Beylikten Devlete Osmanlı

Eğer arkadaşlar 14'üncü yüzyılda çağdaş devletler diye başlayalım.
Biz yepyeni bir konuya geçiyoruz.
Beylikten devlete.
Osmanlı'ya.
Bu arada Osmanlı daha burada.
Bir beylik iken, Anadolu'da ikinci Türk beylikleri.
Var iken onların çağdaşları kimlerdi onlara bakmamız lazım.
14'üncü yüzyılda Yakın Doğu'da bulunan.
Devletler.
Avrupa'da bulunan krallıklar, Balkanlar'da bulunanlar kimlerdi?
Bunları bilmemiz gerekiyor.
Şimdi biz Yakın Doğu'da bulunan devletlere bir bakalım.
Arkadaşlar İlhanlılar ile başlayalım arkadaşlar.
İlhanlılar bizi yani.
Türkiye Selçuk fethini 1243 Kösedağ Savaşı'yla yıkmış, Anadolu'da.
İkinci Türk.
Birliklerinin başlamasına sebep olmuş.
Bir.
Devlettir arkadaşlar Hülya Gülhan.
Hatta biliyorsunuz Abhaz devletine de son vermişti.
Abbasi halifeleri kime kaçmıştı?
Arkadaşlar Memlük Devleti'ne kaçmıştı diyoruz.
Değerli arkadaşlar İlhan'la.
Anadolu'yu İran bölgesine yönetiyordu ve.
Anadolu'ya vali.
Atıyorlardı.
Türkiye Selçuklu baskı.
Altındaydı.
Biliyoruz ve burada.
Gazan Han döneminden sonra İlhanlı arın arkadaşlar biz Müslüman olduğunu.
Görüyoruz ve.
Bazı kaynaklara.
Göre 1335 bazılarına göre 1237 38 yılında.
Yıkıldığını biliyoruz.
Arkadaşlar değerli arkadaşlar.
Bir diğeri Altın Orda Devleti.
Ve Altın Ordu Hanlığı.
Bu da arkadaşlar Cengiz Han'ın torunu Batuhan tarafından kurulan.
Bir devletti ve Rus krizinin güçlenmesini engellemişti.
Özellikle bu yukarda Rus.
Neslinin.
Aşağı Hazar.
Bölgesine veya.
Kafkasya bölgesine.
İnmesini engelleyen bir devlet.
Bu devlet de arkadaşlar 14'üncü yüzyılın sonlarına doğru Timur devletini saldırısıyla.
Zayıflayacak ve tüm.
Buradan sonra arkadaşlar Moskova.
Kennedy'nin güçlendiğini göreceğiz.
Ve Orta Asya'ya doğru yavaş yavaş yayıldığını.
Göreceğiz.
Yani bu gördüğümüz Altın Ordu.
Devletiyle İlhanlı.
Moğol Devleti.
Arkadaşa ikizi de Moğol.
Oldu.
Ama zamanla İslamla aştılar arkadaşlar.
Şimdi bir diğerine bakalım Memlük devleti, Türk devleti.
Arkadaşlar bundan daha önce bahsetmiştik.
Size bu devletin özelliği ne?
Moğolları Ön Asya'da iki defa durdurmuş olması arkadaşlar.
Yani Yakın Doğuda İli Hanları dört savaşta arkadaşlar.
Yenmişti.
Ama iki savaş önemli.
Ayn Calut savaşı ve Elbistan savaşlarıyla Memlük.
Devleti, İlhanlı.
Suriye ve Mısır'dan uzak tutmuştu.
Hatta zaman zaman Anadolu'ya seferler yapmıştı.
Ama Türkiye Selçukluları.
Ve diğer Anadolu beyleri Memlük devletine destek vermemişlerdi.
İlhanlılar da bu şekilde egemenliğini devam ettirmişti arkadaşlar.
Bunu da bilelim.
Zaten memlük devletini.
Arkadaşlar Osmanlı devleti büyüdüğü zaman Yavuz döneminde son verilecek.
Bunu da burada bilelim.
Bir diğer arkadaşlar Bizans İmparatorluğu.
Arkadaşlar bu dönemde Bizans İmparatorluğu Balkanlar da.
Ege.
Adalarında, Makedonya da, Yunanistan bölgesinde.
Güney Marmara bölgesinde ve Kocaeli bölgesinde hakimiyet kuruyordu.
Yine kendi içindeki.
Taht kavgaları.
Sebebiyle yine işte.
Eflak, Boğdan, Macar, Sırplarla arasındaki mezhep davaları yüzünden arkadaşlar böyle sorunlar yaşıyor.
Bir de Bizans'ın tekfur ları var.
Valileri.
Bu valiler de Anadolu'da kendi.
Bölgelerindeki.
İnsanlara baskı kurmuşlardı.
İşte bu da Türklerin işine yarıyor.
Özellikle Bizans'a yakın.
Türk beylikleri bu.
İmkanlardan yararlanacaklar.
Çünkü onların baskı kurduğu.
Milletler Türkleri.
Kurtarıcı olarak.
Görüyorlar.
Bir diğeri Trabzon Rum arkadaşlar.
Bu da.
Yine.
Dördüncü haçlı seferiyle kurulmuştu.
Bunu da biliyoruz.
Bir diğeri arkadaşlar Eflak, Boğdan Krallığı, Macarlar, Bulgarlar, Sırp ve Rum Despotluğu.
İşte Bosna Hersek gibi Balkanlarda bulunan milletler bunlar.
Mezhep çatışmaları yaşıyor, sınır çatışmaları yaşıyor arkadaşlar.
Bu da yine Osmanlı.
Beyliği'nin bir.
Avantajı olacak ileride.
Göreceğiz bunu.
Balkanlar da giderken bunlar da kendi arasında sorun yaşıyor diyoruz.
Yine Venedik ve Ceneviz lere bakıyoruz.
Özellikle Akdeniz'de.
Ve Karadeniz.
Bölgesinde.
Ticari koloniler kurmuş.
İki İtalyan şehir devletinden.
Bahsediyoruz.
Bunlar da.
Önemli.
Yine o dönemde İngiltere ve Fransa'da krallık halinde bulunan.
Ve birbirleriyle.
Sürekli.
Bir.
Mücadele halinde olan iki krallığı görüyoruz.
İngiltere Fransa Krallığı bu dönemde 100.
Yıl Savaşları yaşıyorlar arkadaşlar.
Şimdi bir de.
İkinci Anadolu Türk Beylikleri haritasına bakalım.
Osmanlı nasıl bir beylik imiş.
Nasıl büyümüş iki Anadolu Türk birliklerinin haritasına bakalım.
Şimdi burada Köse daha savaştan sonra oluşan durumu görüyoruz.
Arkadaşlar 1243, Kösedağ savaşıyla Moğollar yani İlhanlılar.
Burada Türkiye, Selçuk Devleti vardı.
Onu paramparça etti arkadaşlar.
Ve.
İlhan'la İran'dan.
Bin 336 35'e.
Kadar.
Arkadaşlar Anadolu'yu.
Yönetecek.
Nerede?
İran'da şimdi genelde Türk beylikleri bir vatana.
Dolu bölgesine geldi ve bu sefer.
De Batı.
Anadolu bölgesinin Türkleşmesi gerçekleşiyor.
Biz 1071'de.
Anadolu'ya.
Girdiğimizde Doğu Anadolu Bölgesi Türk değişmişti.
1.
Anadolu Türk birlikleri.
Zamanında.
Şimdi ise 2.
Anadolu Türk Beylikleri zamanında ekseri.
Batı Anadolu.
Bölgesinin tüm birleştiğini görüyoruz.
Daha sonrasında yine doğuda kurulan bazı devletler olacak.
Elbette Akkoyunlu, Karakoyunlu gibi, Dulkadir olur, Ramazanoğulları gibi.
Ama ekseriya biz de.
Batı.
Anadolu bölgesinin yavaş.
Yavaş parça parça.
Türk birlikleriyle dolduğunu görüyoruz.
Peki niye böyle hocam?
Çünkü Moğol baskılarından kaçanların hepsi batıya doğru göç etmeye başlıyor.
Bu duruma sebep olan neydi?
1243 Kösedağ Savaşı.
Şimdi durum böyleyken arkadaşlar biz.
Türkiye Selçuklu.
Burada var iken bu Osman oğullarını oraya.
Kim getirdi?
Alaaddin Keykubat.
Döneminde arkadaşlar Osmanoğulları.
Bu bölgeye gönderiliyorlar.
Şimdi onu önce Van bölgesinden, daha sonra Ankara Karaca Eser.
Bölgesi.
Ve oradan da arkadaşlar Söğüt Domaniç.
Bölgesine geldiklerini bilelim.
Kim onları getirdi arkadaşlar oraya batıya uç olarak gönderdi.
Onlara yokluk ve uzaklık verdi.
Alaaddin Keykubat Türkiye'yi.
Selçuklular.
Peki Türkiye.
Selçukluları burada zayıfladığı zaman, Konya.
Ve civarında zayıfladığı.
Zaman artık onların yerine Karaman oğullarının bir varis olduğunu görüyoruz.
Yani Karamanoğulları diyor.
Ki ne ben Türkiye.
Selçuklu'nun devamı yim.
Diyecek.
Hatta Karamanoğlu Mehmet'in ilk defa Türkçeyi resmi dil ilan ettiğini bilelim.
Burada yine iddialı bir beynimiz var.
Germiyanoğlu Beyliği arkadaşlar.
O da şöyle.
Yapalım.
Evet, yine.
Yakın doğuda görmüş olduğumuz.
Memlük Devleti ve Moğollar da yine aşağıda.
Anadolu'da siyasi birliğin.
Olmadığını görüyorsunuz arkadaşlar.
Böyle bir yapıyla karşı karşıyayız.
Şimdi artık Osman oğluna geçebiliriz.
Şimdi arkadaşlar Osmanlı.
Devleti'nin büyümesinde.
Etkili olan faktörlere bakalım.
Osmanlı küçük bir belli iken nasıl kocaman bir devlet haline geldi?
Birincisi Bizans'a komşu olması.
Arkadaşlar buna biz ne diyoruz?
Jeopolitik konumundan dolayı.
Yani Bizans'a yakın.
Burada ne yapacak hocam?
Gaza ve cihad politikasını işleyecek.
Daha çok etliye sütlüye karışmayacak diyebiliriz.
Yani Moğollara, Anadolu'daki.
Türk birliklerine.
Çok fazla karışmaya.
Arkadaşlar bir diğer politikamız iskan politikası ve istimal politikası iskan.
Ele geçirdiği bölgeye Türkleri yerleştirmesi.
Bir kere Moğollar dan gelen Türkmenler Türklük arıyorlar.
Osmanlı bunları ne yapıyor?
Ele geçirdiği yerlere yerleştiriyor ve o bölgenin Türkleşmesi ni sağlıyor.
Örnek diyelim ki Rumeli'de bir yeri ele geçirdi Edirne'yi.
Edirne ne.
Yapacak hocam?
Hemen Anadolu'dan gelen Moğol lardan kaçan Türkmenleri.
Edirne'ye.
Yerleştiriyor.
Hem oranın Müslüman ulaşmasını hem de Türkleşmesi sağlıyor.
Güzel bir.
Politika.
İkincisi istihbarat politikası.
O da hoşgörü politikası insanların inançlarına karışmıyor.
Hristiyan mı, Yahudi mi?
Bunlara ne yapıyor.
İstediği gibi yaşama.
İmkanı sağlıyor işte.
Bizans'a yüzde on vergi veriyorsanız bana yüzde.
Bir vergi verin diyor gibi.
Hatta şunu söyleyeyim Bizans valileri tekfur ları kendi Bursa'daki İznik'teki halkına.
Kötü davranır iken, Osmangazi oradaki insanlara daha ılımlı, hoşgörülü davranmış, hatta Osmanlılardan yardım bile istemişler.
Bazı Bizans halklarından kişiler yine arkadaşlar bu dönemde otoriter padişahların bulunması, mesela Osmanlı'yla biz kuruluş dönemiyle duraklama, gerileme dönemini kıyasladığımız zaman Osman Devleti kuruluş döneminde ve yükselme döneminde güçlü.
Padişahlar idare.
Ediyor.
Ama duraklama.
Ve gerileme dönemlerinde.
Arkadaşlar, çocuk yaşta padişahlar.
Var ve deneyimleri.
Olmayan padişahları görüyoruz.
Mesela sancağa çıkan padişahlar var genelde burada ama duraklama ve gerileme de sancağı çıkmayan padişahlar var ve sarayda büyüyorlar.
Tecrübesiz ler arkadaşlar.
Otoriter padişahların olması Osmanlı.
Devleti'ni gerçekten de ileri aşamaya götürüyor.
Bu çok önemli.
Bir diğeri arkadaşlar.
Diğer beylikler ve devletlerle iyi geçinmesi.
Onlarla iyi geçinmek zorunda.
Kendi gücünün farkında.
Yani bunu biliyor Osmanlı.
Bir diğeri disiplinli.
Orduya sahip olması.
Evet arkadaşlar, Orhan Gazi.
Dönemden itibaren düzenli ve disiplinli bir.
Ordu kuruyoruz.
Bu arada Osmanlı'nın kuruluş nazarı ileride de göreceğiz.
Fuat Köprülü'nün dediği gibi.
Aptallar durum bağcı'ya durum ahi yani Rum adı verilen savaşçı alperenler var.
Arkadaş bunlar önemli ganimetler alıyorlar.
Gittikleri bölgeleri gaza ve.
Cihad anlayışıyla.
İşte.
Saldırı düzenliyorlar.
O yüzden de ileriki aşamalarda şunu da bileceğiz.
Çok iyi bir ordu teşkilatlanmasını girecek Osmanlı Devleti mesela.
Devşirmeler de burada.
Kullanacak.
İleride.
Göreceğiz.
Balkan ve Anadolu'da.
Siyasi.
Birliğin olmaması.
Arkadaşlar Balkanlar da mezhep çatışmaları var.
Bizans o bölgeye çok iyi davranmıyor.
Artı Anadolu'da da görmüştük.
Az önce siyasi birlik yok.
Diğer Anadolu beyleri birbirleriyle mücadele halinde bir diğeri mesela.
Bu da.
İleride göreceğiz.
Osmanlı Balkanların Avrupa'ya giderken önünde ciddi bir engel yok.
Neden hocam?
Hem bu Balkanlar?
Siyasi istikrarın.
Olmaması.
Artı İngiltere gibi.
Fransa gibi.
Devletlerin.
Kendi arasında yüz yıl savaşlarını yapıyor olması.
Bir diğeri gaza ve cihad yapması.
Az önce söylemiştik hocam.
Bunlar gaza ve.
Cihad ile yani daha çok hiristiyan.
Bölgelere saldırarak İslam dünyasının saygınlığını kazanıyorlar.
Bu da onları yüceltiyor.
Bir diğeri Ahiler gibi.
Tasavvuf.
Cemaatlerini desteğini alması.
Mesela Osmangazi.
Şeyh Edebali'nin kızıyla evleniyor.
Arkadaşlar.
Ahiler ki Türkiye Selçuklu dediğini de gördük.
Türkiye Selçuklu'nun devlet olmasında önemli katkısı olan tasavvuf cemaatleri.
Peki hocam bunlar ne yapıyorlar?
Bunlar normalde esnaf teşkilat olarak örgütlenmiş derdi.
Şimdi diyelim ki Selçuklular veya Osmanlılar.
Bunlar toprak alıyorlar tamam.
Ama o bölgeleri kim şenlendiriyor?
Yani oraya medrese, han, hamam.
İşte esnaf teşkilatlarını kim kuruyor, onları kim denetliyor?
Tabi ki ahiler.
Denetliyor.
O zamanlar Ankara'daydı.
Osmanlı zamanda tabi zaman zaman Osmanlı padişahları ile ters düşmüşler.
Orhan döneminde birinci Murat döneminde tekrar tekrar ele geçirilmiştir bunlar.
Ama Ahiler ile kurulan bağ abilerin Osmanlı devletine yardım etmesi Osmanlı ya arkadaşlar hem şehir anlamında hem de kasaba anlamında köy anlamında onlara ne yapmıştır?
Geliştirmiştir.
Bunlar kimi örnek almışlar.
Hristiyanların da buna benzer bir cemaatleri var.
Bunlar da ahiler de Müslümanları alarak da ne yapmışlar.
Böyle bir örgütlenmeye gitmiştir.
E şimdi düşünsenize bir belediye gibiler belediye gibi çalışıyorlar.
Yani Osman beledi.
Savaşlarla.
Uğraşıyor, yönetimi ele geçiriyor, bir yerleri feth ediyor.
Bunlar da gelip oradaki toprakları, düzenini sağlıyor.
Vakıflar kuruyor, han kuruyor.
Medrese.
Kuruyor, hamam kuruyor.
Herşeyi ayarlar yalılar.
Hemen hemen bunlar bir.
Biliriz bir de arkadaşlar.
Türklerin milli özellikleri devletlerin büyümesinde etkili.
Olan faktörlerden dir.
Beylikten et osman padişahları sırasıyla.
Birinci.
Osmangazi, ikinci Orhangazi.
Üçüncü.
Birinci Murat, dördüncü Yıldırım Bayezid.
Beşinci.
Çelebi Mehmet ki Osmanlı'nın ikinci kurdu sayılır.
Ankara savaştan sonra ileride göreceğiz.
Altıncısı İkinci.
Murat.
Kuruluş döneminin son yükselme döneminin ilk.
Padişahı İkinci.
Mehmet.
Bu da Yedinci Padişahımız diyoruz.
Genelde ikinci Murat.
Arkadaş eden ikinci Mehmet'e kadar diyebiliriz.
Çünkü ikinci.
Mehmet'ten son artık yükselme.
Dönemi başlıyor.
Yani 7.
Numara.
Yükselme ile.
Başlıyor diyoruz.
Evet şimdi değerli arkadaşlar, Osmanlı beyliğin kuruluşuyla ilgili bazı görüşler var.
Bunlar da işte yeni müfredat, adımıza çıkan konular.
Paul VI tek diyor ki Beyliğin.
Kuruluşu gaza ve cihada bağlı diyor.
Gaza ve cad politika.
Sayesinde ve hoşgörü politikası sayesinde.
Osmanlı da büyümüştür diyor.
Ortaya çıkmıştır diyor.
Fuat Köprülü de.
Şuna karşı çıkar arkadaşlar.
Beyliğin kuruluşunu.
Sadece gaza teziyle açıklanamaz olduğunu, onun coğrafi konumuna bakmamız.
Gerektiğini ve bir uç.
Beyliği olması.
Gerektiğine de bakıyor.
Yani.
Fuat Köprülü diyor ki Ne Osmanlar hem coğrafi konumundan ötürü avantajlı hem de onlar uç.
Beyliği.
Olmalarından avantajlı.
Neden?
Çünkü uç belli demek, Bizans'tan gelecek tehlikeleri engelleyen.
Aynı zamanda Bizans'a akınlar yapan.
Beylik demektir.
Haddin azıcık ise.
Uçlarda oluşan nüfus baskısına bağlamıştır.
Osmanlı'nın kuruluşunu arkadaşlar, Osmanlı'nın kuruluşu, nüfus baskısı derken Moğollar dan kaçan Türkmenler Osmanlı'ya sığınıyor, Osman da mecburen büyümek zorunda kalıyor.
Gibi bir.
İfadeden bahsediyor.
Gibbons da Bakalım arkadaşlar, Gibbons ta, Osmanlar Anadolu'ya.
Gelir iken Müslüman değillerdi.
Yerli olan Rumlarla ve Müslümanlarla.
Birleşip yeni bir etnik.
Grup oluşturmuşlardı diyor.
Anadolu'dan Müslüman oldular diyor.
Ve.
Böyle bir tez savunuyor.
Bunlar yağmacılık yaparak büyüdüler diyor ve Avrupa sayesinde var olmuşlardır diyor.
Gibbons da böyle bir görüş tezi ortaya koyuyor.