Yapım Ekleri konusu, TYT Türkçe ve AYT Edebiyat testinde sorulan en temel konulardan biri. Bu konuda ek türleri, fiilden fiil yapan ekler, isimden isim yapan ekler, fiilden isim yapan ekler, isimden fiil yapan ekler, çekimleme kuralları hakkında bilmen gereken tanımlar ve kavramlar mevcut. Bu konu ile ilgili notlara göz attıktan sonra rahatlıkla soru çözebileceğine eminiz ve şimdi birlikte Yapım Ekleri konusunu keşfedelim! Umarız bu özet notlar sana TYT ve AYT’de yapım ekleri konusundaki soruları çözmende yardımcı olur.
Bu konu anlatımı, Kunduz Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenimiz Celal Hoca tarafından hazırlanmıştır.
YAPIM EKLERİ
KONU ANLATIMI VE ÖRNEK SORU
Yapım Ek Konu Anlatımı
Kök gövde ve ek ile ilgili bilmen gerekenleri Sözcükte Yapı yazımızda özetlemiştik. Yapım ekleri; sözcüklerin anlamını, yapısını, türünü değiştiren eklerdir. Dört grupta incelenirler:
- Fiilden fiil yapan ekler
- İsimden isim yapan ekler
- Fiilden isim yapan ekler
- İsimden fiil yapan ekler
- Fiilden Fiil Yapan Ekler – Fiilden Fiil Yapım Eki
- – a ( tık – a / dol – a )
- -dır ( yaz – dır / dol – dur )
- – ı ( kaz – ı / sür – ü )
- – in ( döv – ün / soy – un )
- – iş ( tart – ış / gül – üş )
- – ir ( iç – ir / bit – ir )
- – ıl ( yık – ıl / at – ıl )
- İsimden isim yapan ekler – İsimden İsim Yapım Eki
- – a ( komut – a / – ilk – e )
- – ak ( sol – ak / baş – ak )
- – ci ( çiçek – ci / göz – cü )
- – cil ( ben – cil / insan – cıl )
- – er ( beş – er / altı – şar )
- – gil ( dayım – gil / babam – gil )
- – z ( – iki – z / üçü – z )
- – lı ( yaş – lı / lise – li )
- – lık ( tuz – luk / söz – lük )
- – sel ( kum – sal / duygu – sal )
- – siz ( tuz – suz / ev – siz )
- – tı ( fısıl – tı / cıvıl – tı )
- Fiilden isim yapan ekler – Fiilden İsim Yapım Eki
- – a ( yar – a / sür – e )
- – ç ( iğren – ç / kıskan – ç )
- – ge ( böl – ge / sömür – ge )
- – gen ( sürün – gen / çalış – gan )
- – gi ( bit – gi / sev – gi )
- – gin ( bil – gin / üz – gün )
- – i ( yap – ı / diz – i )
- – ici ( dilen – ( i ) ci / oku – y – ucu
- – ik ( don – uk / kes – ik )
- – ılı ( yaz – ılı / ört – ülü )
- – im ( bak – ım / öl – üm )
- – in ( tüt – ün / gel – in )
- – k ( daya – k / soğu- k )
- – sal ( uy – sal / gör – sel )
- İsimden fiil yapan ekler – İsimden Fiil Yapım Eki
- – a ( yaş – a / kan – a )
- – ar ( sar(ı) – ar / baş – ar )
- – ik ( aç – ık / bir – ik )
- – l ( yükse(k) – l / diri – l )
- – le ( göz- le / su – la )
Yapım Eki Özellikleri
DİKKAT: Bazı yapım ekleri aynı seslerden oluştukları için görevleri karıştırılabilir. Bunun için anlama
dikkat etmeliyiz. Örneğin:
- Yık – ım sözcüğünde ek fiilden isim yaparken bir – im sözcüğünde isimden isim yapmış.
- Yay – ın sözcüğünde – ın eki fiilden isim yaparken kaç – ın sözcüğünde fiilden fiil yapmış.
- Kıs – a sözcüğünde – a fiilden isim, komut – a sözcüğünde -a isimden isim yaş- a sözcüğünde isimden fiil tık – a sözcüğünde ise fiilden fiil yapmıştır. Bu ek yapım ekinin bütün görevlerinde kullanılmış. Bunu anlamanın tek yolu anlamdan yola çıkmaktır.
Yapım Eki Örnek Soru Çözümü
Yapım Ekleri konu anlatımımızın sonuna geldik! Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenimiz Celal Hoca, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Konuyu tam olarak anlamak için konu anlatımını okuman ve bol bol soru çözümü yapman da çok önemli. Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Türk Dili ve Edebiyatı konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Konuyu pekiştirmen için ve netlerinin yükselmesi için sana yardımcı olacağını düşünüyoruz. Kunduz’da, alanında uzman Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenleri tarafından çözülen binlerce Yapım Ekleri konulu soru yer alıyor. Şimdi o sorulardan birkaçı senin için burada. Daha fazla Türkçe Ekler sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin!?
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.