Artan Madde Hesaplamaları

Herkese merhabalar arkadaşlar.
Bugün  artan madde hesaplamalarından bahsedeceğiz.   Bir kimyasal tepkimede girenlerden biri  diğerlerinden daha önce tükenerek tepkimenin   durmasına neden olabilir.
İlk olarak biten bu maddeye sınırlayıcı bileşen denir.   Giren maddelerden en az birinin tamamen  tükendiği tepkimelere tam verimli tepkime   denir.
Giren maddelerin tamamı tükeniyorsa bu  tür tepkimelere artansız tepkimeler   denir.
Artansız tepkimeler yüzde yüz verimlidir.  Şimdi artanı olan tepkimelerde işlemler daima   miktarı sınırlı olan madde üzerinden yapılmalıdır arkadaşlar.
Bu nedenle, öncelikle miktarı sınırlı   olan madde bulunmalıdır.
Şimdi kendimiz bir tepkime  üzerinden bakalım neye göre hangisi sınırlayıcı.  Şimdi elimde biri X2 gazı olsun.
Bunu 2Y2 gazıyla birleştirip  elimde 2 mol bundan iki molde Y'den olsun.
Şimdi  başlangıç, değişim, sonuç yapmak istiyorum.
Kimden ne   kadar artacak, kim benim için sınırlayıcı bileşen buna bakacağız.
Şimdi başlangıçta verilen madde miktarlarından   herhangi birinin bittiği kabul edilerek işlem  yapılacak.
Diğer maddeden de yeterli miktarda   varsa işlemimiz doğru olacak.
Peki, neye göre ?
Buna biz stokiyometrik yorum deriz arkadaşlar.
Başlarındaki katsayılarla molleri arasındaki  bir ilişkidir bu.
Çok kolaydır.
Yapacağımız olay   şu.
Diyelim ki X' i bitireceğim.
X' in tamamını  bitirmek istiyorum.
Bak katsayısı buranın ne ?
katsayısı nedir ?
İki.
Bak bir de iki mol ise iki de ne kadar olacaktır ?
İki katı 4 mol.
Peki, benim elimde o kadar Y var mı ?
Hayır.
O zaman   burada bitmesi gereken maddem X değildir, Y' dir.
Hatta şöyle silmeyelim burayı.
Şuraya   tekrar yazalım.
X2 gazı artı 2Y2 gazı  gönderdim ve 2XY2 gazı.
Başlangıç, değişim, sonuç.
Bakın şimdi tekrar düzenliyorum.
2 mol bundan  vardı.
2 mol de bundan vardı.
Şimdi geliyorum   yorum yapmaya.
Katsayısına bakın.
İkide 2 molü bitiriyorum.
Katsayısından yola çıkıyorum   yarısı.
Bir de ne kadarını bitiririm ?
2'nin  yarısı bir moldür.
Bir mol bitiririm.
O zaman   geliyorum sonuç kısmına.
Ne kadarmış  arkadaşlar ?
Burada bir mol X2 artmış.
Y tamamını   bitirmiş.
Bunun sonucunda da toplam ne kadar madden oluştu diye yorum yapabilirsin.
Şimdi   madde oluşumları ile ilgili bakın katsayısından  onu da bulabilirim.
Sakın buradakileri toplayarak   işlem yapmayın.
İkide iki mol harcanıyorsa ikide  iki mol oluşur.
Yani iki mol de madde oluştu.
O zaman burada benim sınırlayıcı bileşenim kimdir ?
Y2 biten madde.   Çok basittir.
Dediğim gibi katsayılardan  yorum yaparak gideceğiz arkadaşlar.
Yeri geldi   mi bazen burası 3 burası 5 olabilir.
Bunlarda oran orantı yapın.
Yani yapacağınız olay   şudur.
Mesela bunun üzerinden göstereyim.
2 mol  Y' de 2 mol harcanıyor.
Bakın katsayısına   bakıyorum.
Bir molde ne kadar harcanır ?
Yarısı.
O zaman buranın da yarısı bir geldi.
Yani bir nevi   oran-orantıyı kendimiz pratik bir şekilde  yapıyoruz.
Bir sonraki videomuzda görüşmek üzere.
Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar
Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar 1 / 3
Artan Madde Hesaplamaları
Artan Madde Hesaplamaları