Sinir sistemi canlının dış çevre ve organizma arasındaki ilişkisini sağlayan temel sistemdir.
Nöron adı verilen yapı ve görev birimlerinden oluşurlar.
Karşımızdaki şekil nörona ait.
Ve nöronu hücre gövdesi ile akson olmak üzere ikiye ayırarak inceliyoruz.
İlk olarak hücre gövdesine bakalım.
Gördüğünüz gibi burada, hemen ortada çekirdek bulunur.
Aynı zamanda dış kısımda sitoplazma, sitoplazmanın içerisinde ise birtakım organeller bulunur.
Mesela mitokondri bu organellerden bir tanesi.
Çünkü sinir hücrelerinin bol miktarda enerjiye ihtiyacı vardır.
Ayrıca lizozom, ribozom, granüllü endoplazmik retikulum, golgi aygıtı, hatta hücreye şekil veren ince telcikler de bu kısımda bulunur.
Ancak sentrozom organeli bulunmaz.
Yani nöronlarımızın bölünme yeteneğinin olmadığını söyleyebiliriz.
Ancak son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar beynin bazı bölgelerinin de bölünebildiğini göstermektedir.
Ancak çalışmalar devam ediyor.
Hücre gövdesinden çıkan kısa uzantılara ise dendrit adını veririz.
Dendritler sinyallerin alındığı yerlerdir.
Hücre gövdesinden çıkan uzun uzantıya ise akson adını veriyoruz.
Aksonlar 1 milimetre ya da 1 metre uzunluğa sahip olabilirler.
Örneğin omurilikten çıkıp bacaklara giden bazı sinirler, bir metre uzunluğa sahiptir.
Akson uçlarına geldiğimiz zaman, ki buraya sinaptik uç adını da veririz, bu bölgede artık hedef hücreler bulunur.
Hedef hücre derken bahsettiğimiz şey, bez hücreleri ya da kas hücreleridir.
Aynı zamanda aksonların üzerinde, şu şekilde gösterdiğim Schwann hücreleri bulunabilir.
Hemen yazalım, Schwann hücresi.
Schwann hücrelerinin görevi miyelin kılıf üretmektir.
Şimdi çizdiklerim de miyelin kılıf olsun.
Miyelin kılıfın görevi iletimi hızlandırmaktır.
Ancak her nöron miyelin kılıf içermez.
Bazı nöronlarda miyelin kılıf bulunurken bazılarında bulunmaz.
Miyelin kılıf bulunduranlarda iletim daha hızlı gerçekleşir.
Aynı zamanda miyelin kılıfın lipoprotein yapılı olduğunu da söyleyebiliriz.
Miyelin kılıfın kesintiye uğradığı bölgelere ise ranvier boğum adını veriyoruz.
Biraz da glia hücrelerini konuşalım.
Glia hücreleri, aslında yardımcı hücrelerdir.
Kendi içerisinde çeşitleri vardır.
Schwann hücresi ki biraz önce de konuşmuştuk miyelin kılıf üretir.
Ancak çevresel sinir sisteminde miyelin kılıf üretir.
"ÇSS" diye bunu kısaltabiliriz.
Çevresel sinir sistemini ifade etmekte.
Mikroglia ise savunmada görev alır.
Fagositoz yaparak savunmayı sağlar.
Astrositler, kan beyin bariyerini sağlamada görev alır.
Ve beyni zararlı maddelere karşı korur.
Oligodendrositler de merkezi sinir sisteminde, yani MSS'de, miyelin kılıf oluşturur.
Ependim hücreleri ise BOS sıvısının üretimini, yani beyin omurilik sıvısının üretimini, ve akışını düzenler.
Aynı zamanda merkezi sinir sistemindeki boşlukları örter.
Nöron adı verilen yapı ve görev birimlerinden oluşurlar.
Karşımızdaki şekil nörona ait.
Ve nöronu hücre gövdesi ile akson olmak üzere ikiye ayırarak inceliyoruz.
İlk olarak hücre gövdesine bakalım.
Gördüğünüz gibi burada, hemen ortada çekirdek bulunur.
Aynı zamanda dış kısımda sitoplazma, sitoplazmanın içerisinde ise birtakım organeller bulunur.
Mesela mitokondri bu organellerden bir tanesi.
Çünkü sinir hücrelerinin bol miktarda enerjiye ihtiyacı vardır.
Ayrıca lizozom, ribozom, granüllü endoplazmik retikulum, golgi aygıtı, hatta hücreye şekil veren ince telcikler de bu kısımda bulunur.
Ancak sentrozom organeli bulunmaz.
Yani nöronlarımızın bölünme yeteneğinin olmadığını söyleyebiliriz.
Ancak son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar beynin bazı bölgelerinin de bölünebildiğini göstermektedir.
Ancak çalışmalar devam ediyor.
Hücre gövdesinden çıkan kısa uzantılara ise dendrit adını veririz.
Dendritler sinyallerin alındığı yerlerdir.
Hücre gövdesinden çıkan uzun uzantıya ise akson adını veriyoruz.
Aksonlar 1 milimetre ya da 1 metre uzunluğa sahip olabilirler.
Örneğin omurilikten çıkıp bacaklara giden bazı sinirler, bir metre uzunluğa sahiptir.
Akson uçlarına geldiğimiz zaman, ki buraya sinaptik uç adını da veririz, bu bölgede artık hedef hücreler bulunur.
Hedef hücre derken bahsettiğimiz şey, bez hücreleri ya da kas hücreleridir.
Aynı zamanda aksonların üzerinde, şu şekilde gösterdiğim Schwann hücreleri bulunabilir.
Hemen yazalım, Schwann hücresi.
Schwann hücrelerinin görevi miyelin kılıf üretmektir.
Şimdi çizdiklerim de miyelin kılıf olsun.
Miyelin kılıfın görevi iletimi hızlandırmaktır.
Ancak her nöron miyelin kılıf içermez.
Bazı nöronlarda miyelin kılıf bulunurken bazılarında bulunmaz.
Miyelin kılıf bulunduranlarda iletim daha hızlı gerçekleşir.
Aynı zamanda miyelin kılıfın lipoprotein yapılı olduğunu da söyleyebiliriz.
Miyelin kılıfın kesintiye uğradığı bölgelere ise ranvier boğum adını veriyoruz.
Biraz da glia hücrelerini konuşalım.
Glia hücreleri, aslında yardımcı hücrelerdir.
Kendi içerisinde çeşitleri vardır.
Schwann hücresi ki biraz önce de konuşmuştuk miyelin kılıf üretir.
Ancak çevresel sinir sisteminde miyelin kılıf üretir.
"ÇSS" diye bunu kısaltabiliriz.
Çevresel sinir sistemini ifade etmekte.
Mikroglia ise savunmada görev alır.
Fagositoz yaparak savunmayı sağlar.
Astrositler, kan beyin bariyerini sağlamada görev alır.
Ve beyni zararlı maddelere karşı korur.
Oligodendrositler de merkezi sinir sisteminde, yani MSS'de, miyelin kılıf oluşturur.
Ependim hücreleri ise BOS sıvısının üretimini, yani beyin omurilik sıvısının üretimini, ve akışını düzenler.
Aynı zamanda merkezi sinir sistemindeki boşlukları örter.
