Üretim Dağıtım ve Tüketim Süreci Konu Anlatımı - Kunduz

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına , formüllere ve özetlere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, YKS’ye hazırlık sürecinde her konuda mutlaka görmen gereken YKS Coğrafya dersine ait ipuçları, özetleri, formülleri ve notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Doğal ve Beşeri Faktörler, Üretim, Dağıtım ve Tüketimin Etkileşimi ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenler ile Üretim Dağıtım ve Tüketim konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!☀️

Üretim, Dağıtım ve Tüketim Nedir?

İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi, yaşamlarını devam ettirilebilmesi veya daha iyi yaşam şartlarına sahip olabilmesi amacıyla yapmış oldukları etkinliklerine ekonomik faaliyet denir.

Mal ve hizmetlerin kullanılabilir duruma getirilmesine üretim denir.
Mal ve hizmetlerin tüketiciye (pazara) ulaşmasına dağıtım denir.
Mal ve hizmetlerin kullanılmasına tüketim denir.
Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Doğal ve Beşeri Faktörleri, Üretim, Dağıtım ve Tüketim Faaliyetlerini Etkileyen Fiziki Faktörleri inceliyor olacağız.

Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Doğal Faktörler

İklim

Ekonomik faaliyetler içerisinde iklim koşullarından en fazla tarım etkilenir.
Tarım, hayvancılık, turizm vb. birçok etkinlik iklimden doğrudan etkilenmektedir.
Bu nedenle iklime bağlı olarak bazı tarım ürünlerinin üretimi, belirli alanlarda yoğunlaşmıştır. Örneğin şeker kamışı, muz, kahve, kakao, ananas ve avokado gibi ürünler daha çok tropikal kuşakta yetiştirilir. Buna karşılık pirinç üretimi Güneydoğu Asya’da yoğunluk kazanmakta, buğday ise neredeyse bütün orta kuşakta yetiştirilmektedir.
İklim koşulları bazı sanayi kuruluşlarının kurulacağı yeri de etkilemektedir.
Örneğin iklimden dolayı belirli alanlarda yetişebilen ve üretildikten sonra çabuk bozulan ürünleri işleyen fabrikalar, bu üretim alanlarına kurulmaktadır: Ülkemizdeki çay ve şeker fabrikaları gibi.
İklim, ulaşımı etkilediği için dağıtım ve tüketimi de etkilemektedir. Kar yağışı, buzlanma, sis vb. olumsuz hava koşulları ulaşımı aksattığı için dağıtım ve tüketimi de azaltmaktadır.

Bitki Örtüsü

Ekonomik etkinlikleri etkileyen etmenlerden biri de bitki örtüsüdür. Hayvancılık, birinci derecede bitki örtüsüne bağlıdır (Fotoğraf 2.43). Bu nedenle bitki örtüsü büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık ile arıcılık ve ipek böcekçiliği gibi etkinlikler üzerinde belirleyicidir.
Bitki örtüsü aynı zamanda sanayileşmeyi de etkilemektedir. Örneğin kâğıt fabrikaları, ham maddeden dolayı daha çok orman alanlarına yakın yerlerde kurulmaktadır.
Bitki örtüsü, bazen ekonomik etkinlikleri sınırlandırabilmektedir. Örneğin tropikal yağmur ormanları üretimi sınırlandırmakta, dağıtımı olumsuz yönde etkilemektedir. Dolayısıyla bu alanlarda üretim, dağıtım ve tüketim etkinliği azdır.

Su Kaynakları

Su, insanlar için temel ihtiyaçtır. Ayrıca tarımsal üretim, hayvancılık ve sanayi ürünleri üretiminde de su kaynakları önemli bir yere sahiptir.
Su kaynaklarının yeterli olduğu yerler, aynı zamanda tarımsal üretim alanlarıdır.
Su kaynaklarının sınırlı olduğu çöllerde ise tarım ve hayvancılık başta olmak üzere birçok ekonomik etkinlik gelişmemiştir. Örneğin çöl bölgesinde yer alan Mısır’a hayat veren, Nil Nehri’dir. Buradaki yaşam ve ekonomik etkinlikler de Nil kıyılarında gerçekleştirilmektedir.
Su kaynakları bazı sanayi kuruluşları için çok önemlidir. Soğutma amacıyla suya çok ihtiyaç duyan termik ve nükleer santraller ile demir çelik fabrikalarının kuruluş yeri belirlenirken su kaynaklarına yakınlık da göz önünde bulundurulmaktadır.

Jeolojik Yapı

Bölgelerin jeolojik yapısı, deprem ve volkanizma gibi bazı doğal afetleri etkilerken diğer yandan barındırdığı doğal zenginliklerle önemli üretim alanlarını oluşturmaktadır.
Örneğin Rusya, Suudi Arabistan, ABD, Çin, Kuveyt, Venezuela ve Irak gibi petrol bakımından zengin ülkeler, bu enerji kaynağının üretim ve dağıtım merkezleridir

Yer Şekilleri

Yer şekilleri üretim, dağıtım ve tüketim etkinliklerini doğrudan etkiler.
Örneğin tarımsal üretim için geniş ve verimli alanlar gerekir. Bu tür yerler ise çoğunlukla ovalardır.
Dağıtım, ulaşım sayesinde gerçekleştiği için ulaşıma elverişli olmayan yerler, aynı zamanda dağıtımı ve tüketimi olumsuz yönde etkilemektedir.

Coğrafi Konum

Coğrafi konum öncelikle iklim ve bitki örtüsünü etkiler. Örneğin buzullarla kaplı olan kutuplar tarım ve hayvancılık gibi ekonomik etkinlikleri olanaksız kılmaktadır.
Sıcaklık ve nemin sürekli yüksek olduğu, çok sık bir orman örtüsünün bulunduğu ekvatoral bölge ise yaşamaya ve tarıma az elverişlidir.
Buna karşın ılıman iklimlerin egemen olduğu orta kuşak, yaşamaya en elverişli yerdir. Bu nedenle dünya nüfusunun büyük bir kısmı burada yaşamaktadır.
Bu durum aynı zamanda orta kuşakta üretim, dağıtım ve tüketim etkinliklerinin de fazla olmasına neden olmuştur.

Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Beşeri Faktörler

Nüfus

Yeryüzü, nüfus miktarı bakımından farklı alanlardan oluşmaktadır. Güneydoğu Asya, Avrupa, Afrika ve Kuzey Amerika’nın doğusu yoğun nüfuslu yerlerdir. Nüfusun fazla olduğu yerlerde tüketim fazla olduğundan bu alanlarda dağıtım da fazladır.
Nüfus, sanayi ürünleri üretim alanını da etkilemektedir. Bazı sanayi kuruluşlarının yer seçiminde tüketim merkezlerine yakınlık göz önünde bulundurulmaktadır.

Teknoloji

Teknoloji geliştikçe üretim hızı ve üretilen ürünlerin kalitesi artmaktadır.
Ulaşımın gelişmesinde de teknolojinin etkisi büyüktür. Limanlar, gemiler, hava alanları, uçaklar, demir yolları, yüksek hızlı trenler, kara yolları ve kara yolu araçları teknolojiye bağlı olarak gelişmektedir.

Sermaye

Tarımsal üretim için tarla, bağ veya bahçeye; hayvancılık için hayvanlara ve bunların barınacağı yerlere; fabrikalar için arsa, yapı, makineler ve işçilere ihtiyaç vardır.
Bunları elde etmek için bir sermaye gerekmektedir. Buna göre üretim, belirli bir sermayeye bağlıdır.
Aynı şekilde ulaşım yollarının yapımı ve ulaşım araçları için de sermaye gereklidir. Dolayısıyla dağıtım, sermayeye bağlı bir etkinliktir.
Üretilenler, belirli bir ücret karşılığı tüketicilere sunulduğu için sonuçta tüketim de belirli bir sermaye gerektirmektedir. Bu nedenle gelir düzeyi arttıkça üretim, tüketim ve dağıtım artmaktadır.
Sermaye bakımından zengin olan ülkelerde üretim, dağıtım ve tüketim etkinliği fazladır. Bu nedenle ABD, Japonya, Almanya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkeler üretim, dağıtım ve tüketimin yoğun olduğu yerlerdir.

İhtiyaçlar

Üretim, dağıtım ve tüketim ağı insanların ihtiyaçları sonucu ortaya çıkmış etkinliklerdir. İnsanların ihtiyaçları içinde birinci sırayı fizyolojik ihtiyaçlar oluşturur.
Bunlar beslenme, giyinme ve barınmaya yönelik ihtiyaçlardır. Bu nedenle besin maddeleri, giysiler ve barınma alanıyla ilgili mallar, yoğun olarak üretilen, dağıtılan ve tüketilen ürünlerdir.

Tanıtım

Bazı ürünlerin tüketimi, önemli ölçüde tanıtıma bağlıdır. Bu da daha çok reklamlarla gerçekleştirilmektedir.
Günümüzde çok sayıda ürün çeşidi, her ürünün de birçok markası bulunmaktadır. Bu anlamda firmalar arasında yoğun bir rekabet vardır.
Bu rekabet, firmaların kendi ürünlerini tanıtmayı ve ürünleriyle ilgili reklam yapmayı zorunlu hâle getirmektedir.
Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak yeni keşfedilen ve pazara ilk kez sunulan ürünlerin tanıtımı büyük bir önem taşımaktadır. Bu nedenle firmalar, reklam için önemli bütçeler ayırmaktadır.
Tanıtımı iyi yapılan ürünlerin tüketimi arttığı için üretimi ve dağıtımı da artmaktadır.
Tanıtım için önemli etkinliklerden biri de fuarlardır.

Yönetim Şekli

Bazı ülkeler, üretimi canlandırmak için yabancı sermayeyi teşvik ederken bazı ülkeler yabancı sermayeye sınırlandırmalar getirmektedir.
Bazı ülkeler yüksek gümrük vergileriyle yerli üretimi korumaktadır. Bu durumda yabancı ürünlerin dağıtımı sınırlandırılmaktadır.
Avrupa Birliği’ne üye ülkeler ile ABD, Kanada ve Meksika’nın oluşturduğu ortak pazar sayesinde bu ülkeler arasında dağıtım ağı gelişmiş durumdadır.

Üretim Dağıtım ve Tüketim Etkileşimi

Üretimin fazla veya az olması, dağıtım ve tüketimi de etkilemektedir. Örneğin ülkemizde pirinç üretiminin sınırlı olması (yılda yaklaşık 800 bin ton), buna karşılık buğday üretiminin fazla olması (yılda 17 milyon ton ile 22 milyon ton arasında), buğday ürünlerinin Türkiye’de temel besin maddesi olmasına neden olmuştur.
Çeşitli nedenlerle üretimde meydana gelen azalmanın dağıtım ve tüketime etkisine Türkiye’de 2014 yılı ilkbaharında meydana gelen don olaylarını örnek verebiliriz. Bu dönemde gerçekleşen don olayı, Karadeniz’de fındık, Malatya’da ise kayısı üretimine büyük zarar vermiştir. Fındık ve kayısı üretimindeki azalma, bu ürünlerin fiyatını artırmıştır.
Türkiye’nin bir simgesi hâline gelmiş olan kahve, Türkiye’de yetiştirilmemektedir. Ayrıca ananas ve mango gibi tropikal ürünleri, dağıtım ağının gelişmiş olmasına bağlı olarak Türkiye’deki manav veya marketlerde bulabilmek mümkündür.
Ambalaj üretimi, dağıtım sektörünün ortaya çıkardığı bir ekonomik etkinliktir. Çabuk bozulan ürünleri taşımaya elverişli ve soğutucu sistemleri bulunan araçların üretimi, dağıtımın ortaya çıkardığı sektörlerdendir.
Yeryüzünde en çok tüketilen maddelerin başında besin maddeleri gelmektedir. Bunu giysiler, ev eşyaları takip eder. Lüks sayılan maddelerin tüketimi, diğer ürünlere göre azdır. Bu durum aynı zamanda üretim ve dağıtımı da etkilemektedir. Gelir düzeyinin artmasına bağlı olarak tüketim, üretim ve dağıtımı artırmaktadır.

Şimdi Üretim, Dağıtım ve Tüketim Süreci soru çözümlerine devam edebilirsin!

Coğrafya dersinde bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Üretim Dağıtım ve Tüketim Süreci konusu, YKS Coğrafya testi için temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Doğal ve Beşeri Faktörler, Üretim, Dağıtım ve Tüketimin Etkileşimi gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Üretim Dağıtım ve Tüketim Süreci konusundan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. YKS Coğrafya ve okul yazılılarında sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları ve önemli tarihi gelişmeleri öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarından sonra MEB Kaynaklarına da göz atmanı tavsiye ediyoruz.? Coğrafya netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.

☀️☀️☀️

Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.