Prizma var, tam yansımalı prizma var ve gökkuşağı gökkuşağının nasıl oluştuğunu düşünecek olursak, tutulmasından geçen ışığın kırılması, ayından farklı renklerin oluşması şeklinde diyoruz.
O zaman onun bir canlandırmasını cam bir prizma da hava ortamından cam prizma ya gönderilen bir beyaz ışığı, bir beyaz ışığı nasırlı renklere ayrıldığını görecek olursak renk liderimizi tabii kırmanın yöntemi bu şekilde olmayacak ama görebilmemiz açısından sayıyorum, gösteriyorum.
Kırılmanın çizgileri şu an doğrultu ları doğru değil ama kırılma bu şekilde olacak.
Biz bunu kodlama sını mercekler de renklerde şöyle yapmıştık.
Kutu saymam şeklinde kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor şeklinde.
Bunun sebebi ışığın prizma gönderen bir beyaz ışığın kırıldıktan sonra bu renklere ayrılmasının sebebi ışığının hızının yayıldığı ortamda farklı hızlara sahip olması.
Buraya baktığımızda hızları kıyaslayacak olursak.
Kırmızının hızı turuncu dan, onun hızı sarıdan, onun hızı yeşilden, maviden ve mor şeklinde ifade edebiliriz.
Aynı ortamda farklı hızda yıllıklar için kırılmaya uğruyorlar.
Peki kırmızıdan mora doğru indikçe kırılma olayı ne oluyor demiştik.
Daha fazla kırıldığı için kırılma olayı artıyor demiştik.
Tam yansımalı prizma mallarda bunları ifade edecek olursak görmüş olduğunuz gibi bir Nouma'nın durumda cam prizma mız ve hava ortamımız var.
Şu bilgiyi bütün surlarda karşımıza çıkacak ve verecekler.
Tabii bu derecesi değişebilir.
Cam ortamında hava ortamına çıkış yani şurası çok yoğun ortam.
Gördüğünüz gibi burası az yoğun ortam.
Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken kırıcılık in DİSİ'nin yani sınır açısını, sınır açısını 42 derece olarak verelim ve bütün ifade edemezdi.
Bunu gözlem diyelim.
Görmüş olduğunuz gibi ışık ışını mız 90 derecede yüzeye çarptığı için hiçbir kırılmaya uğramadan içeri geçecek.
Şimdi kırılmayı inceleyeceğiz.
Camdan nereye geçiyoruz?
Hava zamanı çoktan az ortama geçiyoruz.
Normal çizgimizi tam da bu noktaya indirilirse.
Şu açıların 45 derece olduğunu görüyoruz.
O halde şu açı da 45 derece olmaz mı?
Peki 42'den büyük olduğuna göre sınır açısından büyük gelen ışık ışığın ne yapıyordu?
Tam yansıma yapıyordu.
O halde şurası 45, şurası 45, 45, 45 olduğuna göre bu ışık bire 90 da çarptığı için.
Işığın izleyeceği yol bu şekilde olacak.
İkinci durumu izleyecek olursak gene aynı durumları yapacağız.
Aslında ışık görmüyoruz ki 90 derecede geldiği için hiçbir kırılmaya uğramadan geldi.
Şurası 45 derece olduğu için yine tam yansıma yapacak.
Şurası 45 derece olduğu için şurası 45 derece olan yine tam yansıma yapacak.
Şu 45 derece.
O halde burası 90 olunuyor, ışığın çıkış yolu nasıl olacak bu şekilde olacak.
Bunları görsele, hafızamıza lütfen atalım.
Devam ediyorum.
Üçüncü durumumuza bakacak olursak görmüş olduğunuz gibi yine tam yansımalı bir prizma mız var.
Bu sefer ışık ışını dik gelmemiş yüzey.
O halde normal çizgimizi şuraya yerleştirecek olursak şu 90 derecelik normal çizgimizi attık.
Işık nereden nereye geçiyor?
Hava ortamından cam ortamına yani azdan çok ortama kırılma sayýda şöyle gidecek ama nasıl kırılacak şimdi normale yaklaşacak.
Gerekli hesaplamaları yaptığınızda nereden nereye geçiş.
Şu an camdan havaya şu açıya baktığınızda 45'ten oldukça küçük bir açı olacak.
Şu görmüş olduğunuz açı şöyle ifade edelim.
Şurası 45 derecenin daha küçük bir açı olacak.
O yüzden normali çizdiğiniz de şurası 42'den oldukça büyük olacak.
42'den oldukça büyük.
O yüzden tam yansıma yapacağı yine normal çizginin çektiğinizde ın çıkış yolunu şöyle olduğunu gözlemleyecek demeyeceksiniz.
Yine aynı açı ile görmüş olduğunuz gibi bir tık yukarıdan gönderilen ışık ışını çıkış yaparken gene aynı durumda daha aşağıdan çıkış yapmış oldu.
Bunları görsel hafızamızda atalım lütfen devam ediyorum.
Yine hava ortamından cam ortamına bir ışık ışını şekide gibi göndermiş göndermeyiz.
Normal çizgimizi şöyle ifade edecek olursak normale yaklaşarak kırılacak.
Bu sefer görmüş olduğunuz şu açı 42'den oldukça küçük olacak.
Bakın şurayı gösteremiyoruz.
42'den oldukça küçük olacak.
O yüzden çoktan az ortama geçiş yapacak.
Tabii ki nasıl yapacak?
Şu an normalden şu normal çizgimizi normalden uzaklaşarak yapacak.
Görmüş olduğunuz gibi ışığın izlediği yol şekildeki.
Peki küresel yüzeylerden bahsedecek olsaydık sadece keskin uçları olan üçgen prizma lardan değil de cam prizma umuz olmuş olsaydı küresel hava ortamın cam ortamına görmüş oluruz gibi süremizin merkezi.
Şu nokta ışık ışınım ne tarafa doğru gönderilmiş tam da merkez hizasına göndermiş.
O zaman şurası dik olduğuna göre ışık buradan geçiş yaparken hiçbir şekilde kırılmaya uğramadan yoluna devam edecek.
Diğer köşemizde ise baktığımızda normal çizgisi lazım bana.
Çünkü nereden nereye gönderiyorum.
Hava ortamından cam küreye gönderiyorum.
Normal çizgiyi çektiğim ışık ışını şöyle gitmesi gerekirken normale yaklaşarak kırılacak.
Tekrar buradan çıkış yaparken normal çizgimizi yerleştirir sek.
Böyle gitmesi gerekirken nerden nereye geçiyorum.
Azdan çoktan az yöne geçiyorum.
Normalden uzaklaşarak kırılacak şu açıyı.
Şöyle dersen şu Açe'de şöyle diyebilirim.
Görmüş olduğunuz gibi küresel yüzeylerde de ışığın kırılması şekildeki gibi.
Peki.
Bir kürenin içindeki bir kürenin içindeki cisme bakıyor olsaydık onun görüntüsü nasıl oluşturuldu?
Şuraya bir diyelim, şuraya bir de iki ifadesi kullanıldı.
Örneğin bir küre olsun.
Küre mizin merkezi şu nokta olsun.
Görmüş olduğunuz gibi şurada bir kaç ismimiz olsun, bir kaç ismimiz olsun, merkezde dile ismimiz olsun.
Merkezin dışında da cismi ismimiz olsun.
Şu hiza dan, şu hiza adam bakan bir gözlemciye acaba kaleme noktaların nerede görür diye soracak olursak.
Dikkat etmemiz gereken husus şu Gözlemci merkezde olan merkezde olan LE cismini.
Kismini yine.
Merkezde görür.
Fakat mekan noktasında baktığınızda kafadan çıkan ışınların gözümüze gelmesi için nereden nereye geçiş yapıyoruz, şu an camdan havaya geçiş yapıyoruz.
Normal çizgimizi çektiğimiz de normalden uzaklaşarak kırılacağı için nereye düştüğü.
Kırılan ışığın görüntüsü kanun önüne düştü.
O halde kafayı kaç cismini daha yakın görürüz?
Yani merkezin önündeki cismi daha yakın gördük.
Peki merkezin arka tarafında kalan cisim için konuşacak olursak gene bu cismi görebilmesi için ışınların gözümüze gelmesi gerekir.
O halde şöyle gelen bir ışın merkezini çizer iseniz, yani şuraya normal çizgisini çekerseniz arkadaşlar yine normalden uzaklaşarak kırılacağı için ışığın kırılma şekli şöyle olacak.
Kırılan ışığın görüntüsü uzantısı daha geriye düşecek.
O yüzden mi cismini buna merkezde karışmasın buna x diyelim şu an o halde.
Mail ismi demedim.
Ix cismi diyorum karışmaması için ilk cismini.
Daha geride.
Görürüz.
Buna da dikkat edelim.
O zaman onun bir canlandırmasını cam bir prizma da hava ortamından cam prizma ya gönderilen bir beyaz ışığı, bir beyaz ışığı nasırlı renklere ayrıldığını görecek olursak renk liderimizi tabii kırmanın yöntemi bu şekilde olmayacak ama görebilmemiz açısından sayıyorum, gösteriyorum.
Kırılmanın çizgileri şu an doğrultu ları doğru değil ama kırılma bu şekilde olacak.
Biz bunu kodlama sını mercekler de renklerde şöyle yapmıştık.
Kutu saymam şeklinde kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor şeklinde.
Bunun sebebi ışığın prizma gönderen bir beyaz ışığın kırıldıktan sonra bu renklere ayrılmasının sebebi ışığının hızının yayıldığı ortamda farklı hızlara sahip olması.
Buraya baktığımızda hızları kıyaslayacak olursak.
Kırmızının hızı turuncu dan, onun hızı sarıdan, onun hızı yeşilden, maviden ve mor şeklinde ifade edebiliriz.
Aynı ortamda farklı hızda yıllıklar için kırılmaya uğruyorlar.
Peki kırmızıdan mora doğru indikçe kırılma olayı ne oluyor demiştik.
Daha fazla kırıldığı için kırılma olayı artıyor demiştik.
Tam yansımalı prizma mallarda bunları ifade edecek olursak görmüş olduğunuz gibi bir Nouma'nın durumda cam prizma mız ve hava ortamımız var.
Şu bilgiyi bütün surlarda karşımıza çıkacak ve verecekler.
Tabii bu derecesi değişebilir.
Cam ortamında hava ortamına çıkış yani şurası çok yoğun ortam.
Gördüğünüz gibi burası az yoğun ortam.
Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken kırıcılık in DİSİ'nin yani sınır açısını, sınır açısını 42 derece olarak verelim ve bütün ifade edemezdi.
Bunu gözlem diyelim.
Görmüş olduğunuz gibi ışık ışını mız 90 derecede yüzeye çarptığı için hiçbir kırılmaya uğramadan içeri geçecek.
Şimdi kırılmayı inceleyeceğiz.
Camdan nereye geçiyoruz?
Hava zamanı çoktan az ortama geçiyoruz.
Normal çizgimizi tam da bu noktaya indirilirse.
Şu açıların 45 derece olduğunu görüyoruz.
O halde şu açı da 45 derece olmaz mı?
Peki 42'den büyük olduğuna göre sınır açısından büyük gelen ışık ışığın ne yapıyordu?
Tam yansıma yapıyordu.
O halde şurası 45, şurası 45, 45, 45 olduğuna göre bu ışık bire 90 da çarptığı için.
Işığın izleyeceği yol bu şekilde olacak.
İkinci durumu izleyecek olursak gene aynı durumları yapacağız.
Aslında ışık görmüyoruz ki 90 derecede geldiği için hiçbir kırılmaya uğramadan geldi.
Şurası 45 derece olduğu için yine tam yansıma yapacak.
Şurası 45 derece olduğu için şurası 45 derece olan yine tam yansıma yapacak.
Şu 45 derece.
O halde burası 90 olunuyor, ışığın çıkış yolu nasıl olacak bu şekilde olacak.
Bunları görsele, hafızamıza lütfen atalım.
Devam ediyorum.
Üçüncü durumumuza bakacak olursak görmüş olduğunuz gibi yine tam yansımalı bir prizma mız var.
Bu sefer ışık ışını dik gelmemiş yüzey.
O halde normal çizgimizi şuraya yerleştirecek olursak şu 90 derecelik normal çizgimizi attık.
Işık nereden nereye geçiyor?
Hava ortamından cam ortamına yani azdan çok ortama kırılma sayýda şöyle gidecek ama nasıl kırılacak şimdi normale yaklaşacak.
Gerekli hesaplamaları yaptığınızda nereden nereye geçiş.
Şu an camdan havaya şu açıya baktığınızda 45'ten oldukça küçük bir açı olacak.
Şu görmüş olduğunuz açı şöyle ifade edelim.
Şurası 45 derecenin daha küçük bir açı olacak.
O yüzden normali çizdiğiniz de şurası 42'den oldukça büyük olacak.
42'den oldukça büyük.
O yüzden tam yansıma yapacağı yine normal çizginin çektiğinizde ın çıkış yolunu şöyle olduğunu gözlemleyecek demeyeceksiniz.
Yine aynı açı ile görmüş olduğunuz gibi bir tık yukarıdan gönderilen ışık ışını çıkış yaparken gene aynı durumda daha aşağıdan çıkış yapmış oldu.
Bunları görsel hafızamızda atalım lütfen devam ediyorum.
Yine hava ortamından cam ortamına bir ışık ışını şekide gibi göndermiş göndermeyiz.
Normal çizgimizi şöyle ifade edecek olursak normale yaklaşarak kırılacak.
Bu sefer görmüş olduğunuz şu açı 42'den oldukça küçük olacak.
Bakın şurayı gösteremiyoruz.
42'den oldukça küçük olacak.
O yüzden çoktan az ortama geçiş yapacak.
Tabii ki nasıl yapacak?
Şu an normalden şu normal çizgimizi normalden uzaklaşarak yapacak.
Görmüş olduğunuz gibi ışığın izlediği yol şekildeki.
Peki küresel yüzeylerden bahsedecek olsaydık sadece keskin uçları olan üçgen prizma lardan değil de cam prizma umuz olmuş olsaydı küresel hava ortamın cam ortamına görmüş oluruz gibi süremizin merkezi.
Şu nokta ışık ışınım ne tarafa doğru gönderilmiş tam da merkez hizasına göndermiş.
O zaman şurası dik olduğuna göre ışık buradan geçiş yaparken hiçbir şekilde kırılmaya uğramadan yoluna devam edecek.
Diğer köşemizde ise baktığımızda normal çizgisi lazım bana.
Çünkü nereden nereye gönderiyorum.
Hava ortamından cam küreye gönderiyorum.
Normal çizgiyi çektiğim ışık ışını şöyle gitmesi gerekirken normale yaklaşarak kırılacak.
Tekrar buradan çıkış yaparken normal çizgimizi yerleştirir sek.
Böyle gitmesi gerekirken nerden nereye geçiyorum.
Azdan çoktan az yöne geçiyorum.
Normalden uzaklaşarak kırılacak şu açıyı.
Şöyle dersen şu Açe'de şöyle diyebilirim.
Görmüş olduğunuz gibi küresel yüzeylerde de ışığın kırılması şekildeki gibi.
Peki.
Bir kürenin içindeki bir kürenin içindeki cisme bakıyor olsaydık onun görüntüsü nasıl oluşturuldu?
Şuraya bir diyelim, şuraya bir de iki ifadesi kullanıldı.
Örneğin bir küre olsun.
Küre mizin merkezi şu nokta olsun.
Görmüş olduğunuz gibi şurada bir kaç ismimiz olsun, bir kaç ismimiz olsun, merkezde dile ismimiz olsun.
Merkezin dışında da cismi ismimiz olsun.
Şu hiza dan, şu hiza adam bakan bir gözlemciye acaba kaleme noktaların nerede görür diye soracak olursak.
Dikkat etmemiz gereken husus şu Gözlemci merkezde olan merkezde olan LE cismini.
Kismini yine.
Merkezde görür.
Fakat mekan noktasında baktığınızda kafadan çıkan ışınların gözümüze gelmesi için nereden nereye geçiş yapıyoruz, şu an camdan havaya geçiş yapıyoruz.
Normal çizgimizi çektiğimiz de normalden uzaklaşarak kırılacağı için nereye düştüğü.
Kırılan ışığın görüntüsü kanun önüne düştü.
O halde kafayı kaç cismini daha yakın görürüz?
Yani merkezin önündeki cismi daha yakın gördük.
Peki merkezin arka tarafında kalan cisim için konuşacak olursak gene bu cismi görebilmesi için ışınların gözümüze gelmesi gerekir.
O halde şöyle gelen bir ışın merkezini çizer iseniz, yani şuraya normal çizgisini çekerseniz arkadaşlar yine normalden uzaklaşarak kırılacağı için ışığın kırılma şekli şöyle olacak.
Kırılan ışığın görüntüsü uzantısı daha geriye düşecek.
O yüzden mi cismini buna merkezde karışmasın buna x diyelim şu an o halde.
Mail ismi demedim.
Ix cismi diyorum karışmaması için ilk cismini.
Daha geride.
Görürüz.
Buna da dikkat edelim.
