Evet arkadaşlar, Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümüyle beraber Sokullu dönemi artık başlıyor.
Bundan sonra vezirlerin etkin olduğu bir zamandan bahsediyoruz.
Sokullu Mehmet Paşa, Kanuni'nin son zamanlardaki veziri.
Yine Kanuni'nin oğlu ikinci Selim'in de vezirlik yapacak.
Akabinde üçüncü Murat'ın da vezirin yapan kişi döneminin en önemli adamlarından birisi olduğunu bilelim.
Peki Sokullu Mehmet Paşa'nın gölgesinde bulunan İkinci Selim yani Sarı Selim ne yapmış onlara bakalım.
Bir kere Mavi ile yazdığım konu başlıkları bile bilseniz yeterli burada ama içeriği de biraz bahsetmem gerekiyor.
Sakız Adası'nın fethi arkadaşlar İkinci Selim döneminde yapılacak önemli.
Ege'de bugün Ege tabirini kullanıyorum ama normalde orası Akdeniz, daha yer bölge bilin diye bunu söylüyorum.
Burada Cenevizliler korsanlık yapıyorlar.
Cenevizliler vergisini ödemiyor ve burada Piyale Paşa komutasında bir komutanımız var.
Sakız Adası'nı alıyor.
Bir diğeri Endonezya seferi.
Yalnız buraya gitmeden önce bir Yemen isyanı var arkadaşlar, onu bilelim.
Burada Yemen isyanı bastırdıktan sonra Arabistan'ın en uç bölgesi burası.
Ondan sonra oraya gelen donanımdan sonra Endonezya seferi yapılacak arkadaşlar.
Onu bilelim.
Peki Endonezya seferi neden yapılıyor?
Uzakdoğu'daki Müslümanlar bizden yardım istiyor.
Kime karşı?
Orada İspanyollar ve Portekizliler var.
Oraları sömürüyorlar.
O yüzden de Yemen isyandan hemen sonra burası bastırılıyor.
Sonra Endonezya seferi yapıyoruz.
Buradan Müslüman bir devlet var.
Açe Devleti ya da Açe İmparatorluğu.
Arkadaşlar Endonezya seferinde ta sınırımız Açe İmparatorluğuna kadar geliyor.
Buranın bir diğer adı Sumatra Adaları diye geçer.
Bir diğer fetih hareketimiz Kıbrıs'ın fethi.
Burada şöyle bir şey var.
Şimdi biz Mısır'ı almıştık Yavuz döneminde ve Venedikliler bize vergi veriyordu.
Venedikliler hem bu vergiyi vermemek hem de Akdeniz'de bizim hacı adaylarımıza saldırıyorlar. Yine korsanlık yapıyorlar.
Bu bölgede Osmanlı'ya tehdit oluşturuyorlar.
Bu yüzden de iki tane devlet adamı birisi Kıbrıs fethi yapılsın diyor, biri yapılmasın diyor.
Lala Mustafa Paşa sefer yapılsın, Sokullu Mehmet Paşa yapılmasın, bu haçlı seferine sebep olur diyor.
Tabi İkinci Selim Lala edinilecek.
Çünkü Lala Mustafa Paşa İkinci Selim'i yetiştiren kişi.
İkinci Selim Mustafa'yı dinleyecek arkadaşlar ne olacak?
Kıbrıs'ın fethini yapacağız.
Peki Kıbrıs alınıyor mu?
Evet alınıyor.
Ve Sokullu Mehmet Paşa ne demişti?
Kıbrıs eğer alınırsa bu yeni bir Haçlı seferine sebep olur.
Demişti ki dediği de çıkacak arkadaşlar hangi olay olacak, başımıza hangi sefer gelecek?
Büyük bir Haçlı ordusu bu Osman Devleti'nin denizlerde karşılaştığı ilk Haçlı ordusu Arkadaşlar İnebahtı Deniz Savaşı meydana gelecek.
İnebahtı deniz savaşını hocam Osmanlı kaybedecek.
Burada Andrea Doria denilen bir komutanları var.
İnebahtı deniz savaşını o yönetiyor ve Türkler burada ağır bir yenilgi aldı.
İnebahtı deniz savaşında Sokullu Mehmet Paşa'nın meşhur bir lafı var Biz Kıbrıs'ı almakla sizin kolunuzu kestik.
Siz İnebahtı da bizi yenmek ile sakalı mızı kestiniz.
Sakal yeniden çıkar ama kol bir daha çıkmaz diye bir sözü var.
Arkadaşlar yine Kıbrıs'ın fethiyle beraber Doğu Akdeniz'deki hakim etimiz daha da artmıştır arkadaşlar.
Bunu da bilelim.
İnebahtı Deniz Savaşı yaşanmış olsa da arkadaşlar Kıbrıs bizde kalıyor onu bilelim.
Şimdi bu yenilgiden sonra bu sefer Sokullu Mehmet Paşa ne yaptı?
Güçlü bir donanma oluşturacak, bundan sonra Akdeniz'e çıkacak.
Bu sefer de önümüze kimse çıkamayacak.
Bu yüzden de arkadaşlar Sokullu Mehmet Paşa'dan Madem Orta Akdeniz'e kadar geldik, biz de ne yapalım Tunus'u alalım diyecek ve Tunus'u da alacağız. Burada bazı arkadaşlarımız şunu soruyor Hocam Kıbrıs'ı aldık, Kıbrıs Türk geçmeye başlayan hediye.
Evet Kıbrıs Türk geçmeye başlıyor ama Tunus öyle değil.
Bakın Kıbrıs'ta biz genelde İç Anadolu bölgesinden Türkler'i götüreceğiz.
Mesela Kayseri, Niğde, Karaman, Konya gibi yerlerden.
Hocam Kıbrıs'a Türkleri yerleştiriyoruz.
Kıbrıs'a ilk defa Türk yerleşmeleri bu zaman başlıyor.
Müslüman yerleşmeleri Hz.
Osman zamanında başlamıştı ama Türk yerleşmeleri ise bizim 1571 den sonra başlıyor.
Burada hala bir iskan politikası olduğunda bilmemiz de fayda var.
Bu arada Kıbrıs İkinci Abdülhamit döneminde İngilizlere üs olarak verilecek ama Birinci Dünya Savaşında burası tamamen İngilizler tarafından işgale vuracak.
Kıbrıs bunda bile İkinci Selim sarayda ölen ilk padişah arkadaşlar biliyorsunuz sefere ordunun başında çıkmama geleneğini başlatmıştı Hürrem'in oğlu.
Bunu da bilmenizde fayda var.
Şimdi de Üçüncü Murat dönemi ile arkadaşlar devam edelim.
Üçüncü Murat, İkinci Selim'den sonra sefere ordunun başında çıkan padişah olarak biliniyor ve ilk yapacağı sefer de Lehistan üzerine olmuştur.
Lehistan seferini yapıp Lewis Hanı ele geçirmiştir.
Bir bir diğeri Fas seferi arkadaşlar.
Bu da Sokullu Mehmet Paşa'nın bir fikri.
Sokullu Mehmet Paşa coğrafi keşifler ile zayıflayan Osmanlı deniz ticaretini yeniden canlandırmak için böyle bir sefer hazırlığı yaptırmıştır.
Bu seferde biz Portekizliler ile karşı karşıya kalıyoruz.
Portekizliler ile yapmış olduğumuz vaadi Yüz Seneyi Savaşı'yla Fas alınıyor.
Bu ne demek?
Kuzey Afrika'nın fethi tamamlandı.
Burada kısa bir hatırlatma yapalım.
Kuzey Afrika fethi yapan padişahlar ila ilgili.
Afrika'nın kuzey bölgesinde ilk giren kişi Yavuz dur arkadaşlar.
Mısır'ı almıştı.
Yine onun oğlu Kanuni, Mısır'dan biraz daha öteye gitmişti. Arkadaşlar Trablusgarp Cezayir bölgesini almıştı.
İkinci Selim'e baktığımız zaman Tunus'un alınmasını görüyoruz.
Bu arada Tunus, Trablusgarp, Cezayir arasında bir yer.
Daha sonra alınmış.
Yine Üçüncü Murat döneminde ise Fas alınıyor.
Kuzey Afrika'da fetih yapanlar da bu padişah canlarımız arkadaşlar.
Bunları bu şekilde bilirim.
Evet değerli arkadaşlar, Sokullu Mehmet Paşa ile devam ediyoruz.
Sokullu Mehmet Paşa döneminde üç tane ana proje var.
Süveyş Kanalı Projesi, Marmara Projesi, Don Volga Projesi.
Bunlardan iki tanesi arkadaşlar.
Coğrafi keşiflerin etkisini kırabilmek için.
Çünkü Sokullu Mehmet Paşa coğrafi keşiflerin bize sorunlar yarattığını tahmin etmiş ve Süveyş Kanalı projesiyle Don Volga projelerini hayata geçirmeye çalışmış.
Bunlardan birincisi ile başlayalım.
Süveyş Kanalı projesi Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlama projesidir.
Buradan da Hint Okyanusu'na açılacak ve oradan da Portekiz lere karşı bir mücadele vereceğiz.
Çünkü coğrafi keşiflerle beraber Portekizliler baharat yolu üzerinde sorunlar yaratıyorlar.
Süveyş Kanalı projesi de bundan dolayı yapılıyor.
Bakalım sebepleri.
Bir coğrafi keşiflerin etkisini azaltmak, iki baharat yolunun yeniden canlandırma amacı büyütmüştür.
Burada zaman zaman Müslüman devletlerin bizden yardım istediğini biliyoruz.
Müslüman devletlerin Hindistan'da, özellikle Uzakdoğu'da onlara da yardım amacı taşımıştır.
Peki Süveyş Kanalı projesi başarılı mı?
Hayır, başarısızdır.
Yani hayata geçirilmemiş, uygulanmamış bir proje.
Osmanlı Devleti 19'uncu yüzyılda Fransa ile ortak bir teşebbüs de Süveyş Kanalını açacak.
Arkadaşlar.
1869 yılında Süveyş kanalının 19'uncu yüzyılda açılmasıyla beraber Akdeniz'in yeniden canlandığını görüyoruz.
O zaman coğrafi keşiflerle önemi azalan Akdeniz'i tekrardan harekete geçirmek isteyen Sokullu Mehmet Paşa başarılı olamamış olsa da ileriki yüzyıllarda 1869 yılında yani 19'uncu yüzyılda Akdeniz'in yeniden canlandığını şahit oluyoruz. Özellikle burada İngiltere ve Fransa'nın ciddi bir yarışı olacak.
19'uncu yüzyıldaki Rusya'da buraya göz dikmiş olacak.
Bunu bilelim.
Bir diğeri Marmara projesi arkadaşlar.
Marmara'yı İznik Gölü, Sapanca Gölü, Sakarya ırmağına bağlayacak bir proje bu.
Yani Karadeniz'e ikinci bir yol açıyor.
Aynı zamanda burada Bolu Dağları'ndaki o kereste leri Marmara'ya kolayca taşıyabilmek için yapılan bir hareket.
Burada iç ticareti canlandırma gibi bir amacımız var.
Yine Osman donanmasını korumak gibi bir amacımız var.
Mesela olası bir Marmara baskınında hemen gemileri Karadeniz'e çıkartacak ikinci bir yol.
Arkadaşlar önemli bu.
Şimdi burada İnebahtı yenilgisinden dolayı böyle bir şey olduğunu düşünebiliriz.
Çünkü Sokullu Mehmet Paşa döneminde bir İnebahtı sorunumuz var.
Bizim Osman donanması Haçlı seferlerinde yanmıştı.
Bir diğeri Don Volga projesi.
Bu da yine coğrafi keşiflerin etkisini kırmak için yapılan bir şey.
Bu da Karadeniz'i Hazar Gölüne veya Hazar denizine bağlamak amacıyla yapılan bir proje.
Peki buradaki amacımız ne?
Bizim bir kere Orta Asya Türkleriyle bağlantı kurmak, İran'a ikinci bir sefer kapısı açabilmek.
Şimdi bunu nasıl bir şey diyeceksiniz?
Bakın, İran zaten bizim sınır komşumuz.
Ben Hazar bölgesinde gemi oraya taşır isem, Hazar bölgesine ve Anadolu'dan da saldırı yaparsam iki yerden de İran'a saldırmış olurum arkadaşlar.
Üçüncüsü bu dönemde güçlenen bir Rusya var.
Onun güneye inmesini engellemek istiyoruz.
Ve en sonuncusu arkadaşlar İpek Yolu'nu kontrol altına almak.
Bu da Don Volga projemizin önemli sonuçları.
Peki Don Volga projesi hayata geçirildi mi?
Hayır, geçirilemedi.
Kırım Hanının ihanetini uğradık.
Artı burada Rus saldırıları da etkili oldu bu dönemde.
Zaten Üçüncü Murat döneminde Sokullu Mehmet Paşa saray entrikaları yüzünden de öldürülmüştür ve onun ölümüyle arkadaşlar ne başlamıştır, duraklama dönemi başlamıştır diyoruz. Evet arkadaşlar.
Süveyş Kanalı projesi, Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlama projesi.
Ve bu sayede ümit burnundan dolaşan Portekizliler ve İspanyolların Hindistan'a ulaşmaları, orada sorun yaratmalarını engelleyebilmek için Akdeniz'den kısa bir şekilde Kızıldeniz ve Osmanlı gelecek.
Buradan da arkadaşlar bu şekilde Hint Okyanusu'na açılacak ve hem Arabistan yarımadasının kontrolünü hem de Hindistan'dan çıkan baharat yolunun kontrolünü sağlamış olacak.
Şuradaki Yemen isyanı bastırılmış da demişti ki Arkadaşlar şurada Yemen diye devlet var.
Taralı, çizdiğim yerde bunu da bilmemiz gerekiyor.
Bir diğeri Don Volga projesi.
Don Volga projesi, Karadeniz'i Hazar denizine bağlama projesi.
Horasan dediğimiz bölgeye yakın yerlerde İran var.
İran'a bu Hazar Denizi'nin kuzeyinin de saldırı yapabilmek, ayrıca karadan da saldırı yapabilmek için İran'ı iki bölgeden de sıkıştırmış oluyor Osmanlı.
Eğer bu proje gerçekleşmiş olsaydı artı tepeden.
Inmeye çalışan Hocam bir Rusya var ve bu Rusya'yı da aşağı indirmek istemiyoruz.
Hazar bölgesine hakim olduğumuz zamanda ise Orta Asya'daki Türklerle de bağlantı kurmuş oluyoruz.
Süveyş Kanalı projesi ile Hazar Denizi yani Don Volga projesi bunlardan ibaret diyor.
Marmara projesi ise Marmara Denizi'nden, Bolu'dan Karadeniz'e başka bir yol açabilmek de burada Sakarya ırmağına kullanmak.
İznik, Sapanca Gölü ve Sakarya ırmağının kullanmak.
Bu sayede Haçlı donanması her hangi bir baskın yaparsa Marmara'ya biz de ne yapacağız?
Hemen buradan içeri sığınacağı ve Karadeniz'e çıkabileceği sonra tekrardan buradan gerekirse saldırı yapabiliriz.
Don Volga projesinde İpek Yolu çok önemli.
Süveyş Kanalı projesinde ise Baharat Yolu çok önemli diyoruz arkadaşlar.
Bundan sonra vezirlerin etkin olduğu bir zamandan bahsediyoruz.
Sokullu Mehmet Paşa, Kanuni'nin son zamanlardaki veziri.
Yine Kanuni'nin oğlu ikinci Selim'in de vezirlik yapacak.
Akabinde üçüncü Murat'ın da vezirin yapan kişi döneminin en önemli adamlarından birisi olduğunu bilelim.
Peki Sokullu Mehmet Paşa'nın gölgesinde bulunan İkinci Selim yani Sarı Selim ne yapmış onlara bakalım.
Bir kere Mavi ile yazdığım konu başlıkları bile bilseniz yeterli burada ama içeriği de biraz bahsetmem gerekiyor.
Sakız Adası'nın fethi arkadaşlar İkinci Selim döneminde yapılacak önemli.
Ege'de bugün Ege tabirini kullanıyorum ama normalde orası Akdeniz, daha yer bölge bilin diye bunu söylüyorum.
Burada Cenevizliler korsanlık yapıyorlar.
Cenevizliler vergisini ödemiyor ve burada Piyale Paşa komutasında bir komutanımız var.
Sakız Adası'nı alıyor.
Bir diğeri Endonezya seferi.
Yalnız buraya gitmeden önce bir Yemen isyanı var arkadaşlar, onu bilelim.
Burada Yemen isyanı bastırdıktan sonra Arabistan'ın en uç bölgesi burası.
Ondan sonra oraya gelen donanımdan sonra Endonezya seferi yapılacak arkadaşlar.
Onu bilelim.
Peki Endonezya seferi neden yapılıyor?
Uzakdoğu'daki Müslümanlar bizden yardım istiyor.
Kime karşı?
Orada İspanyollar ve Portekizliler var.
Oraları sömürüyorlar.
O yüzden de Yemen isyandan hemen sonra burası bastırılıyor.
Sonra Endonezya seferi yapıyoruz.
Buradan Müslüman bir devlet var.
Açe Devleti ya da Açe İmparatorluğu.
Arkadaşlar Endonezya seferinde ta sınırımız Açe İmparatorluğuna kadar geliyor.
Buranın bir diğer adı Sumatra Adaları diye geçer.
Bir diğer fetih hareketimiz Kıbrıs'ın fethi.
Burada şöyle bir şey var.
Şimdi biz Mısır'ı almıştık Yavuz döneminde ve Venedikliler bize vergi veriyordu.
Venedikliler hem bu vergiyi vermemek hem de Akdeniz'de bizim hacı adaylarımıza saldırıyorlar. Yine korsanlık yapıyorlar.
Bu bölgede Osmanlı'ya tehdit oluşturuyorlar.
Bu yüzden de iki tane devlet adamı birisi Kıbrıs fethi yapılsın diyor, biri yapılmasın diyor.
Lala Mustafa Paşa sefer yapılsın, Sokullu Mehmet Paşa yapılmasın, bu haçlı seferine sebep olur diyor.
Tabi İkinci Selim Lala edinilecek.
Çünkü Lala Mustafa Paşa İkinci Selim'i yetiştiren kişi.
İkinci Selim Mustafa'yı dinleyecek arkadaşlar ne olacak?
Kıbrıs'ın fethini yapacağız.
Peki Kıbrıs alınıyor mu?
Evet alınıyor.
Ve Sokullu Mehmet Paşa ne demişti?
Kıbrıs eğer alınırsa bu yeni bir Haçlı seferine sebep olur.
Demişti ki dediği de çıkacak arkadaşlar hangi olay olacak, başımıza hangi sefer gelecek?
Büyük bir Haçlı ordusu bu Osman Devleti'nin denizlerde karşılaştığı ilk Haçlı ordusu Arkadaşlar İnebahtı Deniz Savaşı meydana gelecek.
İnebahtı deniz savaşını hocam Osmanlı kaybedecek.
Burada Andrea Doria denilen bir komutanları var.
İnebahtı deniz savaşını o yönetiyor ve Türkler burada ağır bir yenilgi aldı.
İnebahtı deniz savaşında Sokullu Mehmet Paşa'nın meşhur bir lafı var Biz Kıbrıs'ı almakla sizin kolunuzu kestik.
Siz İnebahtı da bizi yenmek ile sakalı mızı kestiniz.
Sakal yeniden çıkar ama kol bir daha çıkmaz diye bir sözü var.
Arkadaşlar yine Kıbrıs'ın fethiyle beraber Doğu Akdeniz'deki hakim etimiz daha da artmıştır arkadaşlar.
Bunu da bilelim.
İnebahtı Deniz Savaşı yaşanmış olsa da arkadaşlar Kıbrıs bizde kalıyor onu bilelim.
Şimdi bu yenilgiden sonra bu sefer Sokullu Mehmet Paşa ne yaptı?
Güçlü bir donanma oluşturacak, bundan sonra Akdeniz'e çıkacak.
Bu sefer de önümüze kimse çıkamayacak.
Bu yüzden de arkadaşlar Sokullu Mehmet Paşa'dan Madem Orta Akdeniz'e kadar geldik, biz de ne yapalım Tunus'u alalım diyecek ve Tunus'u da alacağız. Burada bazı arkadaşlarımız şunu soruyor Hocam Kıbrıs'ı aldık, Kıbrıs Türk geçmeye başlayan hediye.
Evet Kıbrıs Türk geçmeye başlıyor ama Tunus öyle değil.
Bakın Kıbrıs'ta biz genelde İç Anadolu bölgesinden Türkler'i götüreceğiz.
Mesela Kayseri, Niğde, Karaman, Konya gibi yerlerden.
Hocam Kıbrıs'a Türkleri yerleştiriyoruz.
Kıbrıs'a ilk defa Türk yerleşmeleri bu zaman başlıyor.
Müslüman yerleşmeleri Hz.
Osman zamanında başlamıştı ama Türk yerleşmeleri ise bizim 1571 den sonra başlıyor.
Burada hala bir iskan politikası olduğunda bilmemiz de fayda var.
Bu arada Kıbrıs İkinci Abdülhamit döneminde İngilizlere üs olarak verilecek ama Birinci Dünya Savaşında burası tamamen İngilizler tarafından işgale vuracak.
Kıbrıs bunda bile İkinci Selim sarayda ölen ilk padişah arkadaşlar biliyorsunuz sefere ordunun başında çıkmama geleneğini başlatmıştı Hürrem'in oğlu.
Bunu da bilmenizde fayda var.
Şimdi de Üçüncü Murat dönemi ile arkadaşlar devam edelim.
Üçüncü Murat, İkinci Selim'den sonra sefere ordunun başında çıkan padişah olarak biliniyor ve ilk yapacağı sefer de Lehistan üzerine olmuştur.
Lehistan seferini yapıp Lewis Hanı ele geçirmiştir.
Bir bir diğeri Fas seferi arkadaşlar.
Bu da Sokullu Mehmet Paşa'nın bir fikri.
Sokullu Mehmet Paşa coğrafi keşifler ile zayıflayan Osmanlı deniz ticaretini yeniden canlandırmak için böyle bir sefer hazırlığı yaptırmıştır.
Bu seferde biz Portekizliler ile karşı karşıya kalıyoruz.
Portekizliler ile yapmış olduğumuz vaadi Yüz Seneyi Savaşı'yla Fas alınıyor.
Bu ne demek?
Kuzey Afrika'nın fethi tamamlandı.
Burada kısa bir hatırlatma yapalım.
Kuzey Afrika fethi yapan padişahlar ila ilgili.
Afrika'nın kuzey bölgesinde ilk giren kişi Yavuz dur arkadaşlar.
Mısır'ı almıştı.
Yine onun oğlu Kanuni, Mısır'dan biraz daha öteye gitmişti. Arkadaşlar Trablusgarp Cezayir bölgesini almıştı.
İkinci Selim'e baktığımız zaman Tunus'un alınmasını görüyoruz.
Bu arada Tunus, Trablusgarp, Cezayir arasında bir yer.
Daha sonra alınmış.
Yine Üçüncü Murat döneminde ise Fas alınıyor.
Kuzey Afrika'da fetih yapanlar da bu padişah canlarımız arkadaşlar.
Bunları bu şekilde bilirim.
Evet değerli arkadaşlar, Sokullu Mehmet Paşa ile devam ediyoruz.
Sokullu Mehmet Paşa döneminde üç tane ana proje var.
Süveyş Kanalı Projesi, Marmara Projesi, Don Volga Projesi.
Bunlardan iki tanesi arkadaşlar.
Coğrafi keşiflerin etkisini kırabilmek için.
Çünkü Sokullu Mehmet Paşa coğrafi keşiflerin bize sorunlar yarattığını tahmin etmiş ve Süveyş Kanalı projesiyle Don Volga projelerini hayata geçirmeye çalışmış.
Bunlardan birincisi ile başlayalım.
Süveyş Kanalı projesi Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlama projesidir.
Buradan da Hint Okyanusu'na açılacak ve oradan da Portekiz lere karşı bir mücadele vereceğiz.
Çünkü coğrafi keşiflerle beraber Portekizliler baharat yolu üzerinde sorunlar yaratıyorlar.
Süveyş Kanalı projesi de bundan dolayı yapılıyor.
Bakalım sebepleri.
Bir coğrafi keşiflerin etkisini azaltmak, iki baharat yolunun yeniden canlandırma amacı büyütmüştür.
Burada zaman zaman Müslüman devletlerin bizden yardım istediğini biliyoruz.
Müslüman devletlerin Hindistan'da, özellikle Uzakdoğu'da onlara da yardım amacı taşımıştır.
Peki Süveyş Kanalı projesi başarılı mı?
Hayır, başarısızdır.
Yani hayata geçirilmemiş, uygulanmamış bir proje.
Osmanlı Devleti 19'uncu yüzyılda Fransa ile ortak bir teşebbüs de Süveyş Kanalını açacak.
Arkadaşlar.
1869 yılında Süveyş kanalının 19'uncu yüzyılda açılmasıyla beraber Akdeniz'in yeniden canlandığını görüyoruz.
O zaman coğrafi keşiflerle önemi azalan Akdeniz'i tekrardan harekete geçirmek isteyen Sokullu Mehmet Paşa başarılı olamamış olsa da ileriki yüzyıllarda 1869 yılında yani 19'uncu yüzyılda Akdeniz'in yeniden canlandığını şahit oluyoruz. Özellikle burada İngiltere ve Fransa'nın ciddi bir yarışı olacak.
19'uncu yüzyıldaki Rusya'da buraya göz dikmiş olacak.
Bunu bilelim.
Bir diğeri Marmara projesi arkadaşlar.
Marmara'yı İznik Gölü, Sapanca Gölü, Sakarya ırmağına bağlayacak bir proje bu.
Yani Karadeniz'e ikinci bir yol açıyor.
Aynı zamanda burada Bolu Dağları'ndaki o kereste leri Marmara'ya kolayca taşıyabilmek için yapılan bir hareket.
Burada iç ticareti canlandırma gibi bir amacımız var.
Yine Osman donanmasını korumak gibi bir amacımız var.
Mesela olası bir Marmara baskınında hemen gemileri Karadeniz'e çıkartacak ikinci bir yol.
Arkadaşlar önemli bu.
Şimdi burada İnebahtı yenilgisinden dolayı böyle bir şey olduğunu düşünebiliriz.
Çünkü Sokullu Mehmet Paşa döneminde bir İnebahtı sorunumuz var.
Bizim Osman donanması Haçlı seferlerinde yanmıştı.
Bir diğeri Don Volga projesi.
Bu da yine coğrafi keşiflerin etkisini kırmak için yapılan bir şey.
Bu da Karadeniz'i Hazar Gölüne veya Hazar denizine bağlamak amacıyla yapılan bir proje.
Peki buradaki amacımız ne?
Bizim bir kere Orta Asya Türkleriyle bağlantı kurmak, İran'a ikinci bir sefer kapısı açabilmek.
Şimdi bunu nasıl bir şey diyeceksiniz?
Bakın, İran zaten bizim sınır komşumuz.
Ben Hazar bölgesinde gemi oraya taşır isem, Hazar bölgesine ve Anadolu'dan da saldırı yaparsam iki yerden de İran'a saldırmış olurum arkadaşlar.
Üçüncüsü bu dönemde güçlenen bir Rusya var.
Onun güneye inmesini engellemek istiyoruz.
Ve en sonuncusu arkadaşlar İpek Yolu'nu kontrol altına almak.
Bu da Don Volga projemizin önemli sonuçları.
Peki Don Volga projesi hayata geçirildi mi?
Hayır, geçirilemedi.
Kırım Hanının ihanetini uğradık.
Artı burada Rus saldırıları da etkili oldu bu dönemde.
Zaten Üçüncü Murat döneminde Sokullu Mehmet Paşa saray entrikaları yüzünden de öldürülmüştür ve onun ölümüyle arkadaşlar ne başlamıştır, duraklama dönemi başlamıştır diyoruz. Evet arkadaşlar.
Süveyş Kanalı projesi, Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlama projesi.
Ve bu sayede ümit burnundan dolaşan Portekizliler ve İspanyolların Hindistan'a ulaşmaları, orada sorun yaratmalarını engelleyebilmek için Akdeniz'den kısa bir şekilde Kızıldeniz ve Osmanlı gelecek.
Buradan da arkadaşlar bu şekilde Hint Okyanusu'na açılacak ve hem Arabistan yarımadasının kontrolünü hem de Hindistan'dan çıkan baharat yolunun kontrolünü sağlamış olacak.
Şuradaki Yemen isyanı bastırılmış da demişti ki Arkadaşlar şurada Yemen diye devlet var.
Taralı, çizdiğim yerde bunu da bilmemiz gerekiyor.
Bir diğeri Don Volga projesi.
Don Volga projesi, Karadeniz'i Hazar denizine bağlama projesi.
Horasan dediğimiz bölgeye yakın yerlerde İran var.
İran'a bu Hazar Denizi'nin kuzeyinin de saldırı yapabilmek, ayrıca karadan da saldırı yapabilmek için İran'ı iki bölgeden de sıkıştırmış oluyor Osmanlı.
Eğer bu proje gerçekleşmiş olsaydı artı tepeden.
Inmeye çalışan Hocam bir Rusya var ve bu Rusya'yı da aşağı indirmek istemiyoruz.
Hazar bölgesine hakim olduğumuz zamanda ise Orta Asya'daki Türklerle de bağlantı kurmuş oluyoruz.
Süveyş Kanalı projesi ile Hazar Denizi yani Don Volga projesi bunlardan ibaret diyor.
Marmara projesi ise Marmara Denizi'nden, Bolu'dan Karadeniz'e başka bir yol açabilmek de burada Sakarya ırmağına kullanmak.
İznik, Sapanca Gölü ve Sakarya ırmağının kullanmak.
Bu sayede Haçlı donanması her hangi bir baskın yaparsa Marmara'ya biz de ne yapacağız?
Hemen buradan içeri sığınacağı ve Karadeniz'e çıkabileceği sonra tekrardan buradan gerekirse saldırı yapabiliriz.
Don Volga projesinde İpek Yolu çok önemli.
Süveyş Kanalı projesinde ise Baharat Yolu çok önemli diyoruz arkadaşlar.
