Herkese Merhabalar.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite bölgelere göre nüfus yoğunlukları dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün Türkiye'deki yedi coğrafi bölgeyi ve bölgelerdeki nüfus yoğunluklarının detaylıca konuşacağız.
Hemen başlayalım.
Ülkemiz bildiğiniz gibi yedi coğrafi bölgeden oluşmaktadır.
Aslında bu dersin içinde bölgeleri de öğrenmiş olacaksınız.
Bölgelerimize göre nüfus ve yerleşme özellikleri farklılık göstermektedir.
Öncelikle Marmara bölgesiyle isterseniz başlayalım arkadaşlar.
Marmara bölgesi nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgemiz dir.
Nüfus yoğunluğu kalabalık lık anlamına gelir.
İşte burada zaten İstanbul vardır.
İstanbul ki bilirsiniz Türkiye'nin en kalabalık şehridir.
Yaklaşık on altı, on yedi milyon nüfusuyla Türkiye'nin en kalabalık şehri Marmara bölgesinde yer almaktadır.
Marmara Bölgesi yükseldiğinin en az olduğu bölgedir.
Daha önceki derslerimizde öğrenmiştik.
Yani fiziki haritada yeşil renkle gösterilir.
Marmara Bölgesi sanayinin, ticaretin, turizmin ve ulaşımın en çok geliştiği bölge Marmara bölgesidir.
İşte bu faktörlerden dolayı bölge nüfusu hızla artmaktadır.
Arkadaşlar bu durum bölgelerin bölgemizin nüfusunu arttırmaktadır.
Yine Marmarada eğitim faktörü, sağlık faktörü, sosyal ve kültürel imkanlar gelişmiştir.
Bu yüzdende bölgenin nüfusu biraz daha fazladır.
Baktığımızda tarım ürünü olarak ayçiçeği, şeftali ve pirinç üretiminde Marmara Bölgesi Türkiye'de ilk sırada gelmektedir.
Nüfus olarak düşündüğümüzde de bakın bazı illeri saydığımız zaman, özellikle İstanbul, Kocaeli ve Bursa'yı düşündüğünüz zaman Türkiye'nin en kalabalık bölgesi ve nüfusumuzun yaklaşık yarısına yakını belki de bu bölgemizde yer almaktadır.
Geçelim Ege Bölgesi'ne arkadaşlar.
Dağlarımız bu bölgede denize dik uzanmaktadır.
Dik uzandığı için kıyı kesim yani denizin kenarı girintili çıkıntılı dadır.
Haritayı incelediğinizde Ege bölgesinde çok fazla girinti çıkıntı olduğunu görürsünüz.
Bunun sebebi dağlar denize dik uzanır arkadaşlar.
Dağların arasında kalan ova ve kıyı kesimlerde tarım ve yerleşmeye uygun alanlar olduğunu görüyoruz. İnsanlar zaten bu bölgelere yerleşmişlerdir.
Marmara Bölgesi'nden sonra sanayinin yani fabrikanın üretimin en çok geliştiği bölge Ege bölgesidir.
Ticaret de gelişmiştir yine Ege Bölgesi'nde.
İzmir Limanı önemli.
Ticaret limanları hızlandırır.
Ege Bölgesi'ne baktığımız zaman önemli şehirler görüyoruz.
Türkiye'nin en kalabalık üçüncü şehri olan İzmir ve tekstil sanayinin merkezi olan Denizli ve Manisa nüfusu yoğun yerler arasındadır.
Ege Bölgesi'nde yer alan illerimiz dir.
Ege Bölgesi'nde zeytin, üzüm, haşhaş, tütün ve incir bu bölgede en fazla yetiştirilmekte ve Türkiye'de bu bölgemiz bu ürünlerde ilk sırada yer almaktadır.
Gelelim Akdeniz Bölgesi'ne.
Nüfus kıyı kesimde toplanmıştır.
Yani deniz kenarında toplanmıştır.
Burada Akdeniz Bölgesi deyince en önemli şehirlerimizin Antalya, Adana ve Mersin olduğunu görüyoruz.
Nüfus buralarda yoğundur arkadaşlar.
İklimi insan yaşamına uygundur.
Bu bölgenin iklimin etkisiyle yaz turizmi gelişmiştir.
Özellikle bu bölgelerimiz yaz aylarında daha fazla insan çekmektedir.
Kalabalık ulaşmaktadır.
Güneşli gün sayısı fazla olduğu için daha önce de açıkladığımız gibi seracılık faaliyetleri Akdeniz'de yapılmaktadır.
Tarım deyince en önemli bölgelerimizden bir tanesi Akdeniz bölgesidir.
Özellikle bölgede, Adana çevresinde yer alan Çukurova dediğimiz bölge.
Çukurova dediğimiz alan hem bölgenin hem Akdeniz bölgesinin hem de Türkiye'nin en önemli tarım alanlarından bir tanesidir.
Akdeniz bölgesinde portakal ve mandalina dediğimiz turunçgiller, muz, gül, mısır ve sebze üretimi yoğun olarak yapılmaktadır.
Gelelim İç Anadolu Bölgesi'ne.
İç Anadolu Bölgesinde karasal iklim görülmekteydi.
Hatırlayacaksınız.
Bundan dolayı nüfus belli yerlerde öyle her tarafta değil, belli yerlerde toplanmıştır.
Özellikle ülkemizin başkenti olan, Ankara Ticaret Şehri olarak bilinen, sanayi şehri olarak bilinen Kayseri ve eğitim noktasında önemli bir şehir olan Eskişehir bölgenin nüfusu yoğun alanlarından dır.
Konya ovası dediğimiz yer tahıl tarımının yani buğday ve arpa üretiminin en yoğun yapıldığı alanlardan dır. Hatta buraya tahıl deposu, tahıl ambarı denilmektedir.
İç Anadolu Bölgesi deyince aklımıza küçükbaş hayvancılık gelecek.
Özellikle koyun ve tiftik keçisinin en çok yetiştirildiği bölge olduğunu söyleyebiliriz.
Ekmek üretiminin hammaddesi olan buğday, arpa, şeker üretiminin önemli maddesi olan şeker pancarı, patates, yeşil mercimek, nohut ve elma bölgede en çok yetiştirilen ürünler arasında yer almaktadır.
Ayrıca şunu da bilmemiz gerekir ki İç Anadolu Bölgesi Türkiye'nin en az yağış alan bölgesidir.
Gelelim bir diğer bölgemiz olan Karadeniz Bölgesi'ne arkadaşlar.
Karadeniz Bölgesi hatırlayacaksınız.
Karadeniz ikliminden dolayı o dersimize istemiştik.
Her mevsim yağışlı ve ılık bir iklim şartı vardır burada.
Bitki örtüsü ormandır.
Bu sebepten dolayı zaten ormancılığın en geliştiği bölge Karadeniz bölgesidir.
Ülkemizde en fazla yağış alan bölge olduğunu söyledik.
Ormanların en fazla olduğu bölge yine burasıdır arkadaşlar.
Nüfusu kıyı kesimde toplanmıştır.
Dağlık alanları, nüfusu seyrek dir.
Özellikle burada bazı şehirlerden bahsedebiliriz.
Nereler de?
Samsun, Trabzon çevreleri yoğun nüfuslu yerlerdir.
Çay ve fındık üretiminde ilk sıradadır.
Zaten bu ürünler yağışı seven ürünlerdir.
Bol yağış isteyen ürünlerdir, ilk sırada yer almaktadır.
Ülkemizde balıkçılık deyince akla gelen ilk bölge Karadeniz bölgesidir.
Taşkömürü Zonguldak'tan çıkarılır.
Tek bölgedir arkadaşlar.
Taş kömürün çıkarılır.
Çıkarıldığı tek yer Zonguldak dır.
Bu yüzden Zonguldak nüfusu da yoğundur.
Bir diğer bölgemize geçiyoruz.
Doğu Anadolu Bölgesi yer şekillerinin dağlık ve engebeli olduğunu görüyoruz.
Yükseltisi nin en fazla olduğu bölge burasıdır arkadaşlar.
Ülkemizin ülkemizde en dağlık bölgemiz Doğu Anadolu'dur.
Zaten dağlık olduğundan dolayı ulaşım gelişmemiştir.
Yani bazı yerlerde iki şeritli yol görmeniz bile mümkün değil.
Tek şeritli yollar vardır.
Dağlık olduğundan dolayı ve bu yüzden de ticarette gelişmemiştir. Geçim kaynağı olarak genellikle hayvancılık yapılmaktadır.
Büyükbaş hayvancılığın en çok olduğu yer Doğu Anadolu bölgesidir.
Bu nedenlerden dolayı bu şartları düşünürsek bölgenin nüfusunun az olduğunu söyleyebiliriz.
Erzurum ve Van bölgenin en kalabalık yerleri arasında yer almaktadır.
Kayısı deyince aklımıza ilk olarak Malatya yani Doğu Anadolu Bölgesi gelmektedir.
Hem dünyada hem de Türkiye'de ilk sırada yer alıyoruz arkadaşlar.
Toprak büyüklüğü dediğimiz yüzölçümü bakımından en büyük bölgemizin Doğu Anadolu Bölgesi olduğunu söyleyebiliriz.
Bölgede Ağrı Dağı gibi ve Van Gölü gibi önemli yeryüzü şekilleri bulunmaktadır.
Geldik.
Yedinci ve son bölgemize Güneydoğu Anadolu Bölgesi karasal iklim şartlarının hakim olduğunu daha önceki derslerimizde öğrenmiştik.
Bu yüzden burada kuraklığın çok fazla olduğunu söyleyebiliriz arkadaşlar.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde geniş ovalar ve platolar bulunmaktadır.
Özellikle Harran Ovası, Mardin Ovası gibi yerler geniş ovalara bazı örneklerdir.
Sanayi ve ticaretin geliştiği bazı iller vardır.
Bunların en önemlisi tabii ki Gaziantep dir arkadaşlar.
Bunun dışında Diyarbakır ve Şanlıurfa'da da nüfusun çok olduğunu söyleyebiliriz.
Toprak büyüklüğü bakımından en küçük bölgemiz dir.
Yüz ölçümü noktasında baktığımızda en küçük bölgemizin Güneydoğu Anadolu olduğunu söylüyoruz.
Bölgede küçükbaş hayvancılık dediğimiz koyun keçi yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Özellikle burada dikkat etmemiz nokta gereken nokta burasıdır arkadaşlar.
Bölgede başlatılan bir proje vardı.
Zamanında GAP projesi açılımı olarak Güneydoğu Anadolu Projesi demek arkadaşlar.
İşte Güneydoğu Anadolu Projesi'yle bölgede önemli barajlar yapılmıştır.
Yani tarım alanında bölge geliştirilmeye çalışılmıştır ve bunda da başarılı olunmuştur.
Pamuk, Antep fıstığı ve kırmızı mercimek üretiminde Güneydoğu Anadolu Bölgesi ülkemizin ilk sırasında yer almaktadır.
Ayrıca ülkemize çıkan petrolün tamamı bu bölgede çıkmaktadır.
Nerede çıkıyor?
Batman ve Siirt çevrelerinde petrol çıkmaktadır.
Kunduz'un beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi.
Üçüncü ünite bölgelere göre nüfus yoğunlukları dersine hepiniz hoş geldiniz.
Bugün Türkiye'deki yedi coğrafi bölgeyi ve bölgelerdeki nüfus yoğunluklarının detaylıca konuşacağız.
Hemen başlayalım.
Ülkemiz bildiğiniz gibi yedi coğrafi bölgeden oluşmaktadır.
Aslında bu dersin içinde bölgeleri de öğrenmiş olacaksınız.
Bölgelerimize göre nüfus ve yerleşme özellikleri farklılık göstermektedir.
Öncelikle Marmara bölgesiyle isterseniz başlayalım arkadaşlar.
Marmara bölgesi nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgemiz dir.
Nüfus yoğunluğu kalabalık lık anlamına gelir.
İşte burada zaten İstanbul vardır.
İstanbul ki bilirsiniz Türkiye'nin en kalabalık şehridir.
Yaklaşık on altı, on yedi milyon nüfusuyla Türkiye'nin en kalabalık şehri Marmara bölgesinde yer almaktadır.
Marmara Bölgesi yükseldiğinin en az olduğu bölgedir.
Daha önceki derslerimizde öğrenmiştik.
Yani fiziki haritada yeşil renkle gösterilir.
Marmara Bölgesi sanayinin, ticaretin, turizmin ve ulaşımın en çok geliştiği bölge Marmara bölgesidir.
İşte bu faktörlerden dolayı bölge nüfusu hızla artmaktadır.
Arkadaşlar bu durum bölgelerin bölgemizin nüfusunu arttırmaktadır.
Yine Marmarada eğitim faktörü, sağlık faktörü, sosyal ve kültürel imkanlar gelişmiştir.
Bu yüzdende bölgenin nüfusu biraz daha fazladır.
Baktığımızda tarım ürünü olarak ayçiçeği, şeftali ve pirinç üretiminde Marmara Bölgesi Türkiye'de ilk sırada gelmektedir.
Nüfus olarak düşündüğümüzde de bakın bazı illeri saydığımız zaman, özellikle İstanbul, Kocaeli ve Bursa'yı düşündüğünüz zaman Türkiye'nin en kalabalık bölgesi ve nüfusumuzun yaklaşık yarısına yakını belki de bu bölgemizde yer almaktadır.
Geçelim Ege Bölgesi'ne arkadaşlar.
Dağlarımız bu bölgede denize dik uzanmaktadır.
Dik uzandığı için kıyı kesim yani denizin kenarı girintili çıkıntılı dadır.
Haritayı incelediğinizde Ege bölgesinde çok fazla girinti çıkıntı olduğunu görürsünüz.
Bunun sebebi dağlar denize dik uzanır arkadaşlar.
Dağların arasında kalan ova ve kıyı kesimlerde tarım ve yerleşmeye uygun alanlar olduğunu görüyoruz. İnsanlar zaten bu bölgelere yerleşmişlerdir.
Marmara Bölgesi'nden sonra sanayinin yani fabrikanın üretimin en çok geliştiği bölge Ege bölgesidir.
Ticaret de gelişmiştir yine Ege Bölgesi'nde.
İzmir Limanı önemli.
Ticaret limanları hızlandırır.
Ege Bölgesi'ne baktığımız zaman önemli şehirler görüyoruz.
Türkiye'nin en kalabalık üçüncü şehri olan İzmir ve tekstil sanayinin merkezi olan Denizli ve Manisa nüfusu yoğun yerler arasındadır.
Ege Bölgesi'nde yer alan illerimiz dir.
Ege Bölgesi'nde zeytin, üzüm, haşhaş, tütün ve incir bu bölgede en fazla yetiştirilmekte ve Türkiye'de bu bölgemiz bu ürünlerde ilk sırada yer almaktadır.
Gelelim Akdeniz Bölgesi'ne.
Nüfus kıyı kesimde toplanmıştır.
Yani deniz kenarında toplanmıştır.
Burada Akdeniz Bölgesi deyince en önemli şehirlerimizin Antalya, Adana ve Mersin olduğunu görüyoruz.
Nüfus buralarda yoğundur arkadaşlar.
İklimi insan yaşamına uygundur.
Bu bölgenin iklimin etkisiyle yaz turizmi gelişmiştir.
Özellikle bu bölgelerimiz yaz aylarında daha fazla insan çekmektedir.
Kalabalık ulaşmaktadır.
Güneşli gün sayısı fazla olduğu için daha önce de açıkladığımız gibi seracılık faaliyetleri Akdeniz'de yapılmaktadır.
Tarım deyince en önemli bölgelerimizden bir tanesi Akdeniz bölgesidir.
Özellikle bölgede, Adana çevresinde yer alan Çukurova dediğimiz bölge.
Çukurova dediğimiz alan hem bölgenin hem Akdeniz bölgesinin hem de Türkiye'nin en önemli tarım alanlarından bir tanesidir.
Akdeniz bölgesinde portakal ve mandalina dediğimiz turunçgiller, muz, gül, mısır ve sebze üretimi yoğun olarak yapılmaktadır.
Gelelim İç Anadolu Bölgesi'ne.
İç Anadolu Bölgesinde karasal iklim görülmekteydi.
Hatırlayacaksınız.
Bundan dolayı nüfus belli yerlerde öyle her tarafta değil, belli yerlerde toplanmıştır.
Özellikle ülkemizin başkenti olan, Ankara Ticaret Şehri olarak bilinen, sanayi şehri olarak bilinen Kayseri ve eğitim noktasında önemli bir şehir olan Eskişehir bölgenin nüfusu yoğun alanlarından dır.
Konya ovası dediğimiz yer tahıl tarımının yani buğday ve arpa üretiminin en yoğun yapıldığı alanlardan dır. Hatta buraya tahıl deposu, tahıl ambarı denilmektedir.
İç Anadolu Bölgesi deyince aklımıza küçükbaş hayvancılık gelecek.
Özellikle koyun ve tiftik keçisinin en çok yetiştirildiği bölge olduğunu söyleyebiliriz.
Ekmek üretiminin hammaddesi olan buğday, arpa, şeker üretiminin önemli maddesi olan şeker pancarı, patates, yeşil mercimek, nohut ve elma bölgede en çok yetiştirilen ürünler arasında yer almaktadır.
Ayrıca şunu da bilmemiz gerekir ki İç Anadolu Bölgesi Türkiye'nin en az yağış alan bölgesidir.
Gelelim bir diğer bölgemiz olan Karadeniz Bölgesi'ne arkadaşlar.
Karadeniz Bölgesi hatırlayacaksınız.
Karadeniz ikliminden dolayı o dersimize istemiştik.
Her mevsim yağışlı ve ılık bir iklim şartı vardır burada.
Bitki örtüsü ormandır.
Bu sebepten dolayı zaten ormancılığın en geliştiği bölge Karadeniz bölgesidir.
Ülkemizde en fazla yağış alan bölge olduğunu söyledik.
Ormanların en fazla olduğu bölge yine burasıdır arkadaşlar.
Nüfusu kıyı kesimde toplanmıştır.
Dağlık alanları, nüfusu seyrek dir.
Özellikle burada bazı şehirlerden bahsedebiliriz.
Nereler de?
Samsun, Trabzon çevreleri yoğun nüfuslu yerlerdir.
Çay ve fındık üretiminde ilk sıradadır.
Zaten bu ürünler yağışı seven ürünlerdir.
Bol yağış isteyen ürünlerdir, ilk sırada yer almaktadır.
Ülkemizde balıkçılık deyince akla gelen ilk bölge Karadeniz bölgesidir.
Taşkömürü Zonguldak'tan çıkarılır.
Tek bölgedir arkadaşlar.
Taş kömürün çıkarılır.
Çıkarıldığı tek yer Zonguldak dır.
Bu yüzden Zonguldak nüfusu da yoğundur.
Bir diğer bölgemize geçiyoruz.
Doğu Anadolu Bölgesi yer şekillerinin dağlık ve engebeli olduğunu görüyoruz.
Yükseltisi nin en fazla olduğu bölge burasıdır arkadaşlar.
Ülkemizin ülkemizde en dağlık bölgemiz Doğu Anadolu'dur.
Zaten dağlık olduğundan dolayı ulaşım gelişmemiştir.
Yani bazı yerlerde iki şeritli yol görmeniz bile mümkün değil.
Tek şeritli yollar vardır.
Dağlık olduğundan dolayı ve bu yüzden de ticarette gelişmemiştir. Geçim kaynağı olarak genellikle hayvancılık yapılmaktadır.
Büyükbaş hayvancılığın en çok olduğu yer Doğu Anadolu bölgesidir.
Bu nedenlerden dolayı bu şartları düşünürsek bölgenin nüfusunun az olduğunu söyleyebiliriz.
Erzurum ve Van bölgenin en kalabalık yerleri arasında yer almaktadır.
Kayısı deyince aklımıza ilk olarak Malatya yani Doğu Anadolu Bölgesi gelmektedir.
Hem dünyada hem de Türkiye'de ilk sırada yer alıyoruz arkadaşlar.
Toprak büyüklüğü dediğimiz yüzölçümü bakımından en büyük bölgemizin Doğu Anadolu Bölgesi olduğunu söyleyebiliriz.
Bölgede Ağrı Dağı gibi ve Van Gölü gibi önemli yeryüzü şekilleri bulunmaktadır.
Geldik.
Yedinci ve son bölgemize Güneydoğu Anadolu Bölgesi karasal iklim şartlarının hakim olduğunu daha önceki derslerimizde öğrenmiştik.
Bu yüzden burada kuraklığın çok fazla olduğunu söyleyebiliriz arkadaşlar.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde geniş ovalar ve platolar bulunmaktadır.
Özellikle Harran Ovası, Mardin Ovası gibi yerler geniş ovalara bazı örneklerdir.
Sanayi ve ticaretin geliştiği bazı iller vardır.
Bunların en önemlisi tabii ki Gaziantep dir arkadaşlar.
Bunun dışında Diyarbakır ve Şanlıurfa'da da nüfusun çok olduğunu söyleyebiliriz.
Toprak büyüklüğü bakımından en küçük bölgemiz dir.
Yüz ölçümü noktasında baktığımızda en küçük bölgemizin Güneydoğu Anadolu olduğunu söylüyoruz.
Bölgede küçükbaş hayvancılık dediğimiz koyun keçi yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Özellikle burada dikkat etmemiz nokta gereken nokta burasıdır arkadaşlar.
Bölgede başlatılan bir proje vardı.
Zamanında GAP projesi açılımı olarak Güneydoğu Anadolu Projesi demek arkadaşlar.
İşte Güneydoğu Anadolu Projesi'yle bölgede önemli barajlar yapılmıştır.
Yani tarım alanında bölge geliştirilmeye çalışılmıştır ve bunda da başarılı olunmuştur.
Pamuk, Antep fıstığı ve kırmızı mercimek üretiminde Güneydoğu Anadolu Bölgesi ülkemizin ilk sırasında yer almaktadır.
Ayrıca ülkemize çıkan petrolün tamamı bu bölgede çıkmaktadır.
Nerede çıkıyor?
Batman ve Siirt çevrelerinde petrol çıkmaktadır.
