Divan edebiyatı nazım şekillerine devam ediyoruz.
Mus tezat, mus tezat.
Her beyit de bakın uzun dizelerin sonuna eklenen o ziyade adı verilen kısa dizelerin bulunduğu şiirdir.
Nasıl yani?
Bakın hemen altta şu kısmı örnek kısmına baktığımızda a aaa diye belirttiğim yerler bakın uzun beyit der.
Ama bir de ilk olarak belirttiğim yerlerin de bakın hemen kısa beyit olduğunu görmekteyiz işte.
Bakın şu ziya dedeler eklenince bakın şurası IX denilen yerler ziyade A dediğimiz yerler, uzun dizeler.
O ziyade ekledim de bakın müştemilat oldu.
Peki uyak düzeni nasıl?
Aynen gaz eldeki gibidir.
Bakın hani a, işte ix, ix, ix şeklinde gidecek.
Bakın.
Uzuntarla uzunlar kısalar ile kısalar kendi arasında kafiyeli olacak konular.
Yine gazelle aynı olacak.
Hani aşk sevgiliye ayrılık gibi yine en az 5 en fazla 15 beyden oluşacak ve Anadolu'da arkadaşlar ilk üçte zatı bakın nesimi yazmıştır örneği de zaten bakın bir uzun ağda olduğu gibi bakın bir de kısa dizeler oluşur ki bu kısa dizeler mizin ismi ziyade dir.
Dolayısı ile müstesna nazım şekli de bu şekilde karşımıza çıkacak kıta.
Kısım kısım en az 2, en fazla 16 beyit den oluşur.
Kafiye düzeni IX.
Ix.
Ix.
Adiye gidecektir.
Bakın mat ila beyit normalde yok ve genellikle bakın.
Şairin mahlası da yoktur.
Genellikle olduğu zamanlar da var.
Bakın peki daha çok hangi konular işlenecek?
Bakım, felsefi ve toplumsal düşünceler anlatılır.
Özellikle bir nükte, bir hayat görüşü, övgü, yergi, tarih düşürme.
Mesela ebced.
Eskiden ebced hesabıyla, işte mesela bir tarihi olayın tahmini yapılırdı.
Diyelim ki veya doğum ölüm tarihleri gibi ebced hesaplarıyla yapılır.
Beyit sayısı eğer ikiden fazla ise.
Çünkü en az iki olacak ya eğer ikiden fazla ise o zaman bunun ismi Kıtayı Kebir olacak ve en çok kıta yazan sanatçı divan edebiyatında bakın Edirneli Nazmi dir.
Devam ediyoruz bakın.
Şimdi ben sizlerle kurulan nazım şekilleri öndeyiz.
Yani bentler dediğimiz hem dörtlük ler olacak hem de 4 mısra adam fazla olacak.
Yeter ki bir bend der Muhammed süsler gibi bakın.
Tabi biz önce rubai den başlayacağız.
Rubai.
Hayat felsefesi, ölüm, aşk, şarap, din, talih den şikayet.
Toplumsal gibi bir çok konuyu işler.
Vakıf konu olarak tek dörtlük den oluşur.
Rubai iler kafiye düzeni a, x, a şeklindedir.
Bakın hemen mani hatırlattı.
Mani de a ix a.
Genellikle de bakın mahlası.
Öz Şiirler Nedir?
Ve Arı Uzun 24 kalıbı ile yazılır ki bu 24 kalıbın 12'si ahret, 12'si alem diye geçer ve rubai inin en önemli şairi de Ömer Hayyam dır.
Bakın peki diğer ünlü rubai cileri bakın.
Mevlana, Fuzuli, Yahya Kemal ve Arif Nihat Asya'nın da önemli rubai sanatçıları olduğunu bileceğiz.
Bakın tu yok şimdi tu.
Bir kere divan edebiyatına Türkler tarafından kazandırılmıştır.
Bunu bileceğiz.
Aynen rubai de olduğu gibi tek dörtlük den oluşacak ve rubai ile aynı konuları işleyecek.
Kafiye düzeni de aynen rubai de olduğu gibi a is a şeklindedir.
Azeri ve Çağatay sahasında sıkça kullanıldığını söyleyebiliriz.
Halk şiirinde aslında mani örnek alınarak yazılmıştır da diyebiliriz ve şairin mahlası, stüdyolar da kullanılmıyor.
Peki kimler var bakın stüdyolarda.
Bir kere Kadı Burhanettin çok önemli bir isim.
Ali Şir Nevai çok çok önemli bir isim ve yine Nesimi Divan edebiyatında önemli yer tutuyor.
Sanatçılardır bunlar da bilmemiz gerekeceği.
Şarkı aynen öyküde olduğu gibi divan edebiyatına Türkler tarafından kazandırılmıştır.
Bakın beste ile okunmak için yazılan aşk şiirleri midir?
Dörtlük sayısı 3 ila 5 arasında değişir.
Her Band'in sonunda tekrarlanan nakarat bölümü mutlaka olacaktır.
Üçüncü mısra bakın önemlidir.
Çünkü o üçüncü mısra.
Ya bir isim verilir ki ismi meydandır.
Kafiye düzeni ilk dörtlük Abe Abe.
Daha sonra düz kafiye olan CCC ABD'de D.B, E.B.
Şeklinde bakın gidecektir.
Özellikle de Lale Devri'nde yaygınlaştığını söyleyebiliriz.
Son dize de mahlas olur.
Bakın daha çok aşk ve sevgi konuları işlenmiştir.
Özellikle Nedim bu türün en önemli ismidir.
Bakın en çok yazan Ender Unlu Vasıf dır.
Ama ilk yazan da Naile KADIN dir.
Bakın ilk yazan Naile Kadı, en çok yazan ender unlu vasıf ama en önemli ismi Lale Devri sanatçısı olan Nedim dir.