Orta Çağ Ordu ve Kanunlar

Ortaçağ'ın bir diğer önemli olayı ordu.
Burada Avrupa'da önceleri ordu çiftçi ve semtlerden oluşuyordu.
Ama bunları yerini ne aldı hocam?
Şövalyeler aldı.
Şövalyeler daha profesyonel ve paralı askerler ve zırhlı askerler.
Arkadaşlar.
Çünkü derebeyleri topraklarını ve çatılarını koruyabilmek için veya krallar böyle askerlere ihtiyaç duyuyor.
Peki şövalyeler Tamam profesyonel dedik ama bunlar masraflı.
Yani inanılmaz masraflı, paralı askerler oluyor.
Peki güçlü vasıtalar, yani derebeyleri değil mi toprak ağaları?
Bazen kralın otoritesine karşı gelerek kralları yönlendirilmiş.
Papa bile krallara taç gidiliyordu.
Hatırlayın.
İşte Avrupa'da askerlik meslek olarak ortaya çıkar arkadaşlar bundan sonra.
Çünkü derebeyleri kendini korumaya ihtiyacı var ve bu asker tutuyor, paralı asker tutuyor.
Artık askerlik meslek oluyor.
Mesela Ortaçağ'da Türklere baktığımız zaman şöyle bir şey görürüz.
Orada ordu millet anlayışı var.
Yani bizde askerlik vatan borcu gibi algılanır.
Günümüzde de öyle hala.
Yani askerlik meslek midir artık Avrupa'da?
Evet ama ortaçağda Türk, İslam'da böyle değil arkadaşlar.
Onu bilirim.
Peki Türk ve Moğollar da askerlik özel bir meslek olarak görülmemiş.
Evet hocam, paralı askerlik uygulaması asla bizde yok.
Bir tane istisna var, o da kim hocam?
Hazarlar yazalım.
İleride göreceğiz hocam.
Ordu, millet anlayışımız hakim.
Atlı okçu birliklerimiz bizde var mesela.
Burada genelde orduda, Avrupa'da şövalyeler vardır.
Bunlar atlı olanları da vardır.
Bunların süvari olanları diyoruz.
Bir de bunların piyadeleri de vardı mesela.
Hocam bizde genelde atlı birlikler oluşmuştur.
Yani süvari birlikleri midir?
Hafif ve çevik dir.
Bizdeki hocam Avrupa'daki ağırdır.
Bakın ağır hayırlıdır.
Aramızdaki farklar bizim, bunlar bizim.
Kendi Asya toplumlarını kıyas diyoruz ama burada bir şey var.
Yerleşik toplumlar ile konar göçer toplumlar arasında farklar var.
Mesela yerleşik toplumlar üretim alanında çok iyi iken kendilerini korumaya ihtiyaç duymuşlar ve paralı askerlik ortaya çıkmış deriz.
Ama Türkler gibi konar göçer toplumlar varsa burada savaş açlık alanında çok iyiler.
Bunlar belirli bir bölgede sabit bulunmazlar ve üretim yapanların bölgesine girip onlara zarar verebilirler.
Yani bunlar genelde hayvancılıkla uğraştıkları için yerleşik hayatta bulunanların tarım arazilerine sorun yaratabilir.
Gençler ki.
Osmanlı ve Selçuklu devletinde en büyük sorunlardan birisi budur.
Mesela Türklerin bazıları yerleşik hayatta, bazıları konar göçer ve Osmanlı ve Selçuklular sürekli o göçebe olan hayvancılık yapan Oğuz Türklerini yerleşik hayata geçirmek istemiştir.
Yani üretime zarar vermesinler diye.
Şimdi Orta Çağ'da önemli olanlar bunlardı.
Ordu kademesinde Orta Çağ'ın diğer kavramlarına baktığımız zaman hukuk.
Şimdi Orta Çağ'da Roma hukukunu önce bakalım.
Roma hukuku.
Arkadaşlar biliyoruz.
Doğu Roma, Batı Roma olmadan önce tek bir Roma hukuku vardı.
12 levha kanunları vardı.
Onu daha önce söylemiştik.
Hatta Avrupa'nın modern kanunların temelini oluşturuyordu demiştik.
Şimdi Orta Çağ'da doğuda olan bir devlet var.
Bizans Devleti ve Justinianos kanunları olarak bilinen kanunları var ki bu biraz daha böyle ehli eleştirme yani ıslah etme üzerine bir kanundur.
Şimdi burada da ikiye ayrılmıştır yüz dünyanız.
Kanunları ilk defa, yani dünyada ilk defa kamu ve özel hukuk olarak ayrılmış.
Peki Roma hukukundaki maddeler azaltılmıştır.
Mesela Roma hukukunda binlerce madde vardı.
Bizans bunu daha da daraltmış, azalmış ve öz bir hale getirmiş.
Roma hukukuna göre daha insancıl dır.
Çünkü Roma hukukunda önemli kötü işkence gibi cezalar vardı.
Ama Bizans yani Doğu Roma'da bu daha aza indirilmiştir.
Peki suçluya ceza yerine onu ıslah etme anlayışı önemli.
İşte bu çok önemli.
Arkadaşlar burada bir suçlu var.
Hırsızlık yapmış.
Bunu ne yapıyor?
Ağır kötü işkenceler yerine onu ıslah etme yoluna giriyor ve ıslah olduktan sonra serbest bırakıyor.
Biraz böyle insancıl hocam.
Cengiz Han yasalarına baktığımız zaman Cengiz Han yasaları Moğol yasaları olarak geçer.
Biraz ağırdır.
Genelde Türk Moğol türlerinin yazılı halidir arkadaşlar.
Peki İslamiyeti kabul eden Türk ve Moğollar tarafından da kullanılmaya devam etmiş mi?
Evet.
Çok mu sert hocam?
İnanılmaz sert, disiplin içerikli.
Genelde bu yasalar.
Ortaçağda Ortaçağ'ın bir diğer önemli unsuru da engizisyon mahkemeleri.
Arkadaşlar engizisyon mahkemeleri nedir?
Papa'nın kendi yetkilerini meşrulaştırmak için ya da uydurulmuş yetkilerinin meşrulaştırılması için.
Yani insanlar ona inansın diye engizisyon mahkemeleri kurulmuştur.
Yani biraz daha gözdağı vermek, onları korkutup.
Papa'nın önemli bir adam olduğunu bilmelerini istemek gibi bir mahkemedir.
Bu Ortaçağ'ın yani karanlık dünyanın en kötü mahkemeleri olarak geçer.
Papanın otoritesine karşı gelenler burada yargılanırlar.
Papa ne diyordu?
Ben Tanrı'nın yeryüzündeki neyim temsilcisiyim?
O zaman birisi Papa'ya karşı gelirse çok ağır yargılanıyorlar.
Arkadaşlar sert cezaları var.
İşte büyük büyük işkenceler yapılıyor arkadaşlar insanlara.
Bu da orta çağdaki hukukla ilgili bir ön kavram oluşturması için bilmeniz gereken olaylar.
Gençler.