Herkese merhabalar.
Kunduz'un beşinci sınıf. Sosyal bilgiler dersi, ikinci ünite. Mezopotamya uygarlıkları konusuna. Hepiniz hoş geldiniz. Bugün sizlerle beraber tarih konularına başlıyoruz ve Mezopotamya. Dediğimiz bölgede hangi devletler, hangi. Uygarlıklar kuruldu bunu. Detaylıca öğreneceğiz. Öncelikle tarihe başlıyoruz demişken. Tarih bilimine değinmek miz gerekmektedir. Hemen bakalım.
Geçmişte yaşanmış olayları neden ve sonuç. İlişkisi içinde. Yer ve zaman. Göstererek inceleyen bilim. Dalına biz tarih diyoruz arkadaşlar.
Bakın burada önemli noktalarını, tarihin önemli noktalarını sizlere renkli ve. Altını çizerek gösterdim. Bir olayımız. Geçmişte. Yaşanmış olacak.
Neden ve sonuç olayları. İçerisinde. Yer almış olacak.
Yeri belirtilecek ve zaman belirtilecek.
Bunlar varsa biz bu olaya tarih. İlgilenir. Diyoruz.
İnsanlar ne yapmışlardır?
Tarihi kolay. Öğrenebilmek için. Bazı çağlara ayırmışlar dır.
Çünkü dünya kurulduktan beri günümüze kadar milyonlarca yıl geçmiştir.
İnsanlar işte bu olayları kolay öğrenebilmek amacıyla dönem dönem çağ. Dediğimiz bölümlere. Ayrılmışlardır.
Peki çağ nedir?
Önemli bir olayla başlayıp. Önemli bir olayla biten. Zaman. Dilimine. Çağ diyoruz.
Dünyada şu ana kadar ilk çağ, Orta Çağ, Yeni. Çağ ve. Yakın. Çağ dönemleri. Bilim insanları tarafından oluşturulmuştur.
İlk çağdan yani yazının icadından. Önceki dönemlerde. Vardır.
Ama yazının icadından sonra bu 4 tane dönemi görüyoruz.
Şu anda içinde bulunduğumuz çağ yakın çağ olarak görülmektedir.
Burada 100.
Yıl kavramını da. Bilmemiz. Gerekiyor.
Adı üstünde 100 yıllık zaman. Dilimine. Biz yüzyıl diyoruz ya da asır diyoruz arkadaşlar.
Örnek verecek olursak. İki bin, yirmi iki. Bir yüzyılın içinde ama hangi. Yüz yıl isterseniz buraya beraber. Yazalım.
Bunun hem hesaplamasını da öğretelim arkadaşlar.
Bakın dört. Haneli. Bir tarih varsa şöyle yapıyoruz.
Sağ taraftaki. İki taneyi. Siliyoruz.
20'ye ne yapıyoruz?
Bir ekliyoruz ve iki. Bin, yirmi iki. Yılının yirmi birinci yüzyıl olduğunu yazıyoruz.
Bu kadar bin yetmiş bir yıla sağdaki iki rakamı siliyoruz.
On sayısına bir ekliyoruz. Yani bin yetmiş bir yılı. On birinci yüzyıl olarak karşımıza çıkar.
Sizler de bu. Şekilde. Yüzyılları öğrenmiş oldunuz.
Milat dediğimiz kavrama bakalım.
Milat başlangıç demektir.
Hazreti İsa'nın doğum tarihi olarak milat, Hazreti İsa'nın doğduğu tarih milat olarak kabul edilmiştir ve takvim de bu tarih 0 rakamı olarak kabul edilmiştir.
Şimdi tarihle ilgili bazı kavramları öğrendiğimize göre konu başlığımız olan Mezopotamya neresidir?
İsterseniz buna bir bakalım.
Mezopotamya. Fırat ve Dicle. Nehirleri arasında kalan verimli toprakların olduğu. Bölgeye verilen isimdir.
Mezopotamya da bizleri. Üç tane. Medeniyet bekliyor.
Bunların ilki ve belki de en büyüğü ile başlayacağız.
Sümer devleti diyeceğiz.
Sümerler. Mezopotamya, Mezopotamya'da kurulan ilk uygarlık dır.
Sümerler, arkadaşlar, Sümerler. Şehir devletleri şeklinde. Yaşamışlardır.
Şehirlerinin adlarını da bakın parantez içerisine yazdım.
Ur, Uruk, Kiş ya da La. Gaz dediğimiz. Bazı şehir. Devletleri şeklinde. Yaşamışlardır.
Şimdi aklınıza. Şu gelebilir.
Şehir devleti nedir?
Bakın bunların her biri. Birer devlet. Gibidir.
Ama dışarıya bağlı. Dışarıyla ilgili ilişkilerde nereye bağlıdır?
Sümer lere bağlıdır. İşte şehir devleti dediğimiz şey budur arkadaşlar.
Sümerler de ülkeyi. Patisi. Denilen. Kral yönetmiştir.
Kral bakın. Hem devleti. Yönetmiş hem. De dini liderlik yapmıştır. Yani biz ona rahip kral diyebiliriz. Hem dini lider. Hem. De devleti yönetiyor.
Sümerlerin belki de en önemli. Yapıları. Sümerler den bize kalabilen en önemli yapılardan. Bir tanesi.
Zik Murat dediğimiz yan tarafta. Görselini verdiğimiz. Bu yapılardır arkadaşlar.
Bunlara biz tapınak diyoruz.
Genellikle üç ya da yedi katlı olarak inşa edilmiştir.
Peki nasıl kullanılmış biliyor musunuz bu zik atlar?
Bakın piramitler de Mısır piramitleri de benziyor. En alt katında depo yapılmış.
Yani insanlar buraya buğday larını ya da o tarz tahıl larını getirmişler.
Depo olmuşlar.
Ortak katında ibadet. Ve eğitim. Yapılmış.
En üst katı da yüksek olduğu için uzay. Gözlemi. Yapılmış.
Yani rasathane olarak kullanılmış.
Bakın en üst katının rasathane olması, oradan uzay. Gözlemi. Yapılması demek ki. Sümerlerin. Astronomi. İle ilgilendiklerini bizlere göstermektedir. Burası bizim için. Çok önemli bir yorum.
Lütfen buraya dikkat edelim.
Sümerlerin en en en önemli bizim için özelliği.
Arkadaşlar Sümerler yazıyı icat etmişlerdir. Bugün bu yazı yazıyor.
İsak Sümerler. Den gelmedir. İlk yazılı kanunları da Sümerler yapmışlardır.
Diyeceksiniz ki Hocam nasıl yapmışlar yazıyı?
Sert bir. Cisimle. Çamurdan tablet. Dedikleri şeylerin. Üzerlerine yazmışlar ve kur tutmuşlar. Çivi yazısı denilmektedir zaten. Sümerlerin yazı yı. İcat etmesiyle birlikte. Tarih başlamıştır.
Çünkü tarih yazı ile alakalı bir bilimdir ve yazının icadı ilk çağın da başlangıcı kabul edilmektedir.
Biraz önce ne demiştik, Sümerler astronomi. İle ilgilenmiş derdi. İşte bunun en önemli kanıtı.
Sümerler bir takvim yapıyorlar.
Ay takvimi. Dediğimiz. Yılı. 354 güne bölen. Bir takvim yapıyorlar.
Yine Sümerler ulaşım noktasında önemli. Bir icat yapıyorlar.
Bir yerden bir. Yere ulaşımı kolaylaştıran. Tekerleği de Sümerler icat etmiştir. Gelelim Mezopotamya daki bir diğer uygarlık olan Babil lere.
Adından anlaşılabileceği gibi Babil. Şehrinde. Kuruldukları için zaten bu isimle alınmışlardır.
Bu devletin başkenti Babil şehridir.
Babil neresi?
Bugün Irak toprakları içerisinde kalan bir yer.
Merkeziyetçi bir krallıkla yönetilmiş yerdir. Yani bap. İllerin başında bir kral var. Ve en ünlü, en meşhur. Kralları da Hammurabi. Denilen. Kraldır.
Hammurabi kanunları tarihte ilk anayasa olarak kabul edilmektedir.
Yani Hammurabi bir kanun. Dizisi. Oluşturmuştur.
Bu da dünyadaki ilk anayasa olarak kabul edilir.
Hamur abinin kanunları o kadar serttir ki arkadaşlar kısasa kısas dediğimiz esasa dayalıdır.
Nedir bu kısasa kısas.
Örnek verecek olursak siz. Gittiğiniz bir kişinin. Bilerek suçsuz. Bir şekilde elini. Kestiniz.
Bu kanunlara göre sizin cezanızı. Da elinizin kesilmelidir. Yani burada bakın ne kadar sert bir yasa olduğunu görebilirsiniz.
Yaptığın şeyin aynısını ceza olarak görürsün.
Kısasa kısas. Sistemi. Budur.
Bazı illerin temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır arkadaşlar.
Çünkü bulundukları topraklarda. Ticarete uygun yerler değil. Tarımla ve hayvancılıkla. Geçirmişlerdir. Yan tarafta bir görselini gördünüz.
Babil Kulesi ve Babil'in Asma Bahçeleri Babil lerden kalan. En önemli eserlerdir. Gelelim Mezopotamya daki son uygarlığın hızı olan asırlara.
Asurluların başkenti Ninova şehridir arkadaşlar yine bu şehirde.
Diğer Mezopotamya bu. Devlet de diğer Mezopotamya devletleri gibi. Krallıkla. Yönetilmiş şeylerdir.
Ve en ünlü kralları, en bilindik. Kralları Asur Canip halidir.
Asurluların en önemli geçim kaynağı ticarettir.
Bakın Babilliler gibi tarım ve hayvancılığa uygun yerde bulunmamıştır.
Dağlık bir bölgede bulundukları için tarım, hayvancılık yapmamışlar, bundan dolayı geçimlerini ticaretle sağlamışlardır. Zaten ticaret için geldikleri. Anadolu'yu. Yani bizim üzerinde. Bulunduğumuz bu topraklara yazıyı. Kim getirmiştir?
Asurlular getirmiştir. Böylece Anadolu'da da tarihi çağlar. Dediğimiz. Yazının bulunduğu çağ başlamıştır.
Asurlular kültür çalışmalarına önem verip dünyanın ilk. Kütüphanesini Ninova şehrinde. Kurmuşlardır.
Haberleşmeyi sağlayabilmek için posta teşkilatında Asurlular kurmuştur.
Kayseri Kültepe yakınlarındaki Kaniş pazarı. Yani korumu dediğimiz yer. Asırların ticaret merkezi olarak karşımıza. Çıkmaktadır. Mezopotamya uygarlıkları deyince aklımıza Sümerler, Babilliler ve Asurlular. Gelmelidir.
Kunduz'un beşinci sınıf. Sosyal bilgiler dersi, ikinci ünite. Mezopotamya uygarlıkları konusuna. Hepiniz hoş geldiniz. Bugün sizlerle beraber tarih konularına başlıyoruz ve Mezopotamya. Dediğimiz bölgede hangi devletler, hangi. Uygarlıklar kuruldu bunu. Detaylıca öğreneceğiz. Öncelikle tarihe başlıyoruz demişken. Tarih bilimine değinmek miz gerekmektedir. Hemen bakalım.
Geçmişte yaşanmış olayları neden ve sonuç. İlişkisi içinde. Yer ve zaman. Göstererek inceleyen bilim. Dalına biz tarih diyoruz arkadaşlar.
Bakın burada önemli noktalarını, tarihin önemli noktalarını sizlere renkli ve. Altını çizerek gösterdim. Bir olayımız. Geçmişte. Yaşanmış olacak.
Neden ve sonuç olayları. İçerisinde. Yer almış olacak.
Yeri belirtilecek ve zaman belirtilecek.
Bunlar varsa biz bu olaya tarih. İlgilenir. Diyoruz.
İnsanlar ne yapmışlardır?
Tarihi kolay. Öğrenebilmek için. Bazı çağlara ayırmışlar dır.
Çünkü dünya kurulduktan beri günümüze kadar milyonlarca yıl geçmiştir.
İnsanlar işte bu olayları kolay öğrenebilmek amacıyla dönem dönem çağ. Dediğimiz bölümlere. Ayrılmışlardır.
Peki çağ nedir?
Önemli bir olayla başlayıp. Önemli bir olayla biten. Zaman. Dilimine. Çağ diyoruz.
Dünyada şu ana kadar ilk çağ, Orta Çağ, Yeni. Çağ ve. Yakın. Çağ dönemleri. Bilim insanları tarafından oluşturulmuştur.
İlk çağdan yani yazının icadından. Önceki dönemlerde. Vardır.
Ama yazının icadından sonra bu 4 tane dönemi görüyoruz.
Şu anda içinde bulunduğumuz çağ yakın çağ olarak görülmektedir.
Burada 100.
Yıl kavramını da. Bilmemiz. Gerekiyor.
Adı üstünde 100 yıllık zaman. Dilimine. Biz yüzyıl diyoruz ya da asır diyoruz arkadaşlar.
Örnek verecek olursak. İki bin, yirmi iki. Bir yüzyılın içinde ama hangi. Yüz yıl isterseniz buraya beraber. Yazalım.
Bunun hem hesaplamasını da öğretelim arkadaşlar.
Bakın dört. Haneli. Bir tarih varsa şöyle yapıyoruz.
Sağ taraftaki. İki taneyi. Siliyoruz.
20'ye ne yapıyoruz?
Bir ekliyoruz ve iki. Bin, yirmi iki. Yılının yirmi birinci yüzyıl olduğunu yazıyoruz.
Bu kadar bin yetmiş bir yıla sağdaki iki rakamı siliyoruz.
On sayısına bir ekliyoruz. Yani bin yetmiş bir yılı. On birinci yüzyıl olarak karşımıza çıkar.
Sizler de bu. Şekilde. Yüzyılları öğrenmiş oldunuz.
Milat dediğimiz kavrama bakalım.
Milat başlangıç demektir.
Hazreti İsa'nın doğum tarihi olarak milat, Hazreti İsa'nın doğduğu tarih milat olarak kabul edilmiştir ve takvim de bu tarih 0 rakamı olarak kabul edilmiştir.
Şimdi tarihle ilgili bazı kavramları öğrendiğimize göre konu başlığımız olan Mezopotamya neresidir?
İsterseniz buna bir bakalım.
Mezopotamya. Fırat ve Dicle. Nehirleri arasında kalan verimli toprakların olduğu. Bölgeye verilen isimdir.
Mezopotamya da bizleri. Üç tane. Medeniyet bekliyor.
Bunların ilki ve belki de en büyüğü ile başlayacağız.
Sümer devleti diyeceğiz.
Sümerler. Mezopotamya, Mezopotamya'da kurulan ilk uygarlık dır.
Sümerler, arkadaşlar, Sümerler. Şehir devletleri şeklinde. Yaşamışlardır.
Şehirlerinin adlarını da bakın parantez içerisine yazdım.
Ur, Uruk, Kiş ya da La. Gaz dediğimiz. Bazı şehir. Devletleri şeklinde. Yaşamışlardır.
Şimdi aklınıza. Şu gelebilir.
Şehir devleti nedir?
Bakın bunların her biri. Birer devlet. Gibidir.
Ama dışarıya bağlı. Dışarıyla ilgili ilişkilerde nereye bağlıdır?
Sümer lere bağlıdır. İşte şehir devleti dediğimiz şey budur arkadaşlar.
Sümerler de ülkeyi. Patisi. Denilen. Kral yönetmiştir.
Kral bakın. Hem devleti. Yönetmiş hem. De dini liderlik yapmıştır. Yani biz ona rahip kral diyebiliriz. Hem dini lider. Hem. De devleti yönetiyor.
Sümerlerin belki de en önemli. Yapıları. Sümerler den bize kalabilen en önemli yapılardan. Bir tanesi.
Zik Murat dediğimiz yan tarafta. Görselini verdiğimiz. Bu yapılardır arkadaşlar.
Bunlara biz tapınak diyoruz.
Genellikle üç ya da yedi katlı olarak inşa edilmiştir.
Peki nasıl kullanılmış biliyor musunuz bu zik atlar?
Bakın piramitler de Mısır piramitleri de benziyor. En alt katında depo yapılmış.
Yani insanlar buraya buğday larını ya da o tarz tahıl larını getirmişler.
Depo olmuşlar.
Ortak katında ibadet. Ve eğitim. Yapılmış.
En üst katı da yüksek olduğu için uzay. Gözlemi. Yapılmış.
Yani rasathane olarak kullanılmış.
Bakın en üst katının rasathane olması, oradan uzay. Gözlemi. Yapılması demek ki. Sümerlerin. Astronomi. İle ilgilendiklerini bizlere göstermektedir. Burası bizim için. Çok önemli bir yorum.
Lütfen buraya dikkat edelim.
Sümerlerin en en en önemli bizim için özelliği.
Arkadaşlar Sümerler yazıyı icat etmişlerdir. Bugün bu yazı yazıyor.
İsak Sümerler. Den gelmedir. İlk yazılı kanunları da Sümerler yapmışlardır.
Diyeceksiniz ki Hocam nasıl yapmışlar yazıyı?
Sert bir. Cisimle. Çamurdan tablet. Dedikleri şeylerin. Üzerlerine yazmışlar ve kur tutmuşlar. Çivi yazısı denilmektedir zaten. Sümerlerin yazı yı. İcat etmesiyle birlikte. Tarih başlamıştır.
Çünkü tarih yazı ile alakalı bir bilimdir ve yazının icadı ilk çağın da başlangıcı kabul edilmektedir.
Biraz önce ne demiştik, Sümerler astronomi. İle ilgilenmiş derdi. İşte bunun en önemli kanıtı.
Sümerler bir takvim yapıyorlar.
Ay takvimi. Dediğimiz. Yılı. 354 güne bölen. Bir takvim yapıyorlar.
Yine Sümerler ulaşım noktasında önemli. Bir icat yapıyorlar.
Bir yerden bir. Yere ulaşımı kolaylaştıran. Tekerleği de Sümerler icat etmiştir. Gelelim Mezopotamya daki bir diğer uygarlık olan Babil lere.
Adından anlaşılabileceği gibi Babil. Şehrinde. Kuruldukları için zaten bu isimle alınmışlardır.
Bu devletin başkenti Babil şehridir.
Babil neresi?
Bugün Irak toprakları içerisinde kalan bir yer.
Merkeziyetçi bir krallıkla yönetilmiş yerdir. Yani bap. İllerin başında bir kral var. Ve en ünlü, en meşhur. Kralları da Hammurabi. Denilen. Kraldır.
Hammurabi kanunları tarihte ilk anayasa olarak kabul edilmektedir.
Yani Hammurabi bir kanun. Dizisi. Oluşturmuştur.
Bu da dünyadaki ilk anayasa olarak kabul edilir.
Hamur abinin kanunları o kadar serttir ki arkadaşlar kısasa kısas dediğimiz esasa dayalıdır.
Nedir bu kısasa kısas.
Örnek verecek olursak siz. Gittiğiniz bir kişinin. Bilerek suçsuz. Bir şekilde elini. Kestiniz.
Bu kanunlara göre sizin cezanızı. Da elinizin kesilmelidir. Yani burada bakın ne kadar sert bir yasa olduğunu görebilirsiniz.
Yaptığın şeyin aynısını ceza olarak görürsün.
Kısasa kısas. Sistemi. Budur.
Bazı illerin temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır arkadaşlar.
Çünkü bulundukları topraklarda. Ticarete uygun yerler değil. Tarımla ve hayvancılıkla. Geçirmişlerdir. Yan tarafta bir görselini gördünüz.
Babil Kulesi ve Babil'in Asma Bahçeleri Babil lerden kalan. En önemli eserlerdir. Gelelim Mezopotamya daki son uygarlığın hızı olan asırlara.
Asurluların başkenti Ninova şehridir arkadaşlar yine bu şehirde.
Diğer Mezopotamya bu. Devlet de diğer Mezopotamya devletleri gibi. Krallıkla. Yönetilmiş şeylerdir.
Ve en ünlü kralları, en bilindik. Kralları Asur Canip halidir.
Asurluların en önemli geçim kaynağı ticarettir.
Bakın Babilliler gibi tarım ve hayvancılığa uygun yerde bulunmamıştır.
Dağlık bir bölgede bulundukları için tarım, hayvancılık yapmamışlar, bundan dolayı geçimlerini ticaretle sağlamışlardır. Zaten ticaret için geldikleri. Anadolu'yu. Yani bizim üzerinde. Bulunduğumuz bu topraklara yazıyı. Kim getirmiştir?
Asurlular getirmiştir. Böylece Anadolu'da da tarihi çağlar. Dediğimiz. Yazının bulunduğu çağ başlamıştır.
Asurlular kültür çalışmalarına önem verip dünyanın ilk. Kütüphanesini Ninova şehrinde. Kurmuşlardır.
Haberleşmeyi sağlayabilmek için posta teşkilatında Asurlular kurmuştur.
Kayseri Kültepe yakınlarındaki Kaniş pazarı. Yani korumu dediğimiz yer. Asırların ticaret merkezi olarak karşımıza. Çıkmaktadır. Mezopotamya uygarlıkları deyince aklımıza Sümerler, Babilliler ve Asurlular. Gelmelidir.
