Atom modelleriyle kaldığımız yerden sorularımıza devam ediyoruz.
Öncelikle Radar Ford'un yaptığı deneyde altın plakayı alfa parçacıkları ile bombardıman ettiğimizde bazı parçacıkların yolun değiştirmeden devam ettiğini, bazıların ise saptığını gözlemlemiştir.
Buna göre çıkarımlar dan hangileri yapılabilir?
Öncelikle alfa parçacıkları artı yükler dir.
Alfa parçacıklar Türklerdir.
O halde biz altın plakaya artı yüklü parçacıkları gönderiyor sak eğer.
Ve bu parçaların bazıları hiçbir şekilde etkileşime girmeden yoluna devam edip diğerleri çok şiddetli bir şekilde saptığını gözlemliyoruz.
O halde Radar Ford bu çalışmasında şunu söylemiştir.
Alfa parçacıklarının birçoğu altın plakanın içinden temas etmeden hiçbir şekilde etkileşime girme devam ediyorsa atomun büyük bir kısmı boşluktur demiştir.
O yüzden bu çıkarımlar ımızda ikinci öngörümüz doğru oldu.
Aynı zamanda artı yükler.
Bu alfa parça çok şiddetli bir şekilde saptığını göre demek ki burada artı yükler birbirini iterek ancak saptanabilir.
O halde atomun içindeki artı yükler özel bir bölgede, özel bir bölgede toplanmış demektir.
Buna da çekirdek ismini ilk defa çekirdek ismini kullanıyordu.
Alır Ford.
O yüzden birinci çıkarımız da doğru oldu.
Üçüncü öncül bize bakalım.
Eksi yükler atomun çekirdeğinde artı yükler ile denge durumundadır.
Burada bu çıkarımı yapamıyoruz.
Çünkü bu atom modelimiz de eksi yükler.
Ne yapıyor?
Bu çekirdeğin etrafında çember hareket yapıyor.
O yüzden üçüncü önceliğimiz ne oldu?
Yanlış olmuş oldu.
Zaten atomun tarihsel gelişiminde Dalton Thomson, RA dır.
Ford Bohr ve Modern Atom Teorisi şeklinde devam ediyoruz.
Şimdi bir önceki, yani Roger Ford'dan önceki atom modeliyle bir ilgilenirim.
Tam sın atom modeline göre hangi ifadeler doğrudur?
Thomson ne diyordu?
Üzümlü kek modeli de hatırlarsak artı ve eksikler homojen bir şekilde dağılmış durumdaydı.
Eksi yük artı yük sayısına eşit bir şekilde dengede eğdi.
Elektronun kütlesinin yükü oranı aynı zamana tam Isının yaptığı deneyine idi. Elektronun yükünün elektronun kütlesine oranını bize çıkartmıştı.
Bu oranı bulmuştu.
Yaptığı katot tüpü ışıması nın da deneyinde bunu bulmuştu.
Militan daha sonra elektronu ve kütleyi ayrı ayrı hesaplamıştır.
O yüzden ikinci öncülük bize ne oldu doğru olmuş oldu.
Gelelim modern atom teorisiyle ilgili sorumuza.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri modern atom teorisinin elektronlar ile ilgili ortaya koyduğu durumlardan mıdır?
Şimdi modern atom teorisine göre elektron yörüngelerde dolanması, yörüngelerde dolanma durumu kim açıklıyordu bize yörüngelerde?
Bohr atom modeli bize ne diyordu?
Elektron belirli enerji seviyelerinde.
Yeni enerji yörüngeleri de donanım hareketi yapar diyordu.
Bu bozdu.
Halbuki modern atom teorisini üç boyutlu düşünecek olursak, kimya dersinde de görüyorsunuz.
Bu S pt orbital leri vardı ya bu orbital leri biz şöyle gösteriyoruz.
Örneğin S.
Orbital iki.
İşte birinci yörünge diye söylediğimiz, ondan sonra da orbital.
İşte görmüş olduğunuz elektron bu.
Elektron bulutu diyoruz.
Bu orbital aslında bu elektron bulutun içinde bir yerlerde dolanıp hareketi yapıyor.
Ama nerde?
İşte bu modern atom teorisine göre belirsizlik ilkesi diyoruz biz buna.
Belirsizlik ilkesi şuraya şöyle renkli kalemle yazayım şuna belirsizlik ilkesi diyoruz ikinci özgürlüğümüze.
Bizim belirsizlik ilkesi diyoruz.
Bu ilkeye göre biz elektronun momentum ve konumunu aynı anda bilemeyiz.
O yüzden modern atom teorisi için ikinci öngörümüz doğru oldu.
Elektron yaptığı donanım hareketinden dolayı bu orbital içerisinde hem parçacık hem dalga özelliği gösterir.
Evet buna da ne demiştik?
Şöyle Singer dalga denklemi demiştik.
Şöyle girin.
Dalga denklemi ile ifade ediyorduk.
Bu da modern atom töresi için önemli iki isimdi bizler için.
Gelelim bor atom teorisine karşımıza en çok çıkan bor atom teorisine göre bir elektron temel enerji düzeyinden ııı üst enerji düzeylerine uyarsa.
Yani şurası atomun tuzu çekirdeği olsun arkadaşlar, şurası birinci enerji düzeyimiz, şurası ikinci enerji düzeyimiz, şurası üçüncü enerji düzeyimiz şeklinde ifadeleri. Elek durumumuz şu anda burada bir üst yörüngeye uyarılır ise yani elektronun dolanma yarıçapı ne oldu?
Şu anda donanım yarıçapı artmış oldu.
Elektronun donanım yarıçapı artarsa arada uzaklık mesafe arttığı için daha eskisi kadar kuvvetli bir çekim olmayacak burada.
O yüzden aralarındaki etkileşim kuvveti azalmış olacak.
Donanım yarıçapı artarsa elektronu muzun toplam enerjisi, toplam enerjisi artar, açısal momentumu artar ve bu görmüş olduğu üç ifade bizim için üç ifadeyi şöyle yapıyoruz.
Bu ifadeler aynı zamanda kesikli dir yani kuantum dalıdır.
Quanta mıdır, kesik midir diyoruz.
Yani donanım yarı çapı, toplam enerjisi ve açısal momentum kesikli dir.
Ne demek kesikli?
Bunlar sadece belirli değerlerde olur.
Yani atom atomun çevresinde donanım yapan elektron ona göre şu aralarda olmaz.
Nerede olur?
Birinci yörüngede olur, ikinci yörüngede olur.
Üçüncü yörüngeler.
Biz buraya enerji düzeyleri diyoruz.
O yüzden yarı çapımızda olalım.
Geri çabamız toplam enerjimiz açısal momentum kesikli deriz.
Devam edelim de demiştik.
Aralarındaki kuvvet azalıyor demiştik.
E kuvvet azalırsa o zaman bu arkadaşın donanım hızı ne olur azalır.
Yani kinetik enerjisi azalır.
Bu kinetik enerji aynı zamanda bizim için bağlanma enerjisi ile aynı ifadedir.
Bağlanma ile ise aynı ifadede aynı zamanda uzaklık arttığı için potansiyel enerjiyi böyle mekanik den hatırlayın.
Emre'yi haç gibi düşünün.
Tabii ki burada sadece bağlantı kurmanız için.
Yoksa birebir aynısı değil, potansiyel enerji ne olur?
Uzaklıkları arttığı için potansiyel enerji de artar.
Bu denklemi unutmadan sürece bu soruları rahatlıkla çözebiliriz.
O halde toplam enerjimiz artar.
Doğrudur, açısal momentum azalır.
İyi anlayış, açısal momentum, artı bağlanma enerjimiz azalır.
Evet, daha kolay kopar atarsınız.
Yani potansiyel enerjisi artar.
Doğru cevabı da bulmuş olduk arkadaşlar.
Öncelikle Radar Ford'un yaptığı deneyde altın plakayı alfa parçacıkları ile bombardıman ettiğimizde bazı parçacıkların yolun değiştirmeden devam ettiğini, bazıların ise saptığını gözlemlemiştir.
Buna göre çıkarımlar dan hangileri yapılabilir?
Öncelikle alfa parçacıkları artı yükler dir.
Alfa parçacıklar Türklerdir.
O halde biz altın plakaya artı yüklü parçacıkları gönderiyor sak eğer.
Ve bu parçaların bazıları hiçbir şekilde etkileşime girmeden yoluna devam edip diğerleri çok şiddetli bir şekilde saptığını gözlemliyoruz.
O halde Radar Ford bu çalışmasında şunu söylemiştir.
Alfa parçacıklarının birçoğu altın plakanın içinden temas etmeden hiçbir şekilde etkileşime girme devam ediyorsa atomun büyük bir kısmı boşluktur demiştir.
O yüzden bu çıkarımlar ımızda ikinci öngörümüz doğru oldu.
Aynı zamanda artı yükler.
Bu alfa parça çok şiddetli bir şekilde saptığını göre demek ki burada artı yükler birbirini iterek ancak saptanabilir.
O halde atomun içindeki artı yükler özel bir bölgede, özel bir bölgede toplanmış demektir.
Buna da çekirdek ismini ilk defa çekirdek ismini kullanıyordu.
Alır Ford.
O yüzden birinci çıkarımız da doğru oldu.
Üçüncü öncül bize bakalım.
Eksi yükler atomun çekirdeğinde artı yükler ile denge durumundadır.
Burada bu çıkarımı yapamıyoruz.
Çünkü bu atom modelimiz de eksi yükler.
Ne yapıyor?
Bu çekirdeğin etrafında çember hareket yapıyor.
O yüzden üçüncü önceliğimiz ne oldu?
Yanlış olmuş oldu.
Zaten atomun tarihsel gelişiminde Dalton Thomson, RA dır.
Ford Bohr ve Modern Atom Teorisi şeklinde devam ediyoruz.
Şimdi bir önceki, yani Roger Ford'dan önceki atom modeliyle bir ilgilenirim.
Tam sın atom modeline göre hangi ifadeler doğrudur?
Thomson ne diyordu?
Üzümlü kek modeli de hatırlarsak artı ve eksikler homojen bir şekilde dağılmış durumdaydı.
Eksi yük artı yük sayısına eşit bir şekilde dengede eğdi.
Elektronun kütlesinin yükü oranı aynı zamana tam Isının yaptığı deneyine idi. Elektronun yükünün elektronun kütlesine oranını bize çıkartmıştı.
Bu oranı bulmuştu.
Yaptığı katot tüpü ışıması nın da deneyinde bunu bulmuştu.
Militan daha sonra elektronu ve kütleyi ayrı ayrı hesaplamıştır.
O yüzden ikinci öncülük bize ne oldu doğru olmuş oldu.
Gelelim modern atom teorisiyle ilgili sorumuza.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri modern atom teorisinin elektronlar ile ilgili ortaya koyduğu durumlardan mıdır?
Şimdi modern atom teorisine göre elektron yörüngelerde dolanması, yörüngelerde dolanma durumu kim açıklıyordu bize yörüngelerde?
Bohr atom modeli bize ne diyordu?
Elektron belirli enerji seviyelerinde.
Yeni enerji yörüngeleri de donanım hareketi yapar diyordu.
Bu bozdu.
Halbuki modern atom teorisini üç boyutlu düşünecek olursak, kimya dersinde de görüyorsunuz.
Bu S pt orbital leri vardı ya bu orbital leri biz şöyle gösteriyoruz.
Örneğin S.
Orbital iki.
İşte birinci yörünge diye söylediğimiz, ondan sonra da orbital.
İşte görmüş olduğunuz elektron bu.
Elektron bulutu diyoruz.
Bu orbital aslında bu elektron bulutun içinde bir yerlerde dolanıp hareketi yapıyor.
Ama nerde?
İşte bu modern atom teorisine göre belirsizlik ilkesi diyoruz biz buna.
Belirsizlik ilkesi şuraya şöyle renkli kalemle yazayım şuna belirsizlik ilkesi diyoruz ikinci özgürlüğümüze.
Bizim belirsizlik ilkesi diyoruz.
Bu ilkeye göre biz elektronun momentum ve konumunu aynı anda bilemeyiz.
O yüzden modern atom teorisi için ikinci öngörümüz doğru oldu.
Elektron yaptığı donanım hareketinden dolayı bu orbital içerisinde hem parçacık hem dalga özelliği gösterir.
Evet buna da ne demiştik?
Şöyle Singer dalga denklemi demiştik.
Şöyle girin.
Dalga denklemi ile ifade ediyorduk.
Bu da modern atom töresi için önemli iki isimdi bizler için.
Gelelim bor atom teorisine karşımıza en çok çıkan bor atom teorisine göre bir elektron temel enerji düzeyinden ııı üst enerji düzeylerine uyarsa.
Yani şurası atomun tuzu çekirdeği olsun arkadaşlar, şurası birinci enerji düzeyimiz, şurası ikinci enerji düzeyimiz, şurası üçüncü enerji düzeyimiz şeklinde ifadeleri. Elek durumumuz şu anda burada bir üst yörüngeye uyarılır ise yani elektronun dolanma yarıçapı ne oldu?
Şu anda donanım yarıçapı artmış oldu.
Elektronun donanım yarıçapı artarsa arada uzaklık mesafe arttığı için daha eskisi kadar kuvvetli bir çekim olmayacak burada.
O yüzden aralarındaki etkileşim kuvveti azalmış olacak.
Donanım yarıçapı artarsa elektronu muzun toplam enerjisi, toplam enerjisi artar, açısal momentumu artar ve bu görmüş olduğu üç ifade bizim için üç ifadeyi şöyle yapıyoruz.
Bu ifadeler aynı zamanda kesikli dir yani kuantum dalıdır.
Quanta mıdır, kesik midir diyoruz.
Yani donanım yarı çapı, toplam enerjisi ve açısal momentum kesikli dir.
Ne demek kesikli?
Bunlar sadece belirli değerlerde olur.
Yani atom atomun çevresinde donanım yapan elektron ona göre şu aralarda olmaz.
Nerede olur?
Birinci yörüngede olur, ikinci yörüngede olur.
Üçüncü yörüngeler.
Biz buraya enerji düzeyleri diyoruz.
O yüzden yarı çapımızda olalım.
Geri çabamız toplam enerjimiz açısal momentum kesikli deriz.
Devam edelim de demiştik.
Aralarındaki kuvvet azalıyor demiştik.
E kuvvet azalırsa o zaman bu arkadaşın donanım hızı ne olur azalır.
Yani kinetik enerjisi azalır.
Bu kinetik enerji aynı zamanda bizim için bağlanma enerjisi ile aynı ifadedir.
Bağlanma ile ise aynı ifadede aynı zamanda uzaklık arttığı için potansiyel enerjiyi böyle mekanik den hatırlayın.
Emre'yi haç gibi düşünün.
Tabii ki burada sadece bağlantı kurmanız için.
Yoksa birebir aynısı değil, potansiyel enerji ne olur?
Uzaklıkları arttığı için potansiyel enerji de artar.
Bu denklemi unutmadan sürece bu soruları rahatlıkla çözebiliriz.
O halde toplam enerjimiz artar.
Doğrudur, açısal momentum azalır.
İyi anlayış, açısal momentum, artı bağlanma enerjimiz azalır.
Evet, daha kolay kopar atarsınız.
Yani potansiyel enerjisi artar.
Doğru cevabı da bulmuş olduk arkadaşlar.
