Sundu.
Türkçe isimlere gelenekler konu anlatım videosundan herkese merhaba arkadaşlar.
Şimdi bir önceki videomuzda isimlerden bahsettik.
Varlıkları ve kavramları tanımlayan kelime türüdür dedik ve isimlerin çeşitlerini söyledik.
Tekil isim, çoğul isim, topluluk ismi, özel isim, cins isim, soyut isim ve somut isim.
Ve en önemli özelliği de magma master eki almayan kelimeler isimlerdir dedik arkadaşlar.
Şimdi bizim bu isimlere bize gelen de bazı ekleri miz var.
Mesela bunlardan ilki hal ekleri.
Hal ekleri isimlere gelir ve o isimlerin anlamlarını değiştirmez.
İsmin belirtme hali, yönelme hali, bulunma hali ve ayrılma halinin ekleri vardır.
Ben burada gördüm ekleri ünlü uyumuna göre veya ünsüz benzetmesine göre iyi eke de den olarak getiriyorum.
Hemen inceleyelim.
Kalem kelimesinin örneğini verelim.
Kalem bir isimdir biliyorsunuz.
Arkadaşlar yazı yazmayı arayan araçtır.
Aynı zamanda tekil isme girer, aynı zamanda somut isme girer ve aynı zamanda da cins isme girer.
Şimdi bu kalem ismimi ekleri mi getireceğim?
Belirtme halinde yazacak olursam kalemi derim.
Yönelme halinde yazacak olursam kalem me derim.
Bulunma halinde yazacak olursam kalem de derim.
Ayrılma halinde yazacak olursan kalem den derim.
Şimdi arkadaşlar daha önce de söylemiştik.
Çekim ekleri videomuzda.
Bunu kolayca ezberleyip bilmemiz gerekiyor.
Onu da şu şekilde ezber diyelim demiştim.
Evi belirtiyorum.
Nedir bu şuradaki iyi belirtme hali?
Eve yönelik yorum.
Şuradaki ee yönelme hali.
Evde bulunuyorum.
Şuradaki de bulunma hali ve evden ayrılıyorum.
Şuradaki den ayrılma haldeki buradaki iyi ede eden, belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma taleplerimiz.
Isimlere gelen ekler nedendir.
Isimlere gelen bir diğer eklerde üyelik ekleri yani sahiplik ekleri dir.
Verilen ismin kime ait olduğunu bildiren ekler nedir?
Mesela bakalım bir tane isim bulalım.
Araba insanları bir yerden bir yere götüren taşıt dır.
Motorlu taşıt dır.
Araba hem tekil isme girer, hem cins isme girer hem de somut isme girer.
Bakıyorum ara bam ara baş ın ara ba sı dedim.
Araba mız araba nız araba ları. Şimdi arkadaşlar ayırarak gösterdiğim şu ekler o arabanın kime ait olduğunu söylüyor.
Mesela şuradaki arabam dediğimde benim arabam olur, araban dediğimde senin araban olur arabası dediğimde o nun arabası olur.
Araba mız bizim arabamız, arabanız, sizin arabanız, arabaları, onların arabaları olur.
Yani o zaman arkadaşlar kelime deki iyilik ekini bulabilmesi için başına benim, senin, onun, bizim, sizin, onların kelimelerinden birini getirip anlamlı olup olmamasına bakıyorum.
Anlamlı ise iyilik ikidir.
Ekranda da gördüğünüz gibi benim arabam senin, araban onun arabası, bizim arabamız, sizin arabanız onların arabaları.
Isimlere gelen bir diğer ekleri mi arkadaşlar?
Küçültmek yeridir.
Isme getirilen cik c ceviz ım si ve imt track ekleriyle oluşan kelimelerdir.
Bunlar küçültme kelimeleri olur.
Bir adet isim alıyorum o isme.
Şu ekranda gördüğünüz altını çizdiğim ekleri getirirsen küçült.
Yorum küçültme anlamı ismin derecesini, boyutunu küçültüyor demektir.
Hemen inceleyelim.
Küçük kelimesine cik ekini getirdiğimde oluşan kelime küçücük olur.
Burada bir adet ünsüz düşmesi var.
Bakın arkadaşlar küçük zaten minik demek küçücük o küçüğün daha küçüğü demek.
Yani ismi küçüktüm.
Şimdi sınavlarda karşınıza çıkabilecek çok önemli bir kelimeden bahsedeceğim.
Arkadaşlar büyük kelimesini c ekini getirdiğimde oluşan kelime büyükçe kelimesi olur ve arkadaşlar şu büyük kelimesi sizi yanıltabilir.
C ekini aldığı için bu artık küçültmeye uğramış bir isimdir ve küçültme eki almıştır.
Büyük denildiğinde kocaman bir şey aklınıza gelsin.
Büyükçe denildiğinde o kadar da kocaman değil, onun biraz ufak sı diyebilirsiniz.
Kadın cılız ekini aldığında oluşan kelime kadıncağız olur küçültme eki almıştır.
Ancak acıma duygusu katar.
Bunu da unutmayın.
Mavi imleci ekini aldığında oluşan kelime mavimsi olur.
Ne demek bu?
Mavi bir renktir.
Mavimsi olduğunda tam olarak mavi değil, ondan biraz az, biraz küçük demek istiyorum.
Sarı Trak ismi Trak ekini aldığında oluşan kelime sarımtırak oldu ve arkadaşlar sarı bir renk iken sarımtırak tam sarı değil, biraz onun küçüğü demek oldu.
Yani sarımtırak da küçültme eki almıştır.
Türkçe isimlere gelenekler konu anlatım videosundan herkese merhaba arkadaşlar.
Şimdi bir önceki videomuzda isimlerden bahsettik.
Varlıkları ve kavramları tanımlayan kelime türüdür dedik ve isimlerin çeşitlerini söyledik.
Tekil isim, çoğul isim, topluluk ismi, özel isim, cins isim, soyut isim ve somut isim.
Ve en önemli özelliği de magma master eki almayan kelimeler isimlerdir dedik arkadaşlar.
Şimdi bizim bu isimlere bize gelen de bazı ekleri miz var.
Mesela bunlardan ilki hal ekleri.
Hal ekleri isimlere gelir ve o isimlerin anlamlarını değiştirmez.
İsmin belirtme hali, yönelme hali, bulunma hali ve ayrılma halinin ekleri vardır.
Ben burada gördüm ekleri ünlü uyumuna göre veya ünsüz benzetmesine göre iyi eke de den olarak getiriyorum.
Hemen inceleyelim.
Kalem kelimesinin örneğini verelim.
Kalem bir isimdir biliyorsunuz.
Arkadaşlar yazı yazmayı arayan araçtır.
Aynı zamanda tekil isme girer, aynı zamanda somut isme girer ve aynı zamanda da cins isme girer.
Şimdi bu kalem ismimi ekleri mi getireceğim?
Belirtme halinde yazacak olursam kalemi derim.
Yönelme halinde yazacak olursam kalem me derim.
Bulunma halinde yazacak olursam kalem de derim.
Ayrılma halinde yazacak olursan kalem den derim.
Şimdi arkadaşlar daha önce de söylemiştik.
Çekim ekleri videomuzda.
Bunu kolayca ezberleyip bilmemiz gerekiyor.
Onu da şu şekilde ezber diyelim demiştim.
Evi belirtiyorum.
Nedir bu şuradaki iyi belirtme hali?
Eve yönelik yorum.
Şuradaki ee yönelme hali.
Evde bulunuyorum.
Şuradaki de bulunma hali ve evden ayrılıyorum.
Şuradaki den ayrılma haldeki buradaki iyi ede eden, belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma taleplerimiz.
Isimlere gelen ekler nedendir.
Isimlere gelen bir diğer eklerde üyelik ekleri yani sahiplik ekleri dir.
Verilen ismin kime ait olduğunu bildiren ekler nedir?
Mesela bakalım bir tane isim bulalım.
Araba insanları bir yerden bir yere götüren taşıt dır.
Motorlu taşıt dır.
Araba hem tekil isme girer, hem cins isme girer hem de somut isme girer.
Bakıyorum ara bam ara baş ın ara ba sı dedim.
Araba mız araba nız araba ları. Şimdi arkadaşlar ayırarak gösterdiğim şu ekler o arabanın kime ait olduğunu söylüyor.
Mesela şuradaki arabam dediğimde benim arabam olur, araban dediğimde senin araban olur arabası dediğimde o nun arabası olur.
Araba mız bizim arabamız, arabanız, sizin arabanız, arabaları, onların arabaları olur.
Yani o zaman arkadaşlar kelime deki iyilik ekini bulabilmesi için başına benim, senin, onun, bizim, sizin, onların kelimelerinden birini getirip anlamlı olup olmamasına bakıyorum.
Anlamlı ise iyilik ikidir.
Ekranda da gördüğünüz gibi benim arabam senin, araban onun arabası, bizim arabamız, sizin arabanız onların arabaları.
Isimlere gelen bir diğer ekleri mi arkadaşlar?
Küçültmek yeridir.
Isme getirilen cik c ceviz ım si ve imt track ekleriyle oluşan kelimelerdir.
Bunlar küçültme kelimeleri olur.
Bir adet isim alıyorum o isme.
Şu ekranda gördüğünüz altını çizdiğim ekleri getirirsen küçült.
Yorum küçültme anlamı ismin derecesini, boyutunu küçültüyor demektir.
Hemen inceleyelim.
Küçük kelimesine cik ekini getirdiğimde oluşan kelime küçücük olur.
Burada bir adet ünsüz düşmesi var.
Bakın arkadaşlar küçük zaten minik demek küçücük o küçüğün daha küçüğü demek.
Yani ismi küçüktüm.
Şimdi sınavlarda karşınıza çıkabilecek çok önemli bir kelimeden bahsedeceğim.
Arkadaşlar büyük kelimesini c ekini getirdiğimde oluşan kelime büyükçe kelimesi olur ve arkadaşlar şu büyük kelimesi sizi yanıltabilir.
C ekini aldığı için bu artık küçültmeye uğramış bir isimdir ve küçültme eki almıştır.
Büyük denildiğinde kocaman bir şey aklınıza gelsin.
Büyükçe denildiğinde o kadar da kocaman değil, onun biraz ufak sı diyebilirsiniz.
Kadın cılız ekini aldığında oluşan kelime kadıncağız olur küçültme eki almıştır.
Ancak acıma duygusu katar.
Bunu da unutmayın.
Mavi imleci ekini aldığında oluşan kelime mavimsi olur.
Ne demek bu?
Mavi bir renktir.
Mavimsi olduğunda tam olarak mavi değil, ondan biraz az, biraz küçük demek istiyorum.
Sarı Trak ismi Trak ekini aldığında oluşan kelime sarımtırak oldu ve arkadaşlar sarı bir renk iken sarımtırak tam sarı değil, biraz onun küçüğü demek oldu.
Yani sarımtırak da küçültme eki almıştır.
