Evet arkadaşlar bu videomuzda çekirdekleri biz işleyeceğiz.
Biliyorsunuz ki çekirdekleri sözcük de, yapı konusu da işimize yarıyor.
Sözcük türleri konusu da işimize yarar.
Yani çekip şekerin ne demek olduğunu bilmek zorundasın.
Şimdi çekip eki bir kelimeye geldiği zaman kelimenin anlamını, türünü, yapısını değiştirmez.
O yüzden basit sözcükler çekip eki alabilir mesela.
Ama yapımdaki alamaz.
Ama hangi çekim ekleri, hangi sözcük türüne geldiğini iyi bilmemiz gerekiyor.
Bizi gördüğünüz gibi bir isim çekip eklediğimiz var arkadaşlar.
Bir de fiil çekim ekleri biz var.
İsim çekim ekleri isimlere gelir, fiili çekim ekleri de fiillere gelir.
Mesela hal ekleri, çokluk tamlayan tablodan, yani üyelik eki, eşitlik ve vasıta hali eki isimlere gelir.
Ama kip ekleri ve şahıs ekleri fiillere gelir.
Yani ben sana kitap tı dediğimde, şimdi sen gidip de buradaki dağı duyduğu büyüye geçmiş zaman eki, yani kip peki diyemezsin.
Neden?
Çünkü buradaki kitap isimdir.
Ya da Ben sana mesela geldiler dediğimde, sen buradaki yerlere çokluk eki diyemezsin.
Şahıs eki dersin.
Çünkü gelmek filmdir ve çokluk eki sadece isimlere gelir.
O yüzden bu kısmı çok dikkat ediyoruz.
Bir de bizim ek filmimiz var arkadaşlar.
Ek filmlerimiz.
Hem isimlere hem fiillere gelir.
Şimdi isterseniz isim çekip ekleri bizden ilk çekip ikimiz olan hal ekleriyle başlayalım.
Örnekler üzerinden biz bir konuyu isim konusunda ayrıntılı bir şekilde anlattık.
Burada soru üzerinden gidelim arkadaşlar.
Şimdi hal eklerinin bildiğiniz gibi diğer adı Durum ikidir.
Her zaman salı hareke şeklinde gelmez.
Durum eki şeklinde de gelebilir.
Benim beş tane durum ekim var.
Yalın belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma yalın hali.
Arkadaşlar yapım eki almamış, deyin hali ki almamış kelime demek.
Yani iyi ede eden hali, ekini almayan bütün kelimeler, bütün isimler daha doğrusu yalın haldedir. Şimdi yalın halin eki yok belirtme halini.
İyi U ve U ekleri var arkadaşlar.
Yönelme hali.
Ekim benim eve adır bulunma hali.
Ekimde dağ ve bunun teli şekilleri teğet bağdır.
Ayrılma hali ekim ise den, dan ya da teli şekilleri ten tandır.
Şimdi örnek sorumuz da aşağıdaki illerin hangisinde taleplerinden herhangi birine yer verilmemiştir?
Diyor.
Adana'ya baktığımda sabahın aydınlık ları içinde o muhteşem ovayı gördü.
Derken bakış şuradaki de ya da bulunma hali ikidir.
Neyi gördü, ovayı gördü, şuradaki ışığı da Beyrut mahalleyi.
Nedir o zaman Adana git de bak kolunu indirdiği anda saati kuracaktı.
Neyi kıracak dı saati buradaki iyi belirtme hali ikidir neyi indirmiş kolunu buradaki uda belirtme hali eki dir arkadaşlar.
Çünkü belirtilir nesne bulduğunu her yerde belirtme hali eki vardır.
Aydınımız için kimbilir neler yapılması gerekiyordu derken, şimdi öğrenci şuradaki ısıyı atlayıp belirtme diyor.
Fakat arkadaşlar bunun kökü yapmaktır.
Yapmaktan yapılmak, fiilden fiil yapımı ki şuradaki mame isim fiil eki, şuradaki sı eki, üyelik eki.
Yani burda bu cümle de herhangi bir şekilde hiçbir şekilde hareke yoktur.
O yüzden benim cevabım Ceyhan dır.
Kuşlar cıvıl tı ile beslenmiş, hayatı deği beslenmiş, hayatı beslenmiş burada belirtildi.
Nesli olduğu için hayatı kelimesi belirtme hali eki oluyor.
Bakış kapaklar Deniz'in ufkunu baştan sona aydınlatır.
Bakımdan den ayrılma hali eki var.
E a yönelme hali eki var.
Lee'yi aydınlatır Deniz'in ufkunu derken buradaki Deniz'in ufku şuradaki o üyelik ikidir ama sondaki U her zaman ki nesne olduğu için belirtme hali eki dir.
Arkadaşlar taleplerimiz bu şekilde.
Biz çokluk ekine baktığımızda arkadaşlar çokluk eki de bildiğiniz gibi isimlere gelir ve çokluk eki bazende çoğul ek ya da çoğul isim şeklinde karşıla gele bilir. O yüzden diğer adları da dikkat ediyoruz.
Benim çokluk hekim nedir?
Lar ve ler ek midir?
Soru üzerinde bakacak olursak hangisinde çokluk eki yoktur?
Diyor arkadaşlar.
Şimdi bak herkes kendi üzerine düşeni yapsa işler aksaması derken iş isim olduğu için ben buradakiler lere çokluk eki dedim, onlar da buralardan unutulup gittiler derken buradakiler de çokluk derim.
Ha bire geldi buralar işaret za birdir, buradakiler nerede çokluk eki dedi ama gidip de gittiler kelimesinin şekillerle de çokluk eki diyemem.
Çünkü gitmek burada fiil dir arkadaşlar ama yine de buradalar der olduğu için doğru kabul ediyorum.
Seni bekleyen büyük tehlikeler vardı derken tehlike istif olduğu için ben buradakiler nerede çokluk eki dedim.
Kütüphanelerin tozlu raflarında kaybolmuş bu ihtiyar derken kütüphanede isim olduğu için çokluk peki dedim.
Raf isim olduğu için.
Buradaki de çokluk eki dere.
Ama çocuğu burada sürükleyip götürdüler.
Derken götürmek kelimesi fiil olduğu için sözcük türü mastar iki getirdim geçmiş zamandaki geldi.
O zaman ben buradaki liderlere onlar götürdüler.
Üçüncü çokluk şahıs eki derim arkadaşlar.
Ya da her zaman şahıs eki şeklinde gelmez karşıda kişi eki derim.
Yani burada cevabımız bizim Edirne oldu.
Tamlayan ekine geldiğimizde arkadaşlar tamlayan ekini isim tamlaması konusunda ayrıntılı bir şekilde işleyeceğiz.
Bakın tamlayan ekleri nelerdir bunları bilmek zorundasın.
Mesela ın il un ön eki ya da budun nın değil nün eki.
Gördüğüm yer de yani isim tamlaması.
Bulduğum yerde tamlayan deki vardır arkadaşlar.
Şimdi ben hangi soruları soracağım, kimin sonra neyin ve ne sorusunu soracağım.
Bunlar benim isim tabi babalarımız soruları.
Şimdi bak ayaklarımın altından kaçıp gidiyor konuşmalarımız derken neyin altı ayaklarımın altı bakın ayaklarımın derken buradaki ın eki tabloya lekedir arkadaşlar. Ya da odaların tabanlarını sevgiyle kucaklamaya çalışıyor derken deyin.
Tabanları, odaların tabanları derken burası birinci unsuru mı olur, burası ikinci unsuru mı olur, isim tamlaması da ve isim tamlaması da bulduğum her yerde zaten belirti.
Bir isim tanımlamasında tabloya neki vardır.
Bakın buradaki ın eki tamlayan eki oldu.
Yüreğinin en soğuk odalarını sevdikleri de aç bulasın derken neyin odaları ya da kibir odaları, yüreğinin odaları, aralara sözcükler girmiş bakır yürek, isim kök, Köktürk senin yüreğin derken üyelik ikidir.
Şuradaki in eki, ilgi hali ikidir.
Yani tabloya lekedir.
Tamlayan ekinin diğer adı ilgi hali eki dir.
Arkadaşlar o zaman Ceyhan'da gitti.
Zamanın devi gibi devinim hareket demek asla bırakmıyor gençliğin yakasını.
Derken kimin yakası, gençliğin yakası, kimin devinimi ya da neyin devinimi, zamanın devinimi isim sağlamasıdır ve buradaki uzun eki tamlayan ikidir.
Geçtiği ne kası derken genç isim kök gençten gençlik, isimden isim yapan peki şuradaki in eki de tabloya lekedir arkadaşlar.
Ama toprağa büyük bir kuyu kazılıyor bahçede.
Derken yönelme almış büyük kuyu sıfattır.
Bir belgesi sıfattır.
Kuyu isimdir.
Kalmaktan kazımak fiil dir.
Bu bahçede bu işareti ispatıdır.
Bahçe ismidir de eda yönelme her lekedir.
Yani hiç bir şekilde benim burada tamlayan ekim yok arkadaşlar.
Şimdi tabloların ekine gelecek olursak.
Tabloların ekinin diğer adı iyilik eki dir.
Arkadaşlar diğer adı iyilik sa biridir.
Bazen sahiplik eki şeklinde karşı da gelebilir.
Asitlik eki karşılığında gelebilir.
O yüzden bu kısma çok dikkat ediyorsun.
Biz bunu isim konusunda ayrıntılı bir şekilde anlattık.
Şimdi bu soruya bakacak olursak bakın aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyilik hem hali ki vardır?
Şeklinde ÖSYM bir de soru sorabilir.
Mesela benim kitabım derken hakîm eki iyilik ikidir senin kitabın ın oldu onun kitabı ııı u oldu ya da bizim kitabımızda derken mız eki sizin kitabınız derken nız eki onların kitapları derken leri eki ya da odanın kapısı açık kalmış dediğimde sı casusu ekleri beni bir yýllýk hekimdir şimdi bakın oysa o ayrılığın acısıyla davranıyordu derken kimin acısı ayrılığın acısı derken şuradaki sı eki tabulara neki dir ama kelimede hele ki de olmadığı için Adana gitti. Bakın onun dilinde aşk bir ilham güneşi oldu derken kimin dili onun dili derken şuradaki iyi eki üyelik eki dir.
Arkadaşlar ne kaynaştırma dır, şuradaki de eda bulunma hali ikidir.
O zaman bir kelimede hem iyilik hem de hal eki almış oldu.
C'ye baktığımda yüzümde gördüğün güzelliğin parıltısı dır derken bakın Ceyhan'da da hem iyilik hem haki var.
Benim yüzüm derken burada iyilik eki vardır.
Buradaki de odada da bulunma hali eki vardır.
O zaman Bora da cevap olarak diyebiliriz.
Şimdi aynı cevabı birden fazla verdim.
Bir soruda daha çok anlatabilmek için.
Arkadaşlar şuna bakın toplumsal heyecanı harekete geçmeyen şeyler başarılı bulunmaz derken de heyecanı, toplumsal heyecanı derken şuradaki toplumsal heyecan sıfattır.
Ama bakın burada hem eki hem üyelik eki yoktur.
Tavana sığınmış bütün gece mutlulukları derken bakıp mutlu isim Köktürk Mutlu'dan mutluluk, isimden isim Pamuk iyidir derler.
Çokluk hekimdir ama eki iyilik eki dir arkadaşlar.
Ama burada sadece iyilik eki aldığı için ben buna da Edirne de cevap diyemiyorum.
O yüzden hem Bursa hem Ceyhan gibi cümlelere biz ne diyoruz?
Hem iyilik eki hem hal eki almış diyoruz.
İsim tamlaması bulduğun her yerde arkadaşlar tablo a'dan eki vardır.
Bu konumuz da bu kadar arkadaşlar.
Biliyorsunuz ki çekirdekleri sözcük de, yapı konusu da işimize yarıyor.
Sözcük türleri konusu da işimize yarar.
Yani çekip şekerin ne demek olduğunu bilmek zorundasın.
Şimdi çekip eki bir kelimeye geldiği zaman kelimenin anlamını, türünü, yapısını değiştirmez.
O yüzden basit sözcükler çekip eki alabilir mesela.
Ama yapımdaki alamaz.
Ama hangi çekim ekleri, hangi sözcük türüne geldiğini iyi bilmemiz gerekiyor.
Bizi gördüğünüz gibi bir isim çekip eklediğimiz var arkadaşlar.
Bir de fiil çekim ekleri biz var.
İsim çekim ekleri isimlere gelir, fiili çekim ekleri de fiillere gelir.
Mesela hal ekleri, çokluk tamlayan tablodan, yani üyelik eki, eşitlik ve vasıta hali eki isimlere gelir.
Ama kip ekleri ve şahıs ekleri fiillere gelir.
Yani ben sana kitap tı dediğimde, şimdi sen gidip de buradaki dağı duyduğu büyüye geçmiş zaman eki, yani kip peki diyemezsin.
Neden?
Çünkü buradaki kitap isimdir.
Ya da Ben sana mesela geldiler dediğimde, sen buradaki yerlere çokluk eki diyemezsin.
Şahıs eki dersin.
Çünkü gelmek filmdir ve çokluk eki sadece isimlere gelir.
O yüzden bu kısmı çok dikkat ediyoruz.
Bir de bizim ek filmimiz var arkadaşlar.
Ek filmlerimiz.
Hem isimlere hem fiillere gelir.
Şimdi isterseniz isim çekip ekleri bizden ilk çekip ikimiz olan hal ekleriyle başlayalım.
Örnekler üzerinden biz bir konuyu isim konusunda ayrıntılı bir şekilde anlattık.
Burada soru üzerinden gidelim arkadaşlar.
Şimdi hal eklerinin bildiğiniz gibi diğer adı Durum ikidir.
Her zaman salı hareke şeklinde gelmez.
Durum eki şeklinde de gelebilir.
Benim beş tane durum ekim var.
Yalın belirtme, yönelme, bulunma ve ayrılma yalın hali.
Arkadaşlar yapım eki almamış, deyin hali ki almamış kelime demek.
Yani iyi ede eden hali, ekini almayan bütün kelimeler, bütün isimler daha doğrusu yalın haldedir. Şimdi yalın halin eki yok belirtme halini.
İyi U ve U ekleri var arkadaşlar.
Yönelme hali.
Ekim benim eve adır bulunma hali.
Ekimde dağ ve bunun teli şekilleri teğet bağdır.
Ayrılma hali ekim ise den, dan ya da teli şekilleri ten tandır.
Şimdi örnek sorumuz da aşağıdaki illerin hangisinde taleplerinden herhangi birine yer verilmemiştir?
Diyor.
Adana'ya baktığımda sabahın aydınlık ları içinde o muhteşem ovayı gördü.
Derken bakış şuradaki de ya da bulunma hali ikidir.
Neyi gördü, ovayı gördü, şuradaki ışığı da Beyrut mahalleyi.
Nedir o zaman Adana git de bak kolunu indirdiği anda saati kuracaktı.
Neyi kıracak dı saati buradaki iyi belirtme hali ikidir neyi indirmiş kolunu buradaki uda belirtme hali eki dir arkadaşlar.
Çünkü belirtilir nesne bulduğunu her yerde belirtme hali eki vardır.
Aydınımız için kimbilir neler yapılması gerekiyordu derken, şimdi öğrenci şuradaki ısıyı atlayıp belirtme diyor.
Fakat arkadaşlar bunun kökü yapmaktır.
Yapmaktan yapılmak, fiilden fiil yapımı ki şuradaki mame isim fiil eki, şuradaki sı eki, üyelik eki.
Yani burda bu cümle de herhangi bir şekilde hiçbir şekilde hareke yoktur.
O yüzden benim cevabım Ceyhan dır.
Kuşlar cıvıl tı ile beslenmiş, hayatı deği beslenmiş, hayatı beslenmiş burada belirtildi.
Nesli olduğu için hayatı kelimesi belirtme hali eki oluyor.
Bakış kapaklar Deniz'in ufkunu baştan sona aydınlatır.
Bakımdan den ayrılma hali eki var.
E a yönelme hali eki var.
Lee'yi aydınlatır Deniz'in ufkunu derken buradaki Deniz'in ufku şuradaki o üyelik ikidir ama sondaki U her zaman ki nesne olduğu için belirtme hali eki dir.
Arkadaşlar taleplerimiz bu şekilde.
Biz çokluk ekine baktığımızda arkadaşlar çokluk eki de bildiğiniz gibi isimlere gelir ve çokluk eki bazende çoğul ek ya da çoğul isim şeklinde karşıla gele bilir. O yüzden diğer adları da dikkat ediyoruz.
Benim çokluk hekim nedir?
Lar ve ler ek midir?
Soru üzerinde bakacak olursak hangisinde çokluk eki yoktur?
Diyor arkadaşlar.
Şimdi bak herkes kendi üzerine düşeni yapsa işler aksaması derken iş isim olduğu için ben buradakiler lere çokluk eki dedim, onlar da buralardan unutulup gittiler derken buradakiler de çokluk derim.
Ha bire geldi buralar işaret za birdir, buradakiler nerede çokluk eki dedi ama gidip de gittiler kelimesinin şekillerle de çokluk eki diyemem.
Çünkü gitmek burada fiil dir arkadaşlar ama yine de buradalar der olduğu için doğru kabul ediyorum.
Seni bekleyen büyük tehlikeler vardı derken tehlike istif olduğu için ben buradakiler nerede çokluk eki dedim.
Kütüphanelerin tozlu raflarında kaybolmuş bu ihtiyar derken kütüphanede isim olduğu için çokluk peki dedim.
Raf isim olduğu için.
Buradaki de çokluk eki dere.
Ama çocuğu burada sürükleyip götürdüler.
Derken götürmek kelimesi fiil olduğu için sözcük türü mastar iki getirdim geçmiş zamandaki geldi.
O zaman ben buradaki liderlere onlar götürdüler.
Üçüncü çokluk şahıs eki derim arkadaşlar.
Ya da her zaman şahıs eki şeklinde gelmez karşıda kişi eki derim.
Yani burada cevabımız bizim Edirne oldu.
Tamlayan ekine geldiğimizde arkadaşlar tamlayan ekini isim tamlaması konusunda ayrıntılı bir şekilde işleyeceğiz.
Bakın tamlayan ekleri nelerdir bunları bilmek zorundasın.
Mesela ın il un ön eki ya da budun nın değil nün eki.
Gördüğüm yer de yani isim tamlaması.
Bulduğum yerde tamlayan deki vardır arkadaşlar.
Şimdi ben hangi soruları soracağım, kimin sonra neyin ve ne sorusunu soracağım.
Bunlar benim isim tabi babalarımız soruları.
Şimdi bak ayaklarımın altından kaçıp gidiyor konuşmalarımız derken neyin altı ayaklarımın altı bakın ayaklarımın derken buradaki ın eki tabloya lekedir arkadaşlar. Ya da odaların tabanlarını sevgiyle kucaklamaya çalışıyor derken deyin.
Tabanları, odaların tabanları derken burası birinci unsuru mı olur, burası ikinci unsuru mı olur, isim tamlaması da ve isim tamlaması da bulduğum her yerde zaten belirti.
Bir isim tanımlamasında tabloya neki vardır.
Bakın buradaki ın eki tamlayan eki oldu.
Yüreğinin en soğuk odalarını sevdikleri de aç bulasın derken neyin odaları ya da kibir odaları, yüreğinin odaları, aralara sözcükler girmiş bakır yürek, isim kök, Köktürk senin yüreğin derken üyelik ikidir.
Şuradaki in eki, ilgi hali ikidir.
Yani tabloya lekedir.
Tamlayan ekinin diğer adı ilgi hali eki dir.
Arkadaşlar o zaman Ceyhan'da gitti.
Zamanın devi gibi devinim hareket demek asla bırakmıyor gençliğin yakasını.
Derken kimin yakası, gençliğin yakası, kimin devinimi ya da neyin devinimi, zamanın devinimi isim sağlamasıdır ve buradaki uzun eki tamlayan ikidir.
Geçtiği ne kası derken genç isim kök gençten gençlik, isimden isim yapan peki şuradaki in eki de tabloya lekedir arkadaşlar.
Ama toprağa büyük bir kuyu kazılıyor bahçede.
Derken yönelme almış büyük kuyu sıfattır.
Bir belgesi sıfattır.
Kuyu isimdir.
Kalmaktan kazımak fiil dir.
Bu bahçede bu işareti ispatıdır.
Bahçe ismidir de eda yönelme her lekedir.
Yani hiç bir şekilde benim burada tamlayan ekim yok arkadaşlar.
Şimdi tabloların ekine gelecek olursak.
Tabloların ekinin diğer adı iyilik eki dir.
Arkadaşlar diğer adı iyilik sa biridir.
Bazen sahiplik eki şeklinde karşı da gelebilir.
Asitlik eki karşılığında gelebilir.
O yüzden bu kısma çok dikkat ediyorsun.
Biz bunu isim konusunda ayrıntılı bir şekilde anlattık.
Şimdi bu soruya bakacak olursak bakın aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem iyilik hem hali ki vardır?
Şeklinde ÖSYM bir de soru sorabilir.
Mesela benim kitabım derken hakîm eki iyilik ikidir senin kitabın ın oldu onun kitabı ııı u oldu ya da bizim kitabımızda derken mız eki sizin kitabınız derken nız eki onların kitapları derken leri eki ya da odanın kapısı açık kalmış dediğimde sı casusu ekleri beni bir yýllýk hekimdir şimdi bakın oysa o ayrılığın acısıyla davranıyordu derken kimin acısı ayrılığın acısı derken şuradaki sı eki tabulara neki dir ama kelimede hele ki de olmadığı için Adana gitti. Bakın onun dilinde aşk bir ilham güneşi oldu derken kimin dili onun dili derken şuradaki iyi eki üyelik eki dir.
Arkadaşlar ne kaynaştırma dır, şuradaki de eda bulunma hali ikidir.
O zaman bir kelimede hem iyilik hem de hal eki almış oldu.
C'ye baktığımda yüzümde gördüğün güzelliğin parıltısı dır derken bakın Ceyhan'da da hem iyilik hem haki var.
Benim yüzüm derken burada iyilik eki vardır.
Buradaki de odada da bulunma hali eki vardır.
O zaman Bora da cevap olarak diyebiliriz.
Şimdi aynı cevabı birden fazla verdim.
Bir soruda daha çok anlatabilmek için.
Arkadaşlar şuna bakın toplumsal heyecanı harekete geçmeyen şeyler başarılı bulunmaz derken de heyecanı, toplumsal heyecanı derken şuradaki toplumsal heyecan sıfattır.
Ama bakın burada hem eki hem üyelik eki yoktur.
Tavana sığınmış bütün gece mutlulukları derken bakıp mutlu isim Köktürk Mutlu'dan mutluluk, isimden isim Pamuk iyidir derler.
Çokluk hekimdir ama eki iyilik eki dir arkadaşlar.
Ama burada sadece iyilik eki aldığı için ben buna da Edirne de cevap diyemiyorum.
O yüzden hem Bursa hem Ceyhan gibi cümlelere biz ne diyoruz?
Hem iyilik eki hem hal eki almış diyoruz.
İsim tamlaması bulduğun her yerde arkadaşlar tablo a'dan eki vardır.
Bu konumuz da bu kadar arkadaşlar.
