Meslek Lisesi Nedir?
Meslek liseleri, genellikle öğrencilere belirli bir meslek alanında pratik beceriler kazandırmak amacıyla tasarlanmış okul türleridir. Türkiye’deki genel eğitim sistemi içinde yer alırlar.
Öğrencilere mesleki beceriler kazandırmak, belirli bir meslek dalında uzmanlaşmalarını sağlamak ve iş dünyasına daha hazır bir şekilde girmelerine yardımcı olmak amacıyla çeşitli meslek alanlarında eğitim verirler. Bu alanlar arasında elektrik, makine, inşaat, otomotiv, bilişim, grafik tasarım gibi birçok farklı sektör bulunabilir.
Meslek liseleri, öğrencilere teorik bilgilerin yanı sıra pratik uygulamalar da sunar. Böylece öğrenciler, mezun olduklarında belirli bir meslek dalında çalışmaya daha hazır hale gelirler. Bu tür okullar, öğrencilere hem akademik hem de mesleki bir eğitim sunarak gençlerin çeşitli kariyer seçeneklerine daha iyi hazırlanmalarına yardımcı olur.
Neden Meslek Lisesi? Avantajları ve Dezavantajları
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde okuyan öğrenciler diğer normal liselerdeki öğrenciler gibi tüm kültür derslerini en iyi şekilde okulda alırlar. Bunun yanında da meslek bilgisi derslerini alırlar.
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerin, var olan bölümlerinden mezun olanlar, 3795 sayılı Kanuna göre teknisyen unvanı ile istihdam edilirler.
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinden mezun olanlar, yükseköğretim kurumlarına girebilmek için Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavına (TYT ve AYT) katılma hakkına sahiptirler. Meslekî ve teknik orta öğretim kurumları mezunları ayrıca, 4702 sayılı Kanun ile 2547 sayılı Kanunun 45’inci maddesinde yapılan değişiklik gereğince sınavsız olarak alanlarındaki meslek yüksekokulu programlarına girebilmektedirler.
Öğrenci Lisans Yerleştirme Sınavı sonunda, Yükseköğretim Kurulunca belirlenen alanlarının devamı niteliğindeki yüksek öğretim programlarını tercih etmeleri durumunda, LYS puanları hesaplanırken diğer liselerden farklı olarak ek puan verilmektedir.
Yüksek öğretime devam etmeyenlerin iş bulmaları ve mesleklerinde ilerlemeleri daha kolay olmaktadır.
Öğretim süresi dört yıl olan meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını bitirenlere 3308 sayılı kanuna göre Ustalık Belgesinin yetki ve sorumluluklarına sahip İŞ YERİ AÇMA BELGESİ verilir.
Meslekî ve teknik öğretim yapan okullarda eğitim görenler okul ve işyerlerinde iş eğitimi almış olmaları sebebiyle mesleğe yatkın olurlar ve meslek değiştirmek istemeleri halinde yeni mesleğe çok kısa zamanda intibak edebilirler.
Endüstri Meslek Lisesinde Hangi Bölümler Var?
Endüstri Meslek Lisesi ve Teknik Liselerde 64 meslek grubunda eğitim verilmektedir. Endüstri Meslek Lisesi ve Teknik Lise bölümleri aşağıdaki gibidir:
- Alt Yapı
- Kalıp
- Ayakkabıcılı
- Kimya
- Bilgisayar (Yazılım)
- Konfeksiyon Mak. Bakım Ve Onarım
- Bilgisyar (Donanım)
- Konfeksiyon
- Baskı (Tipo-Ofset)
- Kontrol Ve Enstümantasyon Tekno.
- Bilgisayarlı Nümerik Kontrol ( Cnc)
- Kuyumculuk
- Boya-Apre
- Kütüphanecilik
- Boya Teknolojisi
- Lastik Teknolojisi
- Cilt Ve Serigrafi
- Makine
- Çay Teknolojisi
- Makine Ressamlığı
- Çinicilik Ve Seramik (Dekorlama)
- Matbaa
- Çinicilik Ve Seramik (Şekillendirme)
- Mermer Teknolojisi (Süsleme Taşcılığı)
- Dekoratif Sanatlar
- Metal İşleri
- Deri Konfeksiyon
- Mikroteknik
- Deri Teknolojisi
- Mobilya Ve Dekorasyon
- Dizgi
- Model
- Dokuma
- Motor
- Döküm
- Örme Teknolojisi
- Döşemecilik
- Plastik İşleme
- Elektrik
- Proses
- Elektronik
- Reprodüksiyon Ve Klişe
- Elektro Mekanik Taşıyıcılar
- Restorasyon
- Endüstriyel Elektronik
- Sanayi Boya. Uygulama Tekno.
- Gıda Teknolojisi
- Soğutma Ve İklimlendirme
- Grafik
- Su Ürünleri
- Harita Ve Kadastro
- Telekomünikasyon
- Hidrolik Pnomatik Teknolojisi
- Tesisat Teknolojisi ( Isıtma-Doğalgaz)
- İnşaat (Üst Yapı)
- Tesisat Teknolojisi ( Isıtma-Sıhhi Tesisat)
- İplik
- Tesviye
- İş Makinaları ( Bakım Onarım)
- Tıp Elektroniği
- İş Makinaları ( Operatörlük)
- Yapı
- İzabe
- Yapı Ressamlığı
Ticaret Meslek Lisesinde Hangi Bölümler Var?
Ticaret Meslek Liselerinde 11 meslek grubunda eğitim verilmektedir. Ticaret Meslek lisesi bölümleri aşağıdaki gibidir:
- Muhasebe
- Bankacılık
- Büro Hizmetleri
- Kooperatifçilik
- Dış Ticaret
- Borsa Hizmetleri
- Sigortacılık
- Emlak Komisyonculuğu
- Bilgisayar Alanı
- Büro yönetimi ve Sekreterlik
- Adalet
Anadolu Meslek Lisesinde Hangi Bölümler Var?
Anadolu Meslek Liselerinde 8 meslek grubunda eğitim verilmektedir. Anadolu Meslek Lisesi bölümleri aşağıdaki gibidir:
- Ağırlama ve Gıda Teknolojisi
- Bilgisayar
- Büro Yönetimi ve Sekreterlik
- Çocuk Gelişimi ve Eğitimi
- El Sanatları ve Teknolojisi
- Fotoğrafçılık
- İç Mekan Tasarımı
- Resim
Sağlık Meslek Lisesinde Hangi Bölümler Var?
- Acil Tıp Teknisyenliği
- Anestezi Teknisyenliği
- Diş Protez Teknisyenliği
- Hemşirelik
- Laboratuvar Teknisyenliği
- Radyoloji Teknisyenliği
- Çevre Sağlığı Teknisyenliği
- Ortapedi Teknisyenliği
- Tıbbi Sekreterlik
Meslek Lisesinin Avantajları
- Anadolu teknik lisesi ve Anadolu meslek lisesi mezunları, yabancı dille eğitim görmenin avantajlarına sahip olurlar. Anadolu Teknik Lisesi okuyan öğrenciler diğer normal liselerdeki öğrenciler gibi tüm kültür derslerini en iyi şekilde okulda alırlar. Bunun yanında da meslek bilgisi derslerini alırlar.
- Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarından mezun olanlar, yükseköğretim kurumlarına girebilmek için Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavına (TYT ve AYT) katılma hakkına sahiptirler. 2017 yılından önce Meslekî ve teknik orta öğretim kurumları mezunları, sınavsız olarak alanlarındaki meslek yüksekokulu programlarına girebiliyorlardı. Ancak Aralık 2016’da çıkan kanuna göre meslek lisesi mezunları 2 yılık ön lisans bölümlerine yerleşmeleri için TYT’den en az 150 puan almaları gerekiyor.
- Öğrenci Lisans Yerleştirme Sınavı sonunda, Yükseköğretim Kurulunca belirlenen alanlarının devamı niteliğindeki yüksek öğretim programlarını tercih etmeleri durumunda, AYT puanları hesaplanırken diğer liselerden farklı olarak ek puan verilmektedir.
- Yüksek öğretime devam etmeyenlerin iş bulmaları ve mesleklerinde ilerlemeleri daha kolay olmaktadır.
- Kamu kurum ve kuruluşlarında branşlarında görev alan mezunları, genel lise mezunlarına göre bir üste derece ile başlarlar,
- Öğretim süresi dört yıl olan meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını bitirenlere 3308 sayılı kanuna göre Ustalık Belgesinin yetki ve sorumluluklarına sahip İş Yeri Açma Belgesi verilir. Ancak bu belge Ustalık Belgesi yerine geçmez. Ustalık belgesi almak için gerekli bilgilere hemen alt satırdaki linkten ulaşabilirsiniz.
- Meslekî ve teknik öğretim yapan okullarda eğitim görenler okul ve işyerlerinde iş eğitimi almış olmaları sebebiyle mesleğe yatkın olurlar ve meslek değiştirmek istemeleri halinde yeni mesleğe çok kısa zamanda intibak edebilirler.
- Eğitimleri süresince iş hayatını yakından tanıyacaklarından kendi işyerlerini kurup çalıştırabilirler.
- KPSS sınavlarında düz lise mezunları için girebilecekleri memur unvanlarına bakarsak, Tren memuru, hizmetli, ambar memuru gibi sınırlı sayıda ve düşük maaşlı yükselemeyecek bölümlerdir. Ama meslek lisesinden mezun olan bir kişi için KPSS başvuru kılavuzuna bakıldığında birçok istihdam yeri, daha fazla eleman sayısıyla beraber işe girme olanakları da yükselmiş oluyor.
Meslek Lisesinin Dezavantajları
Meslek liseleri belirli sektörlere yetkin ve kalifiye eleman eğitmek amaçlı oldukları için verilen dersler hep bu yöndedir. Bu nedenden ötürü meslek lisesinde okuyan birisinin üniversite kazanma ihtimali, diğer lise öğrencilerine göre daha düşüktür.
- Yabancı dil eğitimi yeterli değildir, diğer lise türlerinde yabancı dil daha ağırlıklıdır.
- Staj programı nedeniyle öğrenciler bazı günlerini yorucu geçirebilir.
- Okuduğu bölümle ilgili bir sektörde iş sahibi olmama ihtimalleri vardır.
- Meslek liselerinde ağırlık olarak mesleki dersler yer alır. Bu nedenden ötürü matematik, edebiyat vb. derslerde yeterli bilgi birikimini edinemezler.
- Meslek liselerinde okumak diğer liselere göre daha kolay olduğu için her seviyede insan bu kurumlarda yer alır.
Meslek Lisesi Mesleki Eğitimi Ne Derecede Veriyor?
Meslek liseleri, öğrencilere belirli bir meslek alanında beceri ve bilgi kazandırmayı amaçlayan eğitim kurumlarıdır. Meslek liselerinde, genellikle üç yıl süren bir mesleki eğitim programı bulunmaktadır. Bu süreç boyunca öğrencilere hem teorik bilgiler hem de uygulamalı beceriler kazandırılır.
Meslek liseleri, öğrencilere genellikle belirli bir meslek alanında yoğunlaşmış eğitim sağlar. Bu alanlar inşaat, elektrik, makine, otomotiv, bilişim teknolojileri, sağlık, mutfak, tekstil gibi çeşitli sektörleri kapsayabilir. Öğrencilere hem sınıf içi derslerle teorik bilgi hem de atölye ve staj gibi uygulamalı çalışmalarla pratik beceri kazandırılır.
Meslek liselerinin eğitim kalitesi, okuldan okula farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak, meslek liseleri öğrencilere belirli bir meslek dalında uzmanlaşmış ve iş dünyasına hazır bireyler olmaları için gerekli bilgi ve becerileri sağlamak üzere tasarlanmıştır.
Meslek liselerinde alınan eğitim, öğrencilere mezuniyet sonrasında iş bulma ve kariyer yapma konusunda avantaj sağlayabilir. Ancak her meslek lisesi ve program farklı olduğu için, öğrencilerin tercih etmeden önce okulun programını, öğretmen kadrosunu, staj ve işbaşı eğitim imkanlarını gözden geçirmeleri önemlidir. Ayrıca, seçilen meslek alanının talep görmesi ve iş olanaklarının değerlendirilmesi de önemli bir faktördür.
Meslek Lisesi Türleri
- Endüstri Meslek Lisesi
- Sağlık Meslek Lisesi
- Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
- Ticaret Meslek Lisesi
- Havacılık Lisesi
- Denizcilik Lisesi
- Kız Meslek Lisesi
Özel Meslek Liseleri Var mı?
Evet, özel meslek liseleri de mevcuttur. Türkiye’de ve birçok diğer ülkede, devlet okullarının yanı sıra özel meslek liseleri de bulunmaktadır. Özel meslek liseleri, devlete ait olmayan ve genellikle bir özel kuruluş veya kişi tarafından işletilen eğitim kurumlarıdır.
Özel meslek liseleri, genellikle belirli bir meslek alanında uzmanlaşmış programlar sunarlar. Bu programlar, inşaat, elektrik, makine, bilişim teknolojileri, sağlık, mutfak, turizm, tekstil gibi çeşitli sektörleri kapsayabilir. Özel meslek liseleri, öğrencilere teorik bilgi ve uygulamalı beceriler kazandırmak amacıyla çeşitli dersler, atölye çalışmaları ve staj imkanları sunarlar.
Özel meslek liselerinin avantajları arasında daha küçük sınıf büyüklükleri, özel sektör işbirlikleri ve daha fazla uygulamalı eğitim imkanları bulunabilir. Ancak, öğrencilerin tercih yapmadan önce okulun akreditasyon durumunu, öğretmen kadrosunu, program çeşitliliğini ve diğer faktörleri gözden geçirmeleri önemlidir.
Her ülke ve bölge farklı eğitim sistemlerine sahip olduğu için, özel meslek liselerinin düzenlemeleri ve standartları da değişebilir. Bu nedenle, öğrenciler ve veliler, seçtikleri özel meslek liselerinin yerel eğitim otoriteleri tarafından tanınmış ve denetlenmiş olup olmadığını kontrol etmelidirler.
Meslek Lisesi Ek Puan Hesaplama
Ek puanlı yerleştirme puan hesaplaması şu şekilde yapılır:
Diploma puanı x 5 x 0,12 bu tüm ortaöğretim mezunları için ortak hesaplanan ek puandır. Meslek ve teknik ortaöğretimden mezun olan adaylar için ayrıca hesaplanan ek puan şu şekildedir: Diploma notu x 5 x 0,06. Toplamda 0,18’lik bir katsayı söz konusudur. Bu hesaplama ile ilgili birkaç örnek verelim;
Eğer 2010 yılında bir mesleki ve teknik ortaöğretim bölümünden mezun olduysanız ve diploma notunuz 80 ise alacağınız ek puan 80 x 5 x 0,18 üzerinden 72 puandır. Sınavdan almış olduğunuz puan 200 puan olduğunu varsayarsak 272 puan ile 2 yıllık lisans veya diğer bölümler için tercihte bulunabilirsiniz.
Eğer 2020 mesleki ve teknik ortaöğretim mezunuysanız ve diploma notunuz 50 ise 50 x 5 x 0,18 üzerinden 45 puanlık bir ek puan alırsınız. Sınavdan almış olduğunuz puanın 190 olduğunu varsayalım. Bölümünüzün devamı niteliğinde olan lisans bölümleri için 235 puan ile ek puanlı yerleştirmede bulunabilirsiniz. Farklı bölüm ve lisans tercihlerinizde ise 50 x 5 x 0,12 ile 30 puan alarak 220 puanla tercihte bulunabilirsiniz.
Eğer 2021 normal ortaöğretim bölümünden mezun olduysanız ve diploma notunuz 90 ise alacağınız ek puan 90 x 5 x 0,12 üzerinden 54 puandır. Sınavdan almış olduğunuz puan 300 puan ise 354 puanla bir bölüm tercihinde bulunabilirsiniz. Normal bir ortaöğretim bölümünden mezun olduğunuz mesleki ve teknik ortaöğretim mezunlarında olduğu gibi 0,18 katsayısı üzerinden ek puanlı yerleştirme tercihinde bulunamazsınız.
2017 yılından itibaren sınavsız geçiş hakkı kaldırılan meslek liseleri için ek puanlı yerleştirme sistemi uygulanarak mesleki eğitimlerine devam etmeleri bu şekilde desteklenmiştir. Örneklerden de görüleceği üzere sizler de kendi ek puan hesaplamalarınızı yapabilirsiniz.