Osmanlı’nın I. Dünya Savaşı Cepheleri

Şimdi Osman Eti Rusya limanlarına saldırınca kimin yanında savaşa girmiş oldu.
İttifak birlikleri yani Almanya, Avusturya, İtalya'nın yanında savaşa girmiş oldu.
Burada zor durumda olan bir Rusya var.
Zor durumdalar.
Rusya'nın şöyle bir sıkıntısı var, içerde Bolşevik ile Menşevikler karşı karşıya.
Yani Halk Grubu ile Şara bağlı.
Yani imparatora bağlı gruplar karşı karşıya gelmiş.
Halk canından bezmiş.
Açlık, kıtlık, yoğun iş saatleri vesaire gibi.
Burada Rus halkı savaşa girmek istemiyor.
Şu Bolşevikler vesaire çok fazla mesai yapıyorlar gibi.
Eh burada böyle bir sıkıntı var.
Rus Çarı da kimden yardım istiyor?
Tabi kendi grubu İngiltere, Fransa'dan yardım istiyor.
İngiltere tamam diyor.
Biz sana yardım edeceğiz, Çanakkale'den yardım göndereceğiz.
Bir taşta iki üç kuş vuracağız.
Tamam planları bu şekilde ama Rusya ciddi anlamda zor durumda.
İstanbul ve Boğazları alacaklarmış.
Osmanlı'yı savaş dışı bırakacak varmış.
Bu birinci planları iki.
Buradan da geçen o İtilaf Devletleri askerleri Ruslara da yardım gönderip Bolşeviklerin yenilmesini sağlayacaklar, iki savaşta tarafsız Balkan milletlerini yanlarına çekmek istiyorlar.
Yani bu savaşta İtilaf güçleri tarafsız olan Balkanların da yanına çekerse Almanya ile Osmanlı arasındaki bağlantıyı kapatacaklar.
Bu sayede hem İstanbul da ele geçirmiş olunca Çanakkale cephesiyle beraber direk Osmanlı'yı savaş dışı bırakacaklar.
Planları böyle.
Şimdi Rusya bu savaştan sonunda Osmanlı Devleti kazanınca biliyoruz.
Burada çok büyük bir destan yazdık.
Nusret mayın gemisinin, Koca Seyit'in, Cevat Çobanoğlu'nun böyle önemli ciddi başarıları var.
Bir de buradaki Türk halkının özverisi.
Artı İngilizlerin Afrikadan getirdiği, Hindistan'dan getirdiği köleler, işte siyahi insanlar hep burada ön cephede bizim karşımıza çıkartıldı.
İlk kurşun da hemen hemen onlar yedi.
Yani mermileri kafa kafaya çarpıştığı bir Çanakkale cephesinden bahsediyorum.
Buradan İtilaf Devletleri deniz mücadelesini kazanamayınca karadan çıkarma yapmamışlar, Gelibolu'ya çıkarma atlattılar. Orada Mustafa Kemal gibi bir komutanla karşı karşıya kalacaklar.
Arıburnu, Conkbayırı, Kireçtepe gibi önemli başarıları var.
Hatta burada önemli sözü Ben size taarruzu emr etmiyorum, ölmeyi emrediyorum dediği savaşta bu savaş ve buradaki mücadeleler savaşın süresini uzatıyor vesaire gibi göreceğiz.
Şimdi tabi burada Rusya çok zor duruma düşmüştür.
Artık Bolşeviklerin eli biraz daha güçlenmeye başlıyor.
Rusya'da savaşın süresi uzuyor, ileride bunu bize koz olarak kullanacaklar.
Bulgarlar bizim tarafımızda ittifaka, Yunanlar ise ihtilafa katılacaklar.
Yarım milyon insan hayatını kaybediyor.
Burada özellikle İngilizlerin getirdiği işte o Anzaklar, Hintliler, Afrikalılar karşımıza çıkartılıyor.
Böyle bir mücadele var burada.
Mustafa Kemal hem dünyaca hem de Anadolu insanlar tarafından tanınmaya başlanıyor.
Arkadaşlar burada Bulgarların bizim tarafımızda savaşa girmesinde iki faydası ne diyecek olursunuz olursanız Almanlarla Osmanlı arasındaki demiryolu bağlantısını sağlıyor.
Yani Bulgarların bizim tarafımızda savaşa girmesi bizim için büyük bir avantaj.
Mustafa Kemal'e de Anafartalar Kahramanı dediğimizi unutmayalım.
Yine bu savaşta eğitim camiasında çok büyük kayıplarımız var Çanakkale Savaşı'nda.
Yani düşünsenize kalifiye elemanların üniversite mezunu olacak insanlarımız var, üniversiteden mezun olacak gençlerimiz var ve bütün bu gençlerimize bu savaşta kaybediyorsunuz.
Yani 50 100 yıllık bir geriye gitmesidir bu.
Gerçekten de tarihte eşi benzeri olmayan bir mücadele, büyük bir savaş.
Yine savunma cephesinden devam edelim.
Irak cephesine bakalım.
Irak cephesinin açılma sebebi Çanakkale bağlantısında olması.
Şimdi Çanakkale'de yardım gitmediği için Rusya'ya hemen acil bir cephe açılıyor.
Bu sefer de Basra Körfezi'nden Irak'a geçecek, Irak üzerinden de Rusya'ya karadan yardım edecekti.
Amaç buydu ve diğer bir amaçta İngilizlerin Musul petrollerini almak istemesi.
Tamam, şimdi Irak cephesiyle Çanakkale cephesinin bağlantısı olduğunu bilelim.
Yani hem Çanakkale'nin hem Irak cephesinin Rusya'ya yardım taşıma olduğunu bilelim. Ortak bağlantı bu.
Yine Basra bölgesinde İngilizleri Osmanlı, Kut'ül Amare de yenmiştir.
Yani onları durdurabildi.
Hatta oynadık ama Almanlardan gerekli destek gelmeyince hükümetten de girip destek gelmeyeceğini oldu.
Musul hariç tüm Irak'ın hepsini kaybettik ama Musul gene bize kaldı.
Buraya dikkat!
Buranın, buranın komutanı kim?
Halil Kut Paşa.
Halil Kut Paşa'nın İngilizlere esir aldığını bilelim.
Hatta bize bunun için para bile verdiklerini bilelim.
İngilizlerin yani biz İngilizleri 2 yer bize rezil ettik.
Birisi Çanakkale'de, biri de Irak'ta.
Bunu bilelim.
Ama işte Almanlar bize gerekli desteği alamayınca bu bölgede İngilizler Araplarla işbirliği yapıp burada bizi yeniyor.
Yani bu Kut'ül Amare başarımızı da biraz gölgede.
Yani burada ata diğer olan Bağdat gitmiş oldu.
Bağdat bizim için çok önemliydi ama gitti maalesef.
Bir de yeni müfredatta şöyle bir bilgi daha veriyorlar.
İşte kurtulanlar da bilgisini yanında Selman'ı, Pak muharebeleri yani bunlar da bilmemize fayda var.
Bu da ahirete için belki çıkabilir buradan hemen.
Al cephesine bakalım.
Süveyş Kanalı bu bizim taarruz cephe miz arkadaşlar.
Kanal Cephe mizin komutanı kim?
Bahriye Nazırı Cemal Paşa.
Arkadaşlar burada Osmanlı amacı şu, kaybedilen Mısır'ı geri almak.
1881 yılda İngiltere burayı işgal etmişti.
Onlardan geri almak istiyoruz.
Almanların amacı ne?
İngiltere'nin sömürgeleri ile bağlantısını kesmek için Kanal Mısır üzerinde Süveyş Kanalı, İngilizlerin sömürgesi de buradan geçtiği için Almanlar buraya göz dikmiş.
Çin de arap ingiliz işbirliği burada da göreceğiz.
Bunun sonucunda türk ordusu geri çekilmeye başlıyor.
Kanalda yani Mısır da ve bu geri çekilme yeni bir cepheyi açıyor.
Suriye Filistin cephesini açıyor.
Burada Mustafa Kemal'i göreceğiz.
Savunurken Suriye Filistin cephesine baktığımız zaman başka bir savunma cephenin burada İngiltere'nin saldırısı süreçten beri devam ediyor. Daha büyük bir orduyla bu sed bizi takip ediyor.
Türk ordusunu, Türk ordusu burada Kudüs'e, Filistin'e kadar geri çekilecekler.
Burada Arap yani yerli halkla İngilizler işbirliği yapıyor tekrardan.
Bu cepheye de Mustafa Kemal gönderilecek tekrar.
Yine Mustafa Kemal'in burada gayretleri ile beraber Türk ordusu ne yapıyor?
Halep'in kuzeyine kadar çekecek.
Niye böyle yapıyor?
Mustafa Kemal olası bir Anadolu'ya saldırı olursa en azından Anadolu topraklarını savunabilmek için bunu yapıyor.
Mustafa Kemal ve burada Suriye, Filistin yani Kudüs elden çıkmış oldu.
Bir diğer savunma caddemiz Hicaz, Yemen Cephesi.
Buranın komutanı kim?
Burada da çöl kaplanı Fahreddin Paşa yürüyoruz.
Amacımız şu kutsal bölgeleri yani Mekke, Medine'yi korumak.
İngilizlere karşı yine İngiliz saldırıları bu bölgede bitirmek.
Bu bizim amaçlarımız.
İngilizlerin amacını, sömürge yerini korumak istiyor bu hat üzerinden.
Aynı zamanda burada petrol kuyuları var.
Onlar da ele geçirmek istiyor.
Burada Hicaz Emiri Şerif Hüseyin'in Arapları Osmanlıya karşı harekete geçirmiş olması, İngilizlerle işbirliği yapması, gizli anlaşma gereğince Osmanlı burada çok zor duruma düşmüştür.
Yani Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandığı sırada bile Fahrettin Paşa bu bölgeyi korumaya çalışmıştır.
Hatta şunu da söyleyebiliriz askerlerini çekirge edilmiştir.
Hicaz, Yemen Cephesi'nde sırf kutsal toprakları vermemek için.
Bu şekilde de Osmanlı bu cephede de yenilince İngilizler gene Süveyş Kanalı'nı, yani Kızıldeniz boyunca hattını korumaya muvaffak olmuş diyoruz.
Yine bunlardan sonuç olarak Arap halkının düşmanla işbirliği yapması İslamcılığın düşüncesinin artık zayıfladığını gösterir.
Milliyetçiliğin Araplarda da etkili hale geldiğini görebiliyoruz.
Takım Müslüman olsalar dahi bunlar Müslümanlara karşı savaşmaktan geri çekilme demişlerdir.
Bu yüzden de hem Osmanlı için hem de Arap dünyası içinde yani bu Müslüman dünyası için kötü sonuçlar doğurmuştur.
İslamcılık düşüncesinde burada bittiğini söyleyebiliriz. Özetle güney cephelerinde, Arap cephelerinde bir diğer cephe miz, özellikle Taaruz Cephe miz, Kafkas Cephesi.
Buranın komutanı kim?
Enver Paşa.
Daha burada Kafkas cephesi açılmadan önce Ermenileri yapmış olduğu faaliyetler var.
Önce onlardan bahsedelim.
Ermeniler burada köylüsünü, kendi komşusunu yapmaya başlıyor.
Taş ve üstün yan cemiyetleri var.
Ermeniler bu cemiyetler ile beraber doğu anadoluda taşkınlıklar yapmaya başlıyorlar.
Toplu ölümler oluyor.
Çinde Rus işgalinde iken ermeniler doğu anadolu'da da örgütlenmiş derdi.
Daha öncesinde türkleri katlediyorlar burada.
Eee ne olacak o zaman ermenileri bu bölgeden tehcir yani göç ettirmemiz lazım.
Bunu da Alman general emrini veriyor.
Liman von Sanders yine Ermenileri koruma altına alarak onları Doğu Anadolu'dan alıp Osmanlının başka bir toprağı olan Suriye'ye naklini gerçekleştiriyoruz.
Tabi bu yollarda intikam almak isteyen Türkler de Ermenileri öldürmüş, öldürür.
Ama bu etki tepki meselesi hem bizim toprağımızda yaşayacaklar hem bizimle beraber yıllarca yaşamışlar.
Sadık hay milletle kabına kavuşmuş lar ama gel gelelim milliyetçilik etkisiyle beraber Osmanlıya saldırıyorlar.
İkinci Abdulhamit döneminden beri hep faaliyet halindeler ve en sonunda da Birinci Dünya Savaşında biz onlara tehcir ettik.
Kanunla beraber göç yasası çıkardık.
Onları yine başka toprağımız olan Suriye naklini gerçekleştirdik.
Burada bile bu yapılan hareketlerden dolayı soykırım iddiaları var Ermenilerin.
Biz ona sözde Ermeni sorunu sözde Ermeni meselesi diyoruz bilginiz olsun hala Anadolu'da kazılan mezarlarda, toplu mezarlarda ermeni değil Kürtlerin cesetleri çıkıyor bunuda bilmenizi isteriz.
Böyle kaotik ortamda işte Kafkas Cephesi'nin yani Sarıkamış Harekatı'nın başladığını görüyoruz.
Şimdi burada sebeplere bir bakalım.
Bir Osmanlı'nın buradaki amacı ne?
Rusların Kafkasya'ya inmesini engellemek istiyoruz.
Orta Asya Türkleriyle birleşmek istiyoruz.
Turan izin Turancılık Enver Paşa.
Peki Ruslara Kafkasya'dan hep uzak tutma bizim amacımız mı?
Politika bizden birisi miydi?
Evet. Peki bizim müttefikimiz Almanya'nın amacı ne?
Beraber bize savaştı.
Şimdi Almanların buradaki amacı ne?
Bakü petrollerini ele geçirmek ve Hindistan'a kuzeyden ulaşıp İngiltere'yi orada sıkıştırmak bu savaşta.
Işte hava şartlarından dolayı soğuk, açlık, kıtlık ve Enver Paşa'nın burada Akdeniz'den çekmiş olduğu askerleri yeterli teçhizatla olmamaları neyi sağlamıştır?
Sarıkamış harekatında Türk ordusunun donarak şehit olmasını yani burada ciddi bir hava koşullarına yenilgi var ve Rusya Doğu Anadolu Bölgesini.
Açmadan ele geçirdiğini görüyorum.
Bazı kaynaklara göre 90 bin, bazılarına göre 120 bin askerimiz şehit olduğu söyleniyor.
Kötü bir olay, çok kötü bir olay.
Daha sonra Kafkas Cephesi'nde atana Mustafa Kemal, Mustafa Kemal'in burası.
İkinci görev yeri.
Arkadaşlar Ruslar'dan Muş ve Bitlis diye alıyor ve Rusya daha sonra içeride bir sorun yaşamaya başlıyor.
Artı ne olacak?
Bolşevik Devrimi'nin artı gerçekleştiğini görüyoruz.
Savaştan çekilecek hangi anlaşmayla?
Brest Vito Anlaşması'yla Rusya savaştan çekilecek.
Bu anlaşmayı kimler imzalıyor?
Osmanlı, Almanya gibi ittifak testleriyle imzalamıştır Rusya.
Peki Rusya savaşmadan aldığı Doğu Anadolu bölgesinden tekrardan Brest anlaşması çekildiğini gördük mi?
Gördü.
Mustafa Kemal'in daha sonra buraya atandığını, Ruslardan Musevi ise aldığını gördük mü?
Evet.
Burada dipnot vermek istiyorum.
Kafkas Cephesi'nde Nuri Paşa denilen bir komutanımız var.
Burada Kafkas İslam Ordusunu oluşturmuştur.
Bunlar da Ermenilere karşı ciddi mücadele verecektir.
Arkadaşlar ileride özellikle Rusların buradan çekildiği süreçte yani Brest bir tos anlaşmasından sonra Nuri Paşa'nın buradaki ifadelerini bilmenizi isterim.
Gelelim bir diğer cepheye.
Bu da Osmanlı sınırları dışında savaştığı yerler.
Galiçya, Romanya, Makedonya cepheleri, Osmanlı toprakları dışında müttefiklerine yardım amaçlı açtığı cephelerde.
Tabii burada Almanya ve Avusturya'yı rahatlatmıştır.
Rusya saldırısına karşı onları korumuştur.
Rusya'nın savaştan çekilmesiyle bu cepheden de otomatik olarak artık kapanıyor.
20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti ve Dünya
I. Dünya Savaşı ve Osmanlı 2 / 3
Osmanlı’nın I. Dünya Savaşı Cepheleri
Osmanlı’nın I. Dünya Savaşı Cepheleri