Tanzimat dönemi tiyatro sanatçıları ve eserleri üzerinde duracağız.
Önceliğimiz Şinasi arkadaşlar.
Şair evlenmesi, Türk edebiyatının Batılı anlamdaki ilk tiyatro eseridir diyebiliriz.
Yani ilk tiyatro eseri hangisidir diye sorulursa biz hemen Şair Evlenmesi Şinasi diyeceğiz.
Ve geldik Namık Kemal.
Vatan yahut Silistre.
Celaleddin Harezmşah.
Akif Bey.
Zavallı Çocuk.
Gül Nihal.
Kara Bela.
Tüm tiyatro eserleri önemlidir ama vatan yahut Filistin'in çok önemli bir özelliği var.
Sahnelenen Türk edebiyatında sahnelenen ilk tiyatro eseri yine biz Namık Kemal'in Vatan Yahut Suç Hissesi olarak söyleyeceğiz.
Celalettin Hars Hem şan bir özelliği var.
Önsözünde Namık Kemal'in tiyatro ile ilgili görüşlerinin de olduğunu söyleyebiliriz.
Ve geldik Ahmet Mithat Efendi'ye.
Çerkes Özden, Ömer, Eyvah ve Açıkbaş önemli eserleridir.
Ama Çerkes özlemlerinin bir özelliği var.
Tiyatro binası kapatan ilk tiyatro eseridir diyebiliriz.
Bakın tiyatro binası kapatan ilk tiyatro eserinin Ahmet Mithat ın Çerkes Özlemler adlı tiyatrosu olduğunu söylemeliyiz.
Geldik Ahmet Vefik Paşa'ya.
Aslında tiyatro deyince tiyatro alanındaki en önemli isim Ahmet Vefik Paşa.
Bakın tiyatro alanındaki çevirileri ve uyarlamaları ile bilinir.
Halkı tiyatroya alıştırmaya çalışmış.
Bunun için Bursa'da tiyatro kurmuştur.
Özellikle de Molly yerden adapte ettiği oyunları bu tiyatroda sahnelenmiştir.
Ve en çokta bakın Fransız tiyatrosundan çeviriler yapmıştır.
Edebiyatımızda ilk adapte tiyatroyu yazan sanatçımızın da Ahmet Vefik Paşa olduğunu unutmuyoruz.
Ve Şemseddin Sami, Bakın Besa yahut Ahde Vefa Gave vs.
Yahya Şemseddin Sami ile ilgili bilmemiz gereken önemli eserlerdir.
Ve geldik Direktör Ali Bey'e.
Tanzimat'ın diyebiliriz ki ikinci önemli tiyatrodaki ikinci önemli ismi.
Direktör Ali Bey bakın tiyatro türünde oldukça başarılı eserler vermiştir.
Özellikle de Mol yerden komedi türünde bakın uyarlamalar yapmıştır.
Türk tiyatrosunun kurulmasında da bakın.
Tiyatrosunun kurulmasında önemli bir uğraş vermiştir.
Direktör Ali Bey tiyatrolarında.
Halk konuşmaları, klişeleşmiş deyimler ve günlük konuşmalar ile farklı bir üslup oluşturduğunu söyleyelim.
Tiyatromuz da halk kaynaklarından yararlanan ilk oyun yazarları arasında da yer aldığını unutmuyoruz.
Bakın yazdığı oyunların Güllü Agop ve arkadaşları tarafından Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelendiği bilgisi yine bizim için çok önemli bir bilgidir.
Bakın ayar Hamza, geveze berber kokusuna yatıyor.
Yahut Madam uykuda.
Direktör Ali Bey'in önemli tiyatro eserlerdir.
Mutlaka bilmeliyiz.
Recaizade Mahmut Ekrem'in bakın.
Afife Anjelik.
Burada romanı piyes çevirmenin ilk örneği olduğunu da unutmuyoruz.
Vuslatının yine önemli bir eseri olduğunu unutmayalım.
Çok Bilen Çok Yanılır ve Atala, Recaizade Mahmut Ekrem'in önemli tiyatro eserleridir.
Ve mutlaka bilmemiz gerekir.
Ve geldik Abdülhak Hamit Tarhan'a bakın.
Tiyatrolarında tarihi konular önemli bir yer tutar.
Tiyatroları sahne tekniği açısından zayıftır.
Tiyatrolarının okunmak için yazıldığını hemen burada belirtelim.
Özellikle manzum tiyatrolarının bazılarını aruz, bazılarını da hece ile yazmıştır.
Birazdan onlara değineceğiz ve tiyatrolarının konuları çoğunlukla Türk topraklarının dışında geçer.
Bakın bu bilgiler bizim için önemlidir.
Macerayı Aşk önemli bir tiyatro.
Eşber Akın Aruz ile yazılan ilk manzum piyes eşlerin özelliği.
Bunu mutlaka bileceğiz.
İçli kız Tarık Nesli, Yerel Liberty Saldana, Paul Abduh, C.
Ruh Hindu Tezer ve Sabri Sebat.
Abdülhak Hamid Tarhan'ın önemli tiyatro eserleridir.
Ve geldik.
Sami Paşazade Sezai.
Tek bir tiyatro eseri var şiir.
Bunu da çok iyi bileceğiz.
Muallim Naci'nin de Heder adlı tiyatrosunun olduğunu bileceğiz ve bu şekilde Tanzimat Tiyatrosunu noktalayacak.
Bir sonraki dersimiz de Servet i Fünun ve Fecr i ATI tiyatrolar üzerinde duracağız.
Bir sonraki dersimize kadar kendinize iyi bakın.
Kunduz'da kalın hoşçakalın.
Modern Türk Tiyatrosu Nedir?
Modern Türk Tiyatrosu, Tanzimat Dönemi'nden sonra gelişen Türk tiyatrosudur ve genellikle 20. yüzyılın başlarından itibaren ortaya çıkan tiyatro oyunları ve topluluklarını kapsar. Modern Türk Tiyatrosu, Osmanlı İmparatorluğu'nda gerçekleşen modernleşme hareketiyle birlikte ortaya çıkmış ve bu hareketin bir parçası olarak gelişmiştir.
Modern Türk Tiyatrosu, Batı tarzı tiyatro anlayışı ve tekniklerinin Türk kültürüyle harmanlanmasıyla oluşmuştur. Bu dönemde Türkiye'de birçok yeni tiyatro topluluğu kurulmuştur ve bu topluluklar, Türk tiyatrosunun gelişimine önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Modern Türk Tiyatrosu'nda, özellikle Cumhuriyet Dönemi'nde, tiyatro oyunlarının konuları ve sahneleme tarzları da değişime uğramıştır. Özellikle 1960'lardan itibaren Türk tiyatrosunda toplumsal konular daha sık işlenmeye başlanmıştır ve bu dönemde Türk tiyatrosu, toplumda geniş bir izleyici kitlesi tarafından takip edilen önemli bir kültürel etkinlik haline gelmiştir.
Modern Türk Tiyatrosu, günümüzde de Türk kültür hayatının önemli bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir ve Türkiye'de birçok tiyatro oyunu ve tiyatro topluluğu bulunmaktadır.
Tanzimat Dönemi’nde Tiyatro
Tanzimat Dönemi, 1839-1876 yılları arasındaki Osmanlı İmparatorluğu dönemidir ve bu dönemde Osmanlı toplumunda bir dizi reform gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde tiyatro da önemli değişimlere uğramıştır. İşte Tanzimat Dönemi'nde tiyatro ile ilgili bazı önemli gelişmeler:
- Batı tarzı tiyatro: Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu, Batı kültürüne açılmaya başlamıştır. Bu dönemde Avrupa'da gelişen tiyatro akımları, Osmanlı tiyatrosunda da etkili olmuştur. Bu nedenle, Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda batı tarzı tiyatro oyunları sahnelenmeye başlanmıştır.
- Tiyatro binaları: Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatro binaları inşa edilmeye başlanmıştır. Bu binalar, tiyatro oyunlarının daha profesyonelce sahnelenmesini sağlamıştır.
- Tiyatro toplulukları: Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatro toplulukları kurulmaya başlamıştır. Bu topluluklar, tiyatro oyunlarının daha kaliteli ve profesyonelce sahnelenmesini sağlamıştır.
- Konular: Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatro oyunlarının konuları da değişmeye başlamıştır. Batı tarzı tiyatro oyunları gibi, Tanzimat Dönemi'nde sahnelenen oyunlar da genellikle toplumsal konuları ele almıştır.
- Tiyatro yazarları: Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda birçok yeni tiyatro yazarı ortaya çıkmıştır. Bu yazarlar, tiyatro oyunları yazarak Osmanlı İmparatorluğu'ndaki tiyatro dünyasına katkıda bulunmuşlardır.
Tanzimat Dönemi'nde tiyatro, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki kültür hayatının önemli bir parçası haline gelmiştir ve günümüzde de Türk tiyatrosunun gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
Tanzimat Dönemi Tiyatrosunun Özellikleri Nelerdir?
Tanzimat Dönemi (1839-1876), Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme hareketiyle birlikte gelişen bir dönemdir. Bu dönemde tiyatro da Batı tarzı tiyatro anlayışı ve tekniklerinin Türk kültürüyle harmanlanmasıyla birlikte gelişmiştir. Tanzimat Dönemi Tiyatrosunun özellikleri şu şekildedir:
- Batı tarzı tiyatro teknikleri: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, Batı tarzı tiyatro tekniklerinin kullanılmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu dönemde tiyatro sahnesi, Batı'da olduğu gibi düz bir sahne olarak tasarlanmıştır ve ışık, dekor, kostüm, makyaj ve sahne düzeni gibi unsurlar Batı tiyatrosundan örnek alınmıştır.
- Milliyetçilik: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, milliyetçilik akımının etkisi altında gelişmiştir. Bu dönemde tiyatro oyunları, Türk kültürünü yansıtan konuları işlemiştir.
- Eğitim ve bilinçlendirme amacı: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, halkı eğitmek ve bilinçlendirmek amacıyla kullanılmıştır. Bu dönemde tiyatro oyunları, sosyal ve siyasal konuları işleyerek halkın düşünce ve davranışlarını etkilemeye çalışmıştır.
- Toplumsal cinsiyet rolleri: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu'nda, Batı'dan alınan tiyatro tekniklerinin yanı sıra Batı tarzı toplumsal cinsiyet rolleri de yer almıştır. Bu dönemde kadınlar da tiyatro sahnesinde yer almaya başlamıştır.
- Sanatçıların özgürlüğü: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, sanatçıların özgürlüğünü savunan bir dönemdir. Sanatçılar, özgürce eserlerini yazabilmekte ve sahneleyebilmekteydiler.
- Dil: Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, Türkçenin kullanımının yaygınlaştığı bir dönemdir. Bu dönemde tiyatro oyunları, Türkçe dilinde yazılmıştır.
Tanzimat Dönemi Tiyatrosu, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme hareketiyle birlikte gelişen bir dönem olmakla birlikte, Türk tiyatrosunun gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde ortaya çıkan tiyatro anlayışı, Türk tiyatrosunun sonraki dönemlerinde de etkisini sürdürmüştür.
Tanzimat Dönemi Tiyatro Yazarları Kimlerdir?
Tanzimat Dönemi (1839-1876) tiyatrosunda önemli yazarlar şunlardır:
- Şinasi (1826-1871): Tanzimat Dönemi'nin öncü yazarlarından biri olan Şinasi, Türk tiyatrosunun ilk trajedisini yazmıştır. Ayrıca Tanzimat'ın öncü dergisi olan Tercüman-ı Ahval'in kurucusu ve yazarlarından biridir.
- Namık Kemal (1840-1888): Tanzimat Dönemi'nin en önemli tiyatro yazarlarından biri olan Namık Kemal, tiyatroda gerçekçi bir anlayışın öncüsü olmuştur. Eserleri arasında "Vatan Yahut Silistre", "Küçük Şeyler", "Akif Bey" ve "Zavallı Çocuk" gibi yapıtlar yer alır.
- Ahmet Vefik Paşa (1823-1891): Tanzimat Dönemi tiyatrosunda önemli bir yere sahip olan Ahmet Vefik Paşa, tiyatro eleştirmenliği, tercümanlık ve tiyatro yöneticiliği gibi alanlarda da etkinlik göstermiştir. Eserleri arasında "Leblebici Horhor Ağa", "Moliere'in Hayatı" ve "Gülnihal" gibi yapıtlar yer alır.
Tanzimat Döneminde Verilen Tiyatro Eserleri Nelerdir?
Tanzimat Dönemi'nde verilen önemli tiyatro eserleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Şair Evlenmesi (1859) - Şinasi
- Zengin Arap (1859) - Şinasi
- Şair Evlenmesi'nin Devamı (1860) - Şinasi
- Zavallı Çocuk (1870) - Namık Kemal
- Vatan Yahut Silistre (1873) - Namık Kemal
- Akif Bey (1874) - Namık Kemal
Bu eserler, Tanzimat Dönemi'nde Türk tiyatrosunun modernleşmesine ve gelişmesine önemli katkılar sağlamışlardır.
