Solunum.
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar, yani hepimiz enerjiye ihtiyaç duyarız.
Pekala canlıların hücre içinde besinleri parçalayarak enerji elde etmesi olayına da solunum diyoruz.
Solunum gece ve gündüz sürekli kesintisiz olarak devam eder.
Solunumu üçe ayıracağız.
Oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon olmak üzere fermantasyonu da iki bölümde inceleyeceğiz.
Laktik asit fermantasyonu ve etil alkol fermantasyonu olarak.
Oksijenli solunum.
Hücrelerde mitokondrilerde besinin oksijen kullanılarak parçalanıp enerji üretilmesidir.
Besini ve oksijen yardımıyla mitokondrilerde parçalanıp karbondioksit su ve enerji elde edilmesidir.
Oksijenli solunum.
Fotosentezde ne oluyordu?
Karbondioksit ve suyu alıyorduk.
Güneş enerjisi sayesinde klorofillerde besin ve oksijene dönüştürüyorduk.
Aslında oksijenli solunum ve fotosentez birbirinin tersi olaylar yani.
Bir tanesinin çok iyi anladığınızda değerini de anlamış oluruz ve soru kaçırmayız.
Oksijenli solunumda besinler tam parçalandığı için enerji çok fazladır.
Oksijenli solunumda üretilen enerjiye, daha doğrusu solunum sonucunda üretilen enerjiye ATP denir.
Kimler oksijenli solunum yaparlar?
İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, bazı bakteri türleri, amip gibi tek hücreli canlılar da oksijenli solunum yaparlar.
Oksijensiz solunum ise besinin oksijen kullanılmadan parçalanıp enerji üretilmesidir.
Oksijensiz solunumda oksijen kullanılmadığı için besin tam olarak parçalanamaz ve üretilen enerji miktarı da oksijenli solunumu göre daha azdır deriz.
Fermantasyon ise besinlerin oksijen kullanılmadan enzimler yardımıyla parçalanıp enerji elde edilmesidir.
İki çeşit fermantasyonumuz var.
Birincisi laktik asit fermantasyonu.
Besinler parçalanıyor, enzimler yardımıyla ve sonuçta laktik asit ve enerji elde ediliyor.
İnsanlarda çizgili kaslarda normalde oksijenli solunum gerçekleşir.
Fakat aşırı yorulduklarında mesela çok aşırı spor yaptıklarında oksijen yeterli gelmez ve besinler laktik asit fermantasyon sonucu yakılarlar.
Bunun sonucunda da yorgunluk hissi oluşur.
Çünkü laktik aside biz yorgunluk asidi de diyebiliriz ve bu kaslarda birikir ve yorgunluk hissine neden olur.
Diğer bir fermantasyonumuz ise etil alkol fermantasyonu.
Bu da besinlerin oksijen kullanılmadan enzimler yardımıyla yakılıp sonucunda etil alkol, karbondioksit ve enerji elde edilmesidir diyoruz.
Hamurun mayalanması, turşu yapımı, üzümden elma sirkesi elde edilmesi, sütten peynir elde edilmesi gibi olaylar fermantasyon sonucu oluşurlar.
Burada önemli bir yer var.
Kireç suyu karbondioksit içeren ortamlarda bulanır.
Yani bununla ilgili deney sorularıyla karşılaşacaksınız.
Eğer bir canlı oksijenli solunum yapıyorsa, yapıp yapmadığının ya da neyle bulabiliriz?
Kireç suyuyla bulabiliriz.
Eğer karbondioksit içeriyorsa yani oksijenli solunum gerçekleşiyorsa o ortamda bulunan kireç suyu bulanır.
Böylece biz o canlının solunum yaptığı kanısına varırız.
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar, yani hepimiz enerjiye ihtiyaç duyarız.
Pekala canlıların hücre içinde besinleri parçalayarak enerji elde etmesi olayına da solunum diyoruz.
Solunum gece ve gündüz sürekli kesintisiz olarak devam eder.
Solunumu üçe ayıracağız.
Oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon olmak üzere fermantasyonu da iki bölümde inceleyeceğiz.
Laktik asit fermantasyonu ve etil alkol fermantasyonu olarak.
Oksijenli solunum.
Hücrelerde mitokondrilerde besinin oksijen kullanılarak parçalanıp enerji üretilmesidir.
Besini ve oksijen yardımıyla mitokondrilerde parçalanıp karbondioksit su ve enerji elde edilmesidir.
Oksijenli solunum.
Fotosentezde ne oluyordu?
Karbondioksit ve suyu alıyorduk.
Güneş enerjisi sayesinde klorofillerde besin ve oksijene dönüştürüyorduk.
Aslında oksijenli solunum ve fotosentez birbirinin tersi olaylar yani.
Bir tanesinin çok iyi anladığınızda değerini de anlamış oluruz ve soru kaçırmayız.
Oksijenli solunumda besinler tam parçalandığı için enerji çok fazladır.
Oksijenli solunumda üretilen enerjiye, daha doğrusu solunum sonucunda üretilen enerjiye ATP denir.
Kimler oksijenli solunum yaparlar?
İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, bazı bakteri türleri, amip gibi tek hücreli canlılar da oksijenli solunum yaparlar.
Oksijensiz solunum ise besinin oksijen kullanılmadan parçalanıp enerji üretilmesidir.
Oksijensiz solunumda oksijen kullanılmadığı için besin tam olarak parçalanamaz ve üretilen enerji miktarı da oksijenli solunumu göre daha azdır deriz.
Fermantasyon ise besinlerin oksijen kullanılmadan enzimler yardımıyla parçalanıp enerji elde edilmesidir.
İki çeşit fermantasyonumuz var.
Birincisi laktik asit fermantasyonu.
Besinler parçalanıyor, enzimler yardımıyla ve sonuçta laktik asit ve enerji elde ediliyor.
İnsanlarda çizgili kaslarda normalde oksijenli solunum gerçekleşir.
Fakat aşırı yorulduklarında mesela çok aşırı spor yaptıklarında oksijen yeterli gelmez ve besinler laktik asit fermantasyon sonucu yakılarlar.
Bunun sonucunda da yorgunluk hissi oluşur.
Çünkü laktik aside biz yorgunluk asidi de diyebiliriz ve bu kaslarda birikir ve yorgunluk hissine neden olur.
Diğer bir fermantasyonumuz ise etil alkol fermantasyonu.
Bu da besinlerin oksijen kullanılmadan enzimler yardımıyla yakılıp sonucunda etil alkol, karbondioksit ve enerji elde edilmesidir diyoruz.
Hamurun mayalanması, turşu yapımı, üzümden elma sirkesi elde edilmesi, sütten peynir elde edilmesi gibi olaylar fermantasyon sonucu oluşurlar.
Burada önemli bir yer var.
Kireç suyu karbondioksit içeren ortamlarda bulanır.
Yani bununla ilgili deney sorularıyla karşılaşacaksınız.
Eğer bir canlı oksijenli solunum yapıyorsa, yapıp yapmadığının ya da neyle bulabiliriz?
Kireç suyuyla bulabiliriz.
Eğer karbondioksit içeriyorsa yani oksijenli solunum gerçekleşiyorsa o ortamda bulunan kireç suyu bulanır.
Böylece biz o canlının solunum yaptığı kanısına varırız.
