Kuvvet ünitesi içerisindeki Sürtünme Kuvveti konusu TYT Fizik dersi için çok önemli bir konu. Her sene muhakkak bu alanla ilgili sorular görüyoruz. Ayrıca, okul yazılıları için de önem teşkil ediyor. Bu yazı, Sürtünme konu anlatımı başlığı altında; Sürtünme Kuvveti Nedir?, Nelere Bağlıdır?, Olumlu Özellikleri, Olumsuz Özellikleri gibi konularda bilgi vererek 9. Sınıf konusu olan Sürtünme Kuvveti ile ilgili kafandaki bütün soru işaretlerini giderecek.
Bu yazı Kunduz eğitmenimiz Profesyonel Fizik Öğretmeni Dr. Erkan Tanrıverdi tarafından hazırlanmıştır.
Sürtünme Kuvveti
Sürtünme Kuvveti
Sürtünme Kuvveti Konu Anlatımı
İki türlü sürtünme kuvveti vardır.
- Statik Sürtünme
Cisim hareket etmiyorken geçerli sürtünme kuvvetidir.
- Kinetik Sürtünme
Cisim harekete başlayınca geçerli olur. Fs = k.N formülü ile hesaplanır. N: Yüzeyin tepki kuvveti k: Yüzeyin sürtünme katsayısı
Eğer yüzeyler sürtünmeli olmasaydı araçlar frenlerini kullanamaz, insanlar yollarda yürüyemez, uçaklar piste iniş-kalkış gerçekleştiremezdi. Bunların dışında da hayatımızın bir çok yerinde sürtünme kuvvetinin etkilerini görebiliriz.
Sürtünme Kuvveti Nedir?
Yerdeki herhangi bir eşyayı iterseniz yere bir kuvvet uygulamış olursunuz. Eşya hareket ederken de uyguladığınız kuvvete engel teşkil eden bir durum söz konusu olduğunu fark edersiniz. Herhangi bir cismin hareketine zıt yönde ortaya çıkan etkiye sürtünme kuvveti denmektedir. Birbirine temas eden iki farklı cismin pürüzlü olması ile beraber kaynaklanan bir kuvvet olduğunu dile getirmek mümkün. Pürüz ne kadar fazlaysa kuvvet yani sürtünme bir o kadar artış gösterir.
Sürtünme Kuvveti Formülü
Sürtünme kuvvetinin büyüklüğü, yüzeyin cisme uyguladığı kuvvet ile yüzey arasındaki pürüzlülüğün ölçüsü olarak bilinen sürtünme katsayısına ve yüzeye dik olarak etki eden net kuvvete bağlıdır. Bu doğrultuda pürüzlü kısım ne kadar fazla ise yapılacak olan kuvvet bir o kadar artış gösterir. Yani kısacası doğrudan cisim ile beraber cismin temas ettiği her iki kısım arasındaki pürüzlü durum, sürtünme kuvvetini doğrudan etkileyen yapılar arasında yer almaktadır.
Fs (Sürtünme Kuvveti) = k x N formülü ile hesaplanır. k yüzeyin sürtünme katsayısıdır. N ise yüzeye uygulanan net dik kuvvetin büyüklüğüdür.
Sürtünme Kuvvetinin Olumlu Özellikleri
- İnsanlar ile hayvanların rahatlıkla yürümesine olanak sağlar.
- Taşıtların güvenli şekilde hareket etmesine imkan tanır.
- Yağmur ile dolu tanelerinin daha ağır şekilde yüzeye inmesine fırsat verir.
- Taşıtların viraj anında savrulmasında engel teşkil eder.
- Taşıtların durmasına olanak tanır.
- Herhangi bir yüzeyin daha kolay temizlenmesine fırsat verir.
- Bir nesnenin sağlam şekilde tutulmasını sağlar.
Sürtünme Kuvvetinin Olumsuz Özellikleri
Sürtünme kuvvetinin olumlu özellikleri olduğu kadar bazı istenmeyen olumsuz etkileri de mevcuttur.
- Sürtünen cisimlerin yıpranmasına neden olur.
- Cisimlerin kullanım süresini kısaltır.
- Hava sürtünmesi ile aracın daha fazla yakıt yakmasına sebep verir.
- Cisimlere enerji kaybettirir. Sürtünme kuvveti sebebiyle cisimlerin enerjisi ısı enerjisine dönüşür.
- Sürtünmüş olan yüzeyin daha fazla aşınmasına neden olur.
Bu gibi durumlar ile beraber hem olumlu hem de olumsuz yanları ile sürtünme kuvveti, hayatın vazgeçilmez parçaları arasındadır.
Sürtünme Kuvveti Soru Çözümü
Sürtünme Kuvveti konu anlatımı yazımızın sonuna geldik! Fizik eğitmenimiz Erkan Hoca, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Konuyu tam olarak anlamak için konu anlatımını okuman ve bol bol soru çözümü yapman da çok önemli. Kendi kaynaklarından sonra MEB Kazanım Testlerine de göz atman faydalı olacaktır. Dilersen konu anlatım yazımızın yanında Newton’un Hareket Yasaları – Dinamik Ders Notları yazımıza da göz atarak bu konu hakkındaki bilgilerini en üst seviyeye çıkarabilirsin. Sürtünme Kuvveti konusunda ekstra örnek sorular görmek istersen Sürtünme Kuvveti Soruları sayfamızı da inceleyebilirsin. Konuyu pekiştirmen için ve netlerinin yükselmesi için sana yardımcı olacağını düşünüyoruz.
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.