denir. Fs ile gösterilir.
Hareket halindeki cisimlere etki eden sürtünme kuvvetine kinetik sürtünme kuvveti denir.
Duran cisimlere harekete geçiş anına kadar etki eden sürtünme kuvvetine ise statik sürtünme kuvveti denir.
Bir yüzeyin sürtünme katsayısı k ile gösterilir. Cisme etki eden sürtünme kuvvetinin formülü de Fs = k x N olarak hesaplanır. N burada sürtünen yüzeye etki eden toplam dik kuvvet anlamına gelmektedir.
Kuvvet Örnek Soru Çözümü
Kuvvet konu anlatımı yazımızın sonuna geldik! Fizik eğitmenimiz Burak Hoca, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Fizik Konu Anlatımı videolarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Dilersen konu anlatım yazımızın yanında Dinamik Ders Notları yazımıza da göz atarak bu konu hakkındaki bilgilerini en üst seviyeye çıkarabilirsin. Kuvvet konusunda ekstra örnek sorular görmek istersen Kuvvet Soruları sayfamızı da inceleyebilirsin. Konuyu pekiştirmen için ve netlerinin yükselmesi için sana yardımcı olacağını düşünüyoruz. Kunduz’da, alanında uzman Fizik eğitmenleri tarafından çözülen binlerce Kuvvet konulu soru yer alıyor. Bu soruları ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin!
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.