Sürtünme kuvveti.
Bu videoda sürtünme kuvvetinden bahsedip kuvvet diyagramları göstereceğimiz sistemlere bakacağız.
Şimdi baktığımızda em kütleli bir cisim olsun.
Bu cismin hareket yönünü sağa doğru olduğunu söylersek öteleme hareketi yapan cisimler ne yapıyordu?
Hareket yönüne zıt yönde sürtünme kuvveti oluşturuyordu.
Sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri nasıl ifade ediyorduk?
Yüzeyin sürtünme katsayısı çarpı tepki kuvveti olarak ifade ediyorduk.
Şimdi burada baktığımızda cisme etki eden şöyle bir kuvvet olduğunu düşünelim.
Şöyle bir F kuvveti olduğunu düşünelim.
Bu F kuvveti yatayda ne kadar açı yapıyor?
Alfa kadar açı yapıyor.
O zaman bunu yazdığımızda ne yapmalıyız?
Bu kuvvetin yatay ve düşey bileşenlerini ayırmalıyız.
Öncelikle yatay bileşeni miz ef cos alfa düşey bileşeni mizde ef sin alfa olarak ifade edilir.
Artık EF kuvvetini bileşenlerine ayırdım.
Aynı zamanda cismin nesi var?
Aşağıya doğru bir ağırlığı var.
Peki bu sistem yine hareket yönünü sağa doğru olduğunu gösteriyorum.
Bu sisteme etki eden sürtünme kuvvetinin büyüklüğünü nasıl yazarız?
Hareket yönüne zıt yönde bir sürtünme kuvveti çizdim.
Bu sürtünme kuvvetini ef 2 diye ifade ediyorum.
Şöyle eşittir diyorum kaç çarpı tepki kuvveti?
Burada tepki kuvveti cisme etki eden düşey doğrultuda etki eden net kuvvet ne kadar?
Final f + em g kadar.
İkisi de aynı yönlü olduğu için topluyorum.
O zaman burayı yazarken kart çarpı x sin alfa + mg olarak ifade ediyorum.
Tepki kuvveti m.
Tepki kuvveti şöyle.
Yüzeye dik doğrultuda ağırlığa zıt yöndeydi bu şekilde.
Peki eğik bir düzlemde olsaydı nasıl olacaktı?
Şöyle alfa kadar bir eğik düzlemden bahsedelim.
Eğik düzlemin aşağı doğru nesi var?
Bir eğik düzlemdeki cismin aşağı doğru bir ağırlığı var. Peki bunu ne yapmalıyız?
Bunu da yatay ve düşey bileşenlerine ayırmalıyız.
Şimdi buraya baktığımız da şurası Alfa kadar süre beta diyelim.
Buraya iç ters açıdan beta olacak.
Buraya ne kalacak?
Alfa kalmış olacak.
O zaman burası alfa kadarsa şurası gayet çarpı cos alfa, şurası da g çarpı sin alfa olarak ifade edilecek.
Daha sonra bu sistemin ne olduğunu söyleyelim.
Sürtünmeli olduğunu söyleyelim.
Yine yüzeye dik bir tepki kuvveti çiziyorum.
Tepki kuvvetinin büyüklüğü ne kadardır?
Glikoz alfa kadardır.
Glikoz alfa kadardır.
Eğer sistem şu şekilde hareket yönünü şu şekilde çizer ise sürtünme kuvveti hangi yönde olacak?
Sürtünme kuvveti.
Hareket yönüne zıt yönde bunada ef s 3 diyelim o zaman üçüncü sürtünme kuvveti yazarken yine kart çarpan olarak hesapladı mı biliyorum.
K yüzeyin sürtünme katsayısı en dediğim büyüklükte ne kadar oluyor?
G çarpı kos alfa kadar olmuş oluyor.
Bu şekilde ifade ediyoruz.
Devam ediyorum.
Barut serbest diğer kuramlarına bakalım.
Birbirine bağlı bloklara baktığımızda şöyle iki tane kütleyi birbirine bağlamış olalım.
Şimdi bu bloklara baktığımızda yatay sürtünmesiz düzlemde sürtünme yok.
Bu düzlemde M1 ve m2 kütleli iki tane takoz var.
Bunları bir iple birbirine bağlamış göz ve ben bu sisteme EF kuvveti büyüklüğünde bir kuvvetle etki ediyorum.
Şimdi bu şekilde baktığımızda sistem ivme kazanacak öyle değil mi?
Kuvvet var, kütle var.
O zaman sistemin bir ivmesi olması lazım.
O yüzden neye bakıyorum ben?
Sisteme bakıyorum.
Sisteme baktıktan sonra ne diyeceğim?
Sisteme uygulanan net kuvvet eşittir toplam kütle çarpı sistemin ivmesi. Buradan ben niye hesaplarım, ivmeyi hesaplarım.
Daha sonra baktığımızda takozlar için ayrı ayrı ele almak istersek mesela M1 bir kütlesini şurada emir ki kütlesinde şurada ele alalım.
Şöyle çiziyorum M1 kütlesi.
Burada da iki kütlesini çiziyorum.
M1 kütlesine baktığımızda bu cisme etki eden neler var?
Bir aşağı doğru ağırlığı var.
Bu cisme etki eden bir ağırlık var.
G Bir diyim daha sonra bu ip neydi ipte ki germeye nasıl çekme kuvveti olarak gösteriyorduk.
Burada da bir t ip gerilmesi var ve yüzeyin ağırlığına karşı bir tepki kuvveti var.
Şimdi bu şekilde dengede olması lazım.
Ben bu t büyüklüğünü yazmak istediğimde nasıl yazarım?
T eşittir derim.
Buranın fotoğrafını çekmiş olayım.
Sadece şu cismin fotoğrafını çekmiş olalım.
Onun kütlesi yani m1 çarpı sistemin ivmesi.
İşte bu ipte ki gerilme kuvvetini ben.
T eşittir em bir çarpı a olarak hesaplamış olurum.
Peki emekliye sadece bakıp ip gerilmesini bulabilir miydik?
İp gerilmesi ne yapıyordu?
Cismi çekiyordu.
Sağda orada ne vardı?
Bir af kuvveti.
Şimdi burada baktığımızda sadece bu cisme baktığımız söylüyorum.
Hareket yönüne tarafa doğru, bu tarafa doğru hareket ettiğini söyledik.
Hareket yönü bu tarafa doğruysa neydi?
Ef net eşittir EM çarpı aydı.
Şimdi m2 kütlesine etki eden net kuvvet ne kadar?
Sağa doğru EF kuvveti, sola doğru tip gerilmesi olduğu için birbirinden çıkarttım.
Net kuvveti yazdım.
Em 2 çarpı a diyorum.
Bu şekilde denge durumunu yazmış oluyorum.
Birbirine bağlı bloklarda bu şekilde işlem yapıyoruz.
Bu videoda sürtünme kuvvetinden bahsedip kuvvet diyagramları göstereceğimiz sistemlere bakacağız.
Şimdi baktığımızda em kütleli bir cisim olsun.
Bu cismin hareket yönünü sağa doğru olduğunu söylersek öteleme hareketi yapan cisimler ne yapıyordu?
Hareket yönüne zıt yönde sürtünme kuvveti oluşturuyordu.
Sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri nasıl ifade ediyorduk?
Yüzeyin sürtünme katsayısı çarpı tepki kuvveti olarak ifade ediyorduk.
Şimdi burada baktığımızda cisme etki eden şöyle bir kuvvet olduğunu düşünelim.
Şöyle bir F kuvveti olduğunu düşünelim.
Bu F kuvveti yatayda ne kadar açı yapıyor?
Alfa kadar açı yapıyor.
O zaman bunu yazdığımızda ne yapmalıyız?
Bu kuvvetin yatay ve düşey bileşenlerini ayırmalıyız.
Öncelikle yatay bileşeni miz ef cos alfa düşey bileşeni mizde ef sin alfa olarak ifade edilir.
Artık EF kuvvetini bileşenlerine ayırdım.
Aynı zamanda cismin nesi var?
Aşağıya doğru bir ağırlığı var.
Peki bu sistem yine hareket yönünü sağa doğru olduğunu gösteriyorum.
Bu sisteme etki eden sürtünme kuvvetinin büyüklüğünü nasıl yazarız?
Hareket yönüne zıt yönde bir sürtünme kuvveti çizdim.
Bu sürtünme kuvvetini ef 2 diye ifade ediyorum.
Şöyle eşittir diyorum kaç çarpı tepki kuvveti?
Burada tepki kuvveti cisme etki eden düşey doğrultuda etki eden net kuvvet ne kadar?
Final f + em g kadar.
İkisi de aynı yönlü olduğu için topluyorum.
O zaman burayı yazarken kart çarpı x sin alfa + mg olarak ifade ediyorum.
Tepki kuvveti m.
Tepki kuvveti şöyle.
Yüzeye dik doğrultuda ağırlığa zıt yöndeydi bu şekilde.
Peki eğik bir düzlemde olsaydı nasıl olacaktı?
Şöyle alfa kadar bir eğik düzlemden bahsedelim.
Eğik düzlemin aşağı doğru nesi var?
Bir eğik düzlemdeki cismin aşağı doğru bir ağırlığı var. Peki bunu ne yapmalıyız?
Bunu da yatay ve düşey bileşenlerine ayırmalıyız.
Şimdi buraya baktığımız da şurası Alfa kadar süre beta diyelim.
Buraya iç ters açıdan beta olacak.
Buraya ne kalacak?
Alfa kalmış olacak.
O zaman burası alfa kadarsa şurası gayet çarpı cos alfa, şurası da g çarpı sin alfa olarak ifade edilecek.
Daha sonra bu sistemin ne olduğunu söyleyelim.
Sürtünmeli olduğunu söyleyelim.
Yine yüzeye dik bir tepki kuvveti çiziyorum.
Tepki kuvvetinin büyüklüğü ne kadardır?
Glikoz alfa kadardır.
Glikoz alfa kadardır.
Eğer sistem şu şekilde hareket yönünü şu şekilde çizer ise sürtünme kuvveti hangi yönde olacak?
Sürtünme kuvveti.
Hareket yönüne zıt yönde bunada ef s 3 diyelim o zaman üçüncü sürtünme kuvveti yazarken yine kart çarpan olarak hesapladı mı biliyorum.
K yüzeyin sürtünme katsayısı en dediğim büyüklükte ne kadar oluyor?
G çarpı kos alfa kadar olmuş oluyor.
Bu şekilde ifade ediyoruz.
Devam ediyorum.
Barut serbest diğer kuramlarına bakalım.
Birbirine bağlı bloklara baktığımızda şöyle iki tane kütleyi birbirine bağlamış olalım.
Şimdi bu bloklara baktığımızda yatay sürtünmesiz düzlemde sürtünme yok.
Bu düzlemde M1 ve m2 kütleli iki tane takoz var.
Bunları bir iple birbirine bağlamış göz ve ben bu sisteme EF kuvveti büyüklüğünde bir kuvvetle etki ediyorum.
Şimdi bu şekilde baktığımızda sistem ivme kazanacak öyle değil mi?
Kuvvet var, kütle var.
O zaman sistemin bir ivmesi olması lazım.
O yüzden neye bakıyorum ben?
Sisteme bakıyorum.
Sisteme baktıktan sonra ne diyeceğim?
Sisteme uygulanan net kuvvet eşittir toplam kütle çarpı sistemin ivmesi. Buradan ben niye hesaplarım, ivmeyi hesaplarım.
Daha sonra baktığımızda takozlar için ayrı ayrı ele almak istersek mesela M1 bir kütlesini şurada emir ki kütlesinde şurada ele alalım.
Şöyle çiziyorum M1 kütlesi.
Burada da iki kütlesini çiziyorum.
M1 kütlesine baktığımızda bu cisme etki eden neler var?
Bir aşağı doğru ağırlığı var.
Bu cisme etki eden bir ağırlık var.
G Bir diyim daha sonra bu ip neydi ipte ki germeye nasıl çekme kuvveti olarak gösteriyorduk.
Burada da bir t ip gerilmesi var ve yüzeyin ağırlığına karşı bir tepki kuvveti var.
Şimdi bu şekilde dengede olması lazım.
Ben bu t büyüklüğünü yazmak istediğimde nasıl yazarım?
T eşittir derim.
Buranın fotoğrafını çekmiş olayım.
Sadece şu cismin fotoğrafını çekmiş olalım.
Onun kütlesi yani m1 çarpı sistemin ivmesi.
İşte bu ipte ki gerilme kuvvetini ben.
T eşittir em bir çarpı a olarak hesaplamış olurum.
Peki emekliye sadece bakıp ip gerilmesini bulabilir miydik?
İp gerilmesi ne yapıyordu?
Cismi çekiyordu.
Sağda orada ne vardı?
Bir af kuvveti.
Şimdi burada baktığımızda sadece bu cisme baktığımız söylüyorum.
Hareket yönüne tarafa doğru, bu tarafa doğru hareket ettiğini söyledik.
Hareket yönü bu tarafa doğruysa neydi?
Ef net eşittir EM çarpı aydı.
Şimdi m2 kütlesine etki eden net kuvvet ne kadar?
Sağa doğru EF kuvveti, sola doğru tip gerilmesi olduğu için birbirinden çıkarttım.
Net kuvveti yazdım.
Em 2 çarpı a diyorum.
Bu şekilde denge durumunu yazmış oluyorum.
Birbirine bağlı bloklarda bu şekilde işlem yapıyoruz.
