Zarf Fiiller

Evet arkadaşlar bu videomuzda da zarf fillere bakacağız beraber bakın unutmuyoruz.
Öncelikle zarf fiilin diğer adını kesinlikle bilmek zorundayız.
Arkadaşlar karşımıza bağa fil şeklinde çıkabilir.
Bazen de bazı kaynaklarda ulaş şeklinde çıkıyor.
Ama daha çok karşımıza gelen bağa fil dişi arkadaşlar sıfatı fiilin orta açtı.
İsim fiilin adı eylemde zarf bilgisi arkadaşlar.
Diğer adı Baf ildir.
Unutmuyoruz.
Zarf fiiller de yapım.
Peki sayılır arkadaşlar.
Sıfat fiiller sıfat görevinde kullanılır.
İsim fiiller isim görevinde kullanılır.
Zarf fiiller de.
Arkadaşlar cümlede zarf olarak kullanılır ve zarf fiiller kesinlikle fiile gelmek zorundadır.
Ama tabii ki de biz hiçbir fiil kimseyi artık fiil edemiyorduk.
Bunu da hatırlatalım ve konumuza başlayalım.
Bizim zarf dileklerimiz arkadaşlar bunları ezberlemek zorundayız.
İp, ip up up arak erek madam maden dağında değil de doğuda düğünde Asya s'ye basın öncesine ken aa nokta nokta e nokta nokta.
E mesela ağlaya ağlaya mesela gide gele şeklinde olabilir.
Alı eli olmaksızın etmeksizin gider gitmez uyur uyumaz işte.
Mesela şu kelime bizim için çok önemli arkadaşlar.
Şurdan kastım benim.
Bu öğrenciler genelde bu diye kelimesini görmüyor.
Bakın ilk cümlede de yazdım zaten sen üzüldüm diye derken şuradaki diyenin sonundaki e eki zarf iyiliktir arkadaşlar bunun kökü demektir.
Demek fiil köktürk burada bir ünlü daralmasını uğramıştır.
Buradaki y kaynaştırma harfidir ve buradaki e arkadaşlar yönelme olamaz çünkü yönelme isim çekim 2'dir demek fiil olduğuna göre zarf fiili 2'dir.
Yani bütün filmlerde olduğu gibi bu da fiilden isim yapım eki oldu.
Arkadaşlar bakın diye kelimesini üstüne basa basa söylüyorum.
Unutmayın.
Gökyüzüne baktıkça kendini daha iyi hissediyor derken bakın buradaki sıkça dikçe zarf fiili gibidir, ödevlerini bitirmeden aşağı edemezsin derken şuradaki madam madan zarf fiil eki dir. Arkadaşlar sakın gidip de şuradaki mamaya isim fiil demeyin.
Cümleye zaman ya da durum anlamı katan ekler zarf fiil olur.
Sıfat ya da adla bir sıfat görevinde kullanılan sözcüklerde o eki aldılarsa sıfat fiil olur.
Arkadaşlar testi bi çözüp derken bakın buradaki up eki zarf ve lekedir.
Ağlaya ağlaya babasına doğru koşuyordu derken bakın buradaki a nokta nokta ağızlar fiil ikidir nasıl koşuyordu?
Ağlaya ağlaya durum anlamı katı.
Yani durum zarfı.
Deniz esen rüzgarla ka varıp bakın buradaki ip eki yine zarf iyilik midir?
Yorgun olduğunda erken yatar.
Bakın bu kısmı öğrenciler karıştırıyor.
Yani olduğunda kelimesinde ki duk ekini alıp sıfat fiil diyor zaman anlamı katar arkadaşlar yani ne zaman sorusuna cevap verirse bu zarf fiil olur.
Ne zaman erken yatar yorgun olduğunda ama yorgun olduğu için bizimle sinemaya gelmedi deseydim şuradaki duk ekini alıp sıfat fiil derdik.
Yani cümledeki anlamına göre değişiyor.
Çok dikkat ediyoruz, birbirlerini ölesiye seviyorlardı.
Dekan arkadaşlar şuradaki Asiye ve Asiye ölür gecesinde çalışıyordu bu aralar.
Derken şuradaki kocasına ve cesedine sınavdan çıkar çıkmaz derken ne zaman çıkar çıkmaz sakın buradaki maz ekini alıp da sıfat fiil demeyin.
Şuradaki R ekini kesinlikle görmek zorundayız.
Arkadaşlar yine bu bizim cümlemizi hangi anlamını kattı, zaman anlamını kattı, ne zaman sorusuna cevap verdi.
Çünkü arkadaşlar fiil siler.
Cümleye ya durum ya da zaman anlamı katar.
Mesela soru şöyle gelebilir Aşağıdakilerden hangisinde bağ fiil farklı bir soruya cevap vermiştir?
Der ki Bu çıkmış bir soru.
Biz durum anlamı bildiren zarflar da fiile nasıl sorusunu soracağız. Zaman anlamını bildiren zarf larda da fiile ne zaman?
Sorusunu soracağız.
Arkadaşlar ve durum anlamı bildiren zarf fiilleri olarak erek, ip, ip up yapmaksızın mek sizin asya gibi zaman anlamı bildiren sözcükler sıkça dikçe olabilir.
Alaylı olabilir.
Gider gitmez, uyur uyumaz, yatınca gelirken şeklinde filmlerim olabilir arkadaşlar ve biz biliyoruz kefilim sizler kesinlikle fiillere gelir.
Şu notu bu unutmayın arkadaşlar.
Mesela çocukken kelimesinde kendi eki olmasına rağmen burada herhangi bir fiilin si yoktur.
Çünkü çocuk kelimesi isimdir arkadaşlar ya da bu soruşturmadan ben de rahatsızım dediğim zaman burada zarf fiil yoktur.
Şuradaki mame isim fiil 2'dir.
Şuradaki damdan derhal ikidir ayrılma hareketi arkadaşlar.
Hatta bununla ilgili bir örnek soru var Beraber yapalım bakın aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük arkadaşlar farklı bir görevde kullanılmıştır diyor.
Bakın gözümün ucuyla baktım, hepsinde zaten madam beden eki var.
Ki bunlardan 4 ya 4 tanesi seviyedeki 1 tane sızar bir ya da 4 tane sızar fiil 1 tanesi ise fiil 2 arkadaşlar.
Bakalım bu karışık bölümle benden bir şey anlamadım derken cümleye durum anlamı da katmalı.
Zaman anlamı da katmadı.
Ben buradaki m ye maya isi fiil derim.
Dam dene de ayrılma heleki derim o zaman.
Burada ise fiil görevinde kullanıldı.
Hava bozmadan alışverişimiz de bitirelim derken ne zaman bitirelim?
Hava bozmadan bakın.
Burada madan beden zaman anlamı kattı.
Zarf fiil oldu.
Dişlerini fırçalama dan asla yatmaz.
Ne zaman yatmaz?
Dişlerini fırçalama dan yine madan beden zarf fiil oldu benimle görüşmeden.
Raporu hazırlama derken ne zaman hazırlama, benimle görüşmeden hazırlama, benimle görüştükten sonra hazırla demek istiyor. Bu da zarf fiil ödevlerini incelemeden imzasını atardı.
Yine arkadaşlar buradaki Madam M.
Den Zarf fil ek midir?
Bu adada ise fiil olduğu için.
Benim burada cevabım arkadaşlar Adana oldu.
Bakın yine yukarıda anlattığım soru kalıbı hangisinde?
Bu ötekilerden farklı bir sorunun yanıtı dır ya da bağ fiil farklı bir anlamda kullanılmıştır derse senin bakacağı iki şey var ya nasıl sorusunu soracaksın ya da ne zaman sorusunu soracaksın.
Ama nasıl?
Sorusunu Kesinlikle fiile soracaksın.
Unutma, çünkü isme sorarsan sana niteleme sıfatını verir.
Yani ya dört tanesi durum zarfı olacak, bir tanesi zaman zarfı olacak ya da bunun tam tersi.
Arkadaşlar bakalım hiçbir şey duyup hissetmeden o sözü söyledim size derken önce biz zarf fiillerin altını çizelim.
Up var, bir de madam madam var.
Aç ve susuz insanları her gördüğünde içi açıyordu.
Elindekileri yere bırakıp koşarak odaya girdi.
Müziğin ritmine kendini kaptırarak başladı dans etmeye.
Güle güle gitti atandığı okula.
Nasıl gitti?
Güle güle gitti durum anlama.
Arkadaşlar nasıl dans etmeye başladı?
Müziğin ritmine kendini kaptırarak yine durum anlamı kattı.
Adana da gider, Bursa'da gider.
Nasıl girmiş odaya, elindekileri yere bırakıp koşarak Bu da nasıl?
Sorusuna cevap verdi demeyeceksiniz.
Aç ve susuz insanları her gördüğünde ne zaman içer yiyormuş.
Aç ve susuz insanları her gördüğünde içi acıyor muş.
Burada arkadaşlar bize hangi anlamı kattı?
Zaman anlamını kattı çünkü nasıl sorusunu sorduğumda nasıl içe harcıyordu?
Her gördüğünde anlamsız oluyor.
Nasıl o sözü söylemiş, hiçbir şeye duyup hissetmeden.
İyi de buradaki arkadaşlar durum anlamı kattı.
Yani bizim cevabımız Bursa oldu.
Sıkça Sorular Sorular

 

Zarf Nedir?

 

Zarf; ismin ve fiilin anlamını tamamlamak, nitelemek, zaman, yer, sebep, durum, nicelik, ölçü gibi kavramları belirtmek veya soru cümlelerinde sorulan sorunun niteliğini belirtmek için kullanılan bir kelime türüdür. Zarf, genellikle fiilleri, sıfatları, zarfları veya tüm cümleleri nitelemek amacıyla kullanılır.


Zarf Fiil (Ulaç) Nedir?

 

Zarf görevinde kullanılan fiilimsilerdir. Fiile durum ya da zaman anlamı verirler.


Zarf Fiil Ekleri Nelerdir?

 

  • madan
  • dıkça
  • ıp
  • arak
  • casına
  • maksızın
  • a ... -a
  • alı
  • ken
  • dığında
  • r ... -mez
  • asiye
  • ınca

Zarf Fiil Ekleri Örnekleri

 

-madan

 

Cümleye şart, zaman ve yüklemin nasıl gerçekleştirildiğiyle ilgili anlam katar

Ödevini bitirmeden aşağıya inemezsin.

Gün doğmadan neler doğar.

Hiç beklemeden yola devam etti.

 

-dıkça

 

Neden-sonuç, koşul-sonuç veya zaman anlamı katar.

Tekrar yaptıkça konuyu daha iyi öğrenirsin.

Diziyi izledikçe sevmeye başladım.

Evi süpürdükçe tozlanmaya devam ediyor.

 

-ıp

 

Ve veya gibi anlamları katar, fiillerin durumlarını gösterir.

Testimi çözüp eve gideceğim.

Çok çalışıp başarılı oldu.

Arabayı tamir edip bize verdiler.

 

-arak

 

Fiilin hangi durumda yapıldığını gösterir.

Ona olan ilgisi giderek artıyordu.

Ağlayarak yürümeye devam etti.

Her sabah gülümseyerek içeri girer.

 

-maksızın

 

Cümleye durum veya süreklilik anlamları katar.

Dün akşam durmaksızın kedisini aradı.

Hiçbir şey görmeksizin yola devam etti.

Yaptığı yanlışları anlamaksızın yapmaya devam ediyordu.

 

-alı

 

Cümleye başlama zamanı anlamı katar.

Sen benden gittin gideli.

Buraya geleli çok mutluyduk.

Havalar ısınalı daha yüzmeye gitmedik.

 

-ken

 

Durum veya zaman anlamı katar.

Sen geçerken sahilden sessizce.

Su içerken birden öksürmeye başladı.

Solda güneş yükseliyordu, güneye giderken.

 

-dığında

 

Zaman bildirir.

İstanbul’a geldiğimde 19 yaşındaydım.

Seni her gördüğümde heyecanlanıyorum.

Temizlik bittiğinde dışarıya çıkalım mı?

 

-r ... -mez

 

Zaman anlamı katar.

İşimiz biter bitmez yola koyulalım.

Döner dönmez dersin başına oturdu.

Okulu bitirir bitirmez iş buldu.

 

-asiye

 

Yemeklerden doyasıya yedik.

Onu ölesiye seviyordu.

Sen gidesiye kadar biz geldik.

 

-ınca

 

Zaman bildirir.

Sen gülünce güller açar.

Eve gidince biraz dinleneceğim.

Köyden gelince eşyaları yerleştirmeyi unutma.


Zarf Fiilde Dikkat Edilecek Noktalar

 

Bazı sözcükler zarf-fiil eki almış gibi görünse de zarf fiil olmayabilir.

Bu tartışmadan bir sonuç çıkmayacağı ortada. (isim)

İki kişi yarışmadan çekilmeye karar verdi. (isim)

Bahçeye derince bir kuyu kazıldı. (sıfat)

 

Zarf-fiil eklerinden “-ken” ad soylu sözcüklere de eklenebilir. O zaman, eklendiği sözcük zarf olur; ama fiilimsi (eylemsi) olmaz.

Evdeyken bir anda sesler duymaya başladım.

Hastanedeyken telefonum çalmış ama duymadım.


Zarf Fiil Kodlamaları

 

Kenyalı asiye ince ipi araklamadan gittiğinde oldukça” ya da “Ali madan dağında yaramazken ince ip atarak incelmeksizin dikçe durdu.”  şeklinde kodlayabiliriz.


Zarf Fiil Nasıl Bulunur?

 

Zarf fiiller, yükleme sorulan “ne zaman” veya "nasıl" sorusuna cevap verirler ve eylemin yapıldığı biçim, tarz, durum, nitelik veya yöntemini belirtirler. Yükleme bu soruları yönelterek zarf fiilleri bulabiliriz.


Durum Bildiren Zarf Fiil Ekleri Nelerdir?

 

-arak, -ip, -amaksızın, -asiye

“Nasıl?” sorusuna cevap veren zarf fiillerdir.


Zaman Bildiren Zarf Fiil Ekleri Nelerdir?

 

-dıkça, -alı, ken, -ınca

“Ne zaman?” sorusuna cevap veren zarf fiillerdir.

Fiilimsi
Fiilimsi Nedir? 3 / 3
Zarf Fiiller
Zarf Fiiller