Erzurum Kongresi yapıldığı sıralarda Batı Anadolu'da kongreler yapılıyor.
Mesela bölgesel kongremiz var, Balıkesir Kongresi var.
Bir de Alaşehir kongremiz var.
Şimdi Balıkesir'den başlayalım.
Balıkesir, Yunan işgali derlemesi üzerine toplanıyor.
Reddi İlhak Cemiyeti kurulmuş burada ve kongreyi düzenlemişler.
Aynı zamanda Yunan işgali sürdükçe seferberlik devam edecek diye bir karar almışlar.
Herkese askerlik görevini üstlenecek demişler ve hareketi yönetmek için de merkez heyeti kurulmuştur.
Bunlar da tek merkezde idare etmeye çalışıyorlar.
Alaşehir kongresine baktığımız zaman yine burada Batı Anadolu'da Yunanlara karşı yapılmıştır.
Balıkesir kararlarını pekiştirmek ve güçlendirmek amaçlanmıştır.
Alaşehir'de ve bu tür örgütlenmede koordinasyonu sağlamaya çalışmışlar.
Özellikle Balıkesir Kongresi ile Alaşehir Kongreleri o bölgede işgallere karşı geçici önlemler olmuştur ve bunlara benzer bölgesel kongreler vardır.
Yine nasıl?
Afyon, Nazilli, Pozantı, Muğla, Lüleburgaz kongreleri gibi.
Peki Pozantı hariç hiçbir ne Mustafa Kemal katılmamıştır ve katılmadığı için de bunlar bölgesel kalmışlardır.
Peki hocam Pozantı'da katıldı.
Pozantı niye bölgesel kaldı?
Burada çok önemli karar alamadı.
Çünkü daha çok Erzurum'da aldığını görüyor.
Şimdi gelelim asıl kongreye.
Sivas Kongresi şimdi İstanbul hükümetinin sürekli engellemesine maruz kalıyor.
Nasıl Elazığ'ın Valisi Ali Garibin failleri var.
Ankara Valisi Muhittin Paşa'nın faaliyetleri var.
Yani bu Sivas Kongresi'ni engellendiği, bunlara emir gidiyor.
Damat Ferit den, İstanbul hükümetinden ve Binbaşı Bruno valileri var.
Fransız bu çok ulaştırmıştır mesela.
Ama bunlara rağmen Sivas Kongresi Eylül gibi toplanıyor.
Zaten bu engellemeler yüzünden Sivas Kongresi'nde beklenen katılım sağlanamıyor.
Yani çok kalabalık olması gereken bir kongre çok az bir sayıyla toplanıyor.
Diğer bir sorun kongre başkanlığı meselesi ve daha sonraki sorun manda ve himaye.
Sorun. Yani burada Sivas Kongresi'nde üç tane engel var.
Bir İstanbul hükümetinin baskıları, iki kongre başkanı kim olacak?
Rauf Orbay mı, Mustafa Kemal mi?
Bir diğeri manda ve himaye tekrar burada gündeme geliyor.
Yani Mustafa Kemal'e özetle diyorlar ki Ya yeni bir maceraya girmeyelim, itiraf güçlerinin daha fazlasını vermeyelim gibisinden.
Burada Erzurum Kongresi'nin ulusal kararları aynen kabul ediliyor.
Yine bütün cemiyetler tek merkezde birleştiriliyor.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa i Hukuk Cemiyeti adını alıyor buradaki cemiyetleri.
Tek adı bu.
Manda ve himaye burada kesin reddediliyor.
Arkadaşlar önemli temsil heyeti burada tüm ülkeyi kapsayacak şekilde genişletiliyor.
Çünkü bütün cemiyetleri burada.
Sivas'ta birleştirildi ve temsil heyetinin başkanı Mustafa Kemal'de ve temsil heyeti artık nerenin hakimi, tüm ülkenin hakimi haline geliyor.
Mebusan Meclisi'nin toplanmasına devam edilecektir denmiş.
Yani Osman Dereli'nin o kapatılan meclisinin açılması hala burada isteniyor.
Kongre sonrasında İrade i Milliye gazetesini çıkartıldığını görüyoruz.
İstanbul ile tüm bağlantıları kesildiğini görüyoruz.
Çünkü baskı uyguluyorlar.
Artı Damat Ferit hükümeti düşüyor bu temsiliyetini.
Ilk siyasi başarısı olduğunu söyleyebiliriz.
Şimdi Anadolu'ya vali ve komutanlar atanıyor İstanbul hükümeti tarafından.
Bu Sivas Kongresi kararları gereğince ne yapılıyor?
Kabul edilmiyor.
Anadolu'ya gönderilen, İstanbul'dan gönderilen vali ve komutanlar geri gönderiliyor.
Bu da İstanbul hükümeti üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor.
Çünkü Mustafa Kemal haberleşmeyi de kesti.
İstanbul hükümeti ve ciddi bir baskı olduğu için.
Ne olacak?
Damat Ferit istifa etmek zorunda kalıyor.
Yani burada Damat Ferit'in düşmesi bize rahat bir nefes aldırıyor.
Sivas kongresinden sonra ne olacak işte Damat Ferit hükümeti düştü onu yerine kim geldi?
Ali Rıza Paşa hükümeti geldi. Önemli.
Ali Rıza Paşa hükümeti de milli idareyi daha ılımlı bir politika izliyor.
Bu sebepten dolayı da İstanbul Hükümeti ile temsil heyeti yani Anadolu'yla bir görüşme başlayacak.
İşte biz buna ne diyoruz?
Amasya protokolü diyoruz.
Ya da Amasya görüşmeleri resmi bir görüşme olduğu için.
Yani bu Anadolu'nun direniş hareketinin ne kadar güçlendiğini gösteriyor, temsil niyetinin güçlendiğini gösteriyor.
Aslında burada İstanbul hükümeti adına kim gelecek?
İstanbul'dan Salih Paşa'ya gönderecekler.
Bahriye Nazırı, yine temsil heyeti adına da kim görüşüyor?
Mustafa Kemal'le Rauf Orbay, Bekir Sami Beyler bunlarla kendi aralarında Amasya'da bir görüşme olacak diyebiliriz.
Peki bu Amasya protokolünde nasıl bir görüşme oldu, neler alındı?
Aynı Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi kararları gibi kararlar çıkacak.
Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır, iki Müslüman olmayan azınlıklara siyasi ve sosyal dengemizi bozacak haklar verilmeyecektir.
Yine Anadolu ve Rumeli Müdafaa i Hukuk Cemiyeti Osmanlı hükümetince tanınacaktır.
Ilk defa bu yer alıyor.
Yine itiraf setleriyle yapılacak anlaşma da görüşmelerde temsiliyeti de bulunmalıdır.
İstanbul hükümeti kafasına göre hareket etmemelidir.
Mebusan Meclisi Anadolu'nun güvenli bir bölgesinde toplanmalıdır diyor.
Burada İstanbul'da toplanacak bir meclisin zararlı olabileceğini, çünkü İstanbul fiilen işgal altında olduğu için burada sağlıklı karar alınamaz diyor Mustafa Kemal.
O yüzden de Mebusan Meclisi, o kapatılan, o kapatılmış olan meclisin Anadolu'da güvenli bir yerde açılmasını istiyor Mustafa Kemal.
Artı mebus seçimleri serbest yapılacak.
Anadolu'nun her yerinde ve temsil heyeti İstanbul hükümeti hakkında olumsuz propaganda yapmayacak.
Aynı keza İstanbul hükümeti de temsiliyet hakkında olumsuz propaganda yapmayacak.
Bunları Salih Paşa'ya söylüyorlar.
Salih Paşa bak diyor, bunları yerine getir. Şimdi bu ne demek hocam?
Temsil heyetinin ikinci siyasi başarısı.
Bu görüşmenin bizzat kendisi bir başarı.
Niye başarı?
Çünkü temsil heyeti artık İstanbul hükümetince resmen tanınıyor.
Çin, Damat Ferit tanımıyordu.
Anadolu'daki hareketi, temsil heyetini, kongreleri tanımıyordu.
Anadolu'daki insanlara bir avuç çalgıcı diyordu.
Mustafa Kemal ve tayfası askerlik yapıyor diyordu.
Şimdi ne oldu?
Amasya protokolünde İstanbul hükümeti yani resmi bir makam geldi, temsil edildi, görüşme yaptı ve işte bu görüşme imza altına alındığı için biz buna protokol diyoruz.
Eee ne olacak artık bundan sonra İstanbul'da Anadolu hareketi bir görüşme yaptı ve bu da resmileşti ve Anadolu hareketi tanınmış oldu.
Amasya protokol toplandıktan sonra artık Salih Paşa İstanbul'a uğurlandı.
O sırada da temsiliyetini yapacak.
Ankara'da bir etüt yapacak.
Ankara'ya gidiyorlar.
Yani bakacaklar, güvenli ve güvendiği mi diye güvenli bir yer arıyorlar.
Aslında burada seçimlerden sonra İstanbul'da seçimler yapılıyor.
Seçimlerden sonra Mustafa Kemal Erzurum mebus olarak artık seçiliyor ve komutanlar toplantısı yapılıyor kendi aralarında.
Ankara'nın Milli Mücadele'nin merkezi olması kararlaştırıldı.
Tabii etüt yaptıktan sonra oluyor bu.
Peki Ankara neden merkez seçiliyor?
Bir işgal uğramamış bir bölge, iki ulaşım ve haberleşmenin kolay olması yönüyle tercih ediliyor.
Üç İstanbul'a, güney cephesine ve Batı cephesine yakınlığı var.
Yani üç bölgeye de hemen ulaşılabilecek bir bölge Ankara.
Yine halkının Milli Mücadele'ye yanlısı olması gibi sebepler var burada.
Unutmadan şunu da söyleyelim Ali Fuat Cebesoy oyun ordusu da burada.
Yani Ali Fuat Cebesoy ordusunu teslim etmedi, o da Ankara'da tutmuştu.
Bunu da bilelim.
Artı, Ankara'nın merkez seçilmesiyle beraber Hakimiyet Milliye Gaz Liste burada yayınlanmaya başlayacak.
Mesela bölgesel kongremiz var, Balıkesir Kongresi var.
Bir de Alaşehir kongremiz var.
Şimdi Balıkesir'den başlayalım.
Balıkesir, Yunan işgali derlemesi üzerine toplanıyor.
Reddi İlhak Cemiyeti kurulmuş burada ve kongreyi düzenlemişler.
Aynı zamanda Yunan işgali sürdükçe seferberlik devam edecek diye bir karar almışlar.
Herkese askerlik görevini üstlenecek demişler ve hareketi yönetmek için de merkez heyeti kurulmuştur.
Bunlar da tek merkezde idare etmeye çalışıyorlar.
Alaşehir kongresine baktığımız zaman yine burada Batı Anadolu'da Yunanlara karşı yapılmıştır.
Balıkesir kararlarını pekiştirmek ve güçlendirmek amaçlanmıştır.
Alaşehir'de ve bu tür örgütlenmede koordinasyonu sağlamaya çalışmışlar.
Özellikle Balıkesir Kongresi ile Alaşehir Kongreleri o bölgede işgallere karşı geçici önlemler olmuştur ve bunlara benzer bölgesel kongreler vardır.
Yine nasıl?
Afyon, Nazilli, Pozantı, Muğla, Lüleburgaz kongreleri gibi.
Peki Pozantı hariç hiçbir ne Mustafa Kemal katılmamıştır ve katılmadığı için de bunlar bölgesel kalmışlardır.
Peki hocam Pozantı'da katıldı.
Pozantı niye bölgesel kaldı?
Burada çok önemli karar alamadı.
Çünkü daha çok Erzurum'da aldığını görüyor.
Şimdi gelelim asıl kongreye.
Sivas Kongresi şimdi İstanbul hükümetinin sürekli engellemesine maruz kalıyor.
Nasıl Elazığ'ın Valisi Ali Garibin failleri var.
Ankara Valisi Muhittin Paşa'nın faaliyetleri var.
Yani bu Sivas Kongresi'ni engellendiği, bunlara emir gidiyor.
Damat Ferit den, İstanbul hükümetinden ve Binbaşı Bruno valileri var.
Fransız bu çok ulaştırmıştır mesela.
Ama bunlara rağmen Sivas Kongresi Eylül gibi toplanıyor.
Zaten bu engellemeler yüzünden Sivas Kongresi'nde beklenen katılım sağlanamıyor.
Yani çok kalabalık olması gereken bir kongre çok az bir sayıyla toplanıyor.
Diğer bir sorun kongre başkanlığı meselesi ve daha sonraki sorun manda ve himaye.
Sorun. Yani burada Sivas Kongresi'nde üç tane engel var.
Bir İstanbul hükümetinin baskıları, iki kongre başkanı kim olacak?
Rauf Orbay mı, Mustafa Kemal mi?
Bir diğeri manda ve himaye tekrar burada gündeme geliyor.
Yani Mustafa Kemal'e özetle diyorlar ki Ya yeni bir maceraya girmeyelim, itiraf güçlerinin daha fazlasını vermeyelim gibisinden.
Burada Erzurum Kongresi'nin ulusal kararları aynen kabul ediliyor.
Yine bütün cemiyetler tek merkezde birleştiriliyor.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa i Hukuk Cemiyeti adını alıyor buradaki cemiyetleri.
Tek adı bu.
Manda ve himaye burada kesin reddediliyor.
Arkadaşlar önemli temsil heyeti burada tüm ülkeyi kapsayacak şekilde genişletiliyor.
Çünkü bütün cemiyetleri burada.
Sivas'ta birleştirildi ve temsil heyetinin başkanı Mustafa Kemal'de ve temsil heyeti artık nerenin hakimi, tüm ülkenin hakimi haline geliyor.
Mebusan Meclisi'nin toplanmasına devam edilecektir denmiş.
Yani Osman Dereli'nin o kapatılan meclisinin açılması hala burada isteniyor.
Kongre sonrasında İrade i Milliye gazetesini çıkartıldığını görüyoruz.
İstanbul ile tüm bağlantıları kesildiğini görüyoruz.
Çünkü baskı uyguluyorlar.
Artı Damat Ferit hükümeti düşüyor bu temsiliyetini.
Ilk siyasi başarısı olduğunu söyleyebiliriz.
Şimdi Anadolu'ya vali ve komutanlar atanıyor İstanbul hükümeti tarafından.
Bu Sivas Kongresi kararları gereğince ne yapılıyor?
Kabul edilmiyor.
Anadolu'ya gönderilen, İstanbul'dan gönderilen vali ve komutanlar geri gönderiliyor.
Bu da İstanbul hükümeti üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor.
Çünkü Mustafa Kemal haberleşmeyi de kesti.
İstanbul hükümeti ve ciddi bir baskı olduğu için.
Ne olacak?
Damat Ferit istifa etmek zorunda kalıyor.
Yani burada Damat Ferit'in düşmesi bize rahat bir nefes aldırıyor.
Sivas kongresinden sonra ne olacak işte Damat Ferit hükümeti düştü onu yerine kim geldi?
Ali Rıza Paşa hükümeti geldi. Önemli.
Ali Rıza Paşa hükümeti de milli idareyi daha ılımlı bir politika izliyor.
Bu sebepten dolayı da İstanbul Hükümeti ile temsil heyeti yani Anadolu'yla bir görüşme başlayacak.
İşte biz buna ne diyoruz?
Amasya protokolü diyoruz.
Ya da Amasya görüşmeleri resmi bir görüşme olduğu için.
Yani bu Anadolu'nun direniş hareketinin ne kadar güçlendiğini gösteriyor, temsil niyetinin güçlendiğini gösteriyor.
Aslında burada İstanbul hükümeti adına kim gelecek?
İstanbul'dan Salih Paşa'ya gönderecekler.
Bahriye Nazırı, yine temsil heyeti adına da kim görüşüyor?
Mustafa Kemal'le Rauf Orbay, Bekir Sami Beyler bunlarla kendi aralarında Amasya'da bir görüşme olacak diyebiliriz.
Peki bu Amasya protokolünde nasıl bir görüşme oldu, neler alındı?
Aynı Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi kararları gibi kararlar çıkacak.
Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktır, iki Müslüman olmayan azınlıklara siyasi ve sosyal dengemizi bozacak haklar verilmeyecektir.
Yine Anadolu ve Rumeli Müdafaa i Hukuk Cemiyeti Osmanlı hükümetince tanınacaktır.
Ilk defa bu yer alıyor.
Yine itiraf setleriyle yapılacak anlaşma da görüşmelerde temsiliyeti de bulunmalıdır.
İstanbul hükümeti kafasına göre hareket etmemelidir.
Mebusan Meclisi Anadolu'nun güvenli bir bölgesinde toplanmalıdır diyor.
Burada İstanbul'da toplanacak bir meclisin zararlı olabileceğini, çünkü İstanbul fiilen işgal altında olduğu için burada sağlıklı karar alınamaz diyor Mustafa Kemal.
O yüzden de Mebusan Meclisi, o kapatılan, o kapatılmış olan meclisin Anadolu'da güvenli bir yerde açılmasını istiyor Mustafa Kemal.
Artı mebus seçimleri serbest yapılacak.
Anadolu'nun her yerinde ve temsil heyeti İstanbul hükümeti hakkında olumsuz propaganda yapmayacak.
Aynı keza İstanbul hükümeti de temsiliyet hakkında olumsuz propaganda yapmayacak.
Bunları Salih Paşa'ya söylüyorlar.
Salih Paşa bak diyor, bunları yerine getir. Şimdi bu ne demek hocam?
Temsil heyetinin ikinci siyasi başarısı.
Bu görüşmenin bizzat kendisi bir başarı.
Niye başarı?
Çünkü temsil heyeti artık İstanbul hükümetince resmen tanınıyor.
Çin, Damat Ferit tanımıyordu.
Anadolu'daki hareketi, temsil heyetini, kongreleri tanımıyordu.
Anadolu'daki insanlara bir avuç çalgıcı diyordu.
Mustafa Kemal ve tayfası askerlik yapıyor diyordu.
Şimdi ne oldu?
Amasya protokolünde İstanbul hükümeti yani resmi bir makam geldi, temsil edildi, görüşme yaptı ve işte bu görüşme imza altına alındığı için biz buna protokol diyoruz.
Eee ne olacak artık bundan sonra İstanbul'da Anadolu hareketi bir görüşme yaptı ve bu da resmileşti ve Anadolu hareketi tanınmış oldu.
Amasya protokol toplandıktan sonra artık Salih Paşa İstanbul'a uğurlandı.
O sırada da temsiliyetini yapacak.
Ankara'da bir etüt yapacak.
Ankara'ya gidiyorlar.
Yani bakacaklar, güvenli ve güvendiği mi diye güvenli bir yer arıyorlar.
Aslında burada seçimlerden sonra İstanbul'da seçimler yapılıyor.
Seçimlerden sonra Mustafa Kemal Erzurum mebus olarak artık seçiliyor ve komutanlar toplantısı yapılıyor kendi aralarında.
Ankara'nın Milli Mücadele'nin merkezi olması kararlaştırıldı.
Tabii etüt yaptıktan sonra oluyor bu.
Peki Ankara neden merkez seçiliyor?
Bir işgal uğramamış bir bölge, iki ulaşım ve haberleşmenin kolay olması yönüyle tercih ediliyor.
Üç İstanbul'a, güney cephesine ve Batı cephesine yakınlığı var.
Yani üç bölgeye de hemen ulaşılabilecek bir bölge Ankara.
Yine halkının Milli Mücadele'ye yanlısı olması gibi sebepler var burada.
Unutmadan şunu da söyleyelim Ali Fuat Cebesoy oyun ordusu da burada.
Yani Ali Fuat Cebesoy ordusunu teslim etmedi, o da Ankara'da tutmuştu.
Bunu da bilelim.
Artı, Ankara'nın merkez seçilmesiyle beraber Hakimiyet Milliye Gaz Liste burada yayınlanmaya başlayacak.
