Bu dersimiz de Tanzimat şehri temsilcileri üzerinde duracağız.
Önce 1.
Dönem Tanzimat sanatçılarımızdan bahsedelim.
Şinasi den başlayacağız.
Türk edebiyatında bir kere Şinasi yeniliğin öncüsüdür.
Bunu bilmemiz gerekir ve şiirlerinde ilk kez yani ilk kez bir şiirde burası önemli.
Bakın hak, kanun, adalet, millet, eşitlik, hürriyet gibi konular işlenmiştir.
Bakın ilk kez işleyen Şinasi nedir bunu bilmemiz lazım.
Ve 1.
Dönem Tanzimat sanatçılarının genel özelliği, toplum için sanat anlayışı vardır ve aynı zamanda Şinasi de yani şiirde düşünceyi ön plana alma özelliği vardır.
Bakın ve şiire ilk kez başlık koyan kişi de Şinasi dır.
Aslında Şinasi yeniliğin öncüsü derken aslında Şinasi ilklerin sanatçısıdır da diyebiliriz.
Özellikle de Batı edebiyatına açılma noktasında.
Ve ilk defa şiir tercümeleri ni yine Şinasi yapmıştır.
Tabi klasik akımından etkilendiğini söyleyebiliriz ki bu şiirde Akıncı akıl kılığında temsilcisi olduğu anlamına gelmektedir.
Bakın konuşma dilini şiire getiren kişi de yine Şinasi dir.
Divan, Nazım biçimlerini kullanmaya devam etmiştir.
Tabii ölçü olarak da aruz ölçüsü kullanılmıştır.
Peki Şinasi nin eserlerine bakalım.
Özellikle tercüme iki malzeme.
Bakın bazı şiir tercümeleri var.
Bir de Münteha Batı Aşar şiir kitabı onun önemli eserleridir.
Bakın Namık Kemal, Namık Kemal vatan şairi olarak bilinir.
Bir kere bunu bileceğiz.
Yani Namık Kemal'in aslında unvanı vatan şairidir.
Bakın ve kendisi romantizm akımının etkisinde yazmıştır eserlerini, şiirlerini.
Aynen Şinasi de olduğu gibi.
Toplum için sanat anlayışı vardır.
Birkaç şiiri dışında kendisi aruz ölçüsünü kullanmıştır.
Birkaç tane hece ile denemesi var ama genel itibariyle divan edebiyatının etkisinden halen kurtulun.
Kurt olamadıklarını ve aruz ölçüsüyle yazdıklarını görüyoruz.
Ve kendisi bakın o dönem için Encümen i Şuara şairlerinden dir diyebiliriz.
Divan edebiyatı nazım şekillerini arkadaşlar eleştirmiştir.
Bakın yani kullanmamaya gayret göstermiştir.
Yeni şekiller şiir olarak kullanmıştır.
Divan edebiyatı nazım şekillerini de eleştirmiştir.
Bakın önemli şiirleri Vaveyla.
Hürriyet Kasidesi ki belki bu şiirler içerisinde en ön plana çıkan şiiridir Hilali Osmani ve Vatan Müessesi.
Namık Kemal'in önemli şiirleri dir.
Geldim Ziya Paşa'ya bakın.
Ziya Paşa özellikle terki, bend ve terci bentleri ile ünlüdür.
Bakın bir kere bunu bileceğiz.
Ziya Paşa deyince terki bend ve terci bent yine Tanzimat'ın bakın toplumcu şairlerinden dir.
Yani toplum için sanat anlayışı doğrultusunda eserlerini yazmıştır.
Bazı beyitler bakın atasözü olarak kullanılmıştır.
Daha sonra ki bu onun hikayemi tarzda şiirler yazdığını gösterir.
Hani nush ile uslanmayanı etmeli tekdir, tekdir eden anlamayan hakkı kötektir.
Aslında Ziya Paşa'nın bir sözüdür ama daha sonra artık günümüzde bile atasözü olarak kullanıldığını söyleyebiliriz.
Bir tane türküsü dışında şiirlerinin aruz ölçüsüyle yazıldığını hemen ifade edelim.
Özellikle de aynen diğer divan sanatçılarından olduğu gibi.
Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmaya devam etmiştir.
Peki eserleri nelerdir?
Şiirleri Eş Ağrı Ziya Ziya'nın şiirleri yine zafer name ve harap hatta harap atsın bir antoloji olduğunu da ifade edebiliriz.
Önce 1.
Dönem Tanzimat sanatçılarımızdan bahsedelim.
Şinasi den başlayacağız.
Türk edebiyatında bir kere Şinasi yeniliğin öncüsüdür.
Bunu bilmemiz gerekir ve şiirlerinde ilk kez yani ilk kez bir şiirde burası önemli.
Bakın hak, kanun, adalet, millet, eşitlik, hürriyet gibi konular işlenmiştir.
Bakın ilk kez işleyen Şinasi nedir bunu bilmemiz lazım.
Ve 1.
Dönem Tanzimat sanatçılarının genel özelliği, toplum için sanat anlayışı vardır ve aynı zamanda Şinasi de yani şiirde düşünceyi ön plana alma özelliği vardır.
Bakın ve şiire ilk kez başlık koyan kişi de Şinasi dır.
Aslında Şinasi yeniliğin öncüsü derken aslında Şinasi ilklerin sanatçısıdır da diyebiliriz.
Özellikle de Batı edebiyatına açılma noktasında.
Ve ilk defa şiir tercümeleri ni yine Şinasi yapmıştır.
Tabi klasik akımından etkilendiğini söyleyebiliriz ki bu şiirde Akıncı akıl kılığında temsilcisi olduğu anlamına gelmektedir.
Bakın konuşma dilini şiire getiren kişi de yine Şinasi dir.
Divan, Nazım biçimlerini kullanmaya devam etmiştir.
Tabii ölçü olarak da aruz ölçüsü kullanılmıştır.
Peki Şinasi nin eserlerine bakalım.
Özellikle tercüme iki malzeme.
Bakın bazı şiir tercümeleri var.
Bir de Münteha Batı Aşar şiir kitabı onun önemli eserleridir.
Bakın Namık Kemal, Namık Kemal vatan şairi olarak bilinir.
Bir kere bunu bileceğiz.
Yani Namık Kemal'in aslında unvanı vatan şairidir.
Bakın ve kendisi romantizm akımının etkisinde yazmıştır eserlerini, şiirlerini.
Aynen Şinasi de olduğu gibi.
Toplum için sanat anlayışı vardır.
Birkaç şiiri dışında kendisi aruz ölçüsünü kullanmıştır.
Birkaç tane hece ile denemesi var ama genel itibariyle divan edebiyatının etkisinden halen kurtulun.
Kurt olamadıklarını ve aruz ölçüsüyle yazdıklarını görüyoruz.
Ve kendisi bakın o dönem için Encümen i Şuara şairlerinden dir diyebiliriz.
Divan edebiyatı nazım şekillerini arkadaşlar eleştirmiştir.
Bakın yani kullanmamaya gayret göstermiştir.
Yeni şekiller şiir olarak kullanmıştır.
Divan edebiyatı nazım şekillerini de eleştirmiştir.
Bakın önemli şiirleri Vaveyla.
Hürriyet Kasidesi ki belki bu şiirler içerisinde en ön plana çıkan şiiridir Hilali Osmani ve Vatan Müessesi.
Namık Kemal'in önemli şiirleri dir.
Geldim Ziya Paşa'ya bakın.
Ziya Paşa özellikle terki, bend ve terci bentleri ile ünlüdür.
Bakın bir kere bunu bileceğiz.
Ziya Paşa deyince terki bend ve terci bent yine Tanzimat'ın bakın toplumcu şairlerinden dir.
Yani toplum için sanat anlayışı doğrultusunda eserlerini yazmıştır.
Bazı beyitler bakın atasözü olarak kullanılmıştır.
Daha sonra ki bu onun hikayemi tarzda şiirler yazdığını gösterir.
Hani nush ile uslanmayanı etmeli tekdir, tekdir eden anlamayan hakkı kötektir.
Aslında Ziya Paşa'nın bir sözüdür ama daha sonra artık günümüzde bile atasözü olarak kullanıldığını söyleyebiliriz.
Bir tane türküsü dışında şiirlerinin aruz ölçüsüyle yazıldığını hemen ifade edelim.
Özellikle de aynen diğer divan sanatçılarından olduğu gibi.
Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmaya devam etmiştir.
Peki eserleri nelerdir?
Şiirleri Eş Ağrı Ziya Ziya'nın şiirleri yine zafer name ve harap hatta harap atsın bir antoloji olduğunu da ifade edebiliriz.
Sıkça Sorular Sorular
Şinasi Kimdir?
- Türk edebiyatında “yeniliğin öncüsü”dür.
- Tercüman-ı Ahval, Tasvir-i Efkâr gazetelerini çıkarmıştı.
- İlk makaleyi (Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi) ve ilk tiyatroyu (Şair Evlenmesi) yazmıştır.
- Noktalama işaretlerini ilk olarak kullanmıştır.
- Yapıtlarını halkın kolaylıkla anlayabileceği bir dille karar alan sanatçı, düşüncelerini yalın bir anlatımla ve kısa cümlelerle dile getirmiştir.
- Şair Evlenmesi, edebiyatımızdaki ilk tiyatrodur. Tek perdelik ibr piyes olan bu yapıtta yazar, görücü usülü evlenmeyi yerer.
- Şiir: Müntehabat-ı Es’ar
- Osmanlı atasözleri: Durub-ı Emsal-i Osmaniye
- Çeviri: Tercüme-i Manzume
- Makale: Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi
Namık Kemal Kimdir?
- Edebiyatımızda vatan şairi olarak tanınmıştır.
- Encümen-i Şuara topluluğunda yer almış, Osmanlıcılık akımının savunuculuğunu yapmıştır.
- Yapıtlarında çoğunlukla toplumsal konuları; vatan, millet, hürriyet kavramlarını işlemiştir.
- Edebiyatı, topluma yarar sağlamak ve düşüncelerini halka yaymak için bir araç olarak kullanmıştır.
- İntibah, edebiyatımızdaki ilk edebi romandır.
- Cezmi, edebiyatımızdaki ilk tarihi romandır.
- Celaleddin Harzemşah, on beş perdelik olup oynanmak için değil, okunmak için yazılmıştır. Ön sözünde edebiyat ve tiyatroya dair görüşlerini açıklamıştır.
- Tahrib-i Harabat, Ziya Paşa’nın Harabat adlı Divan şiiri antolojisi durumundaki yapıtına karşı yazdığı, eleştiri türündeki bir yapıttır. Edebiyatımızdaki ilk eleştiridir.
- Vatan yahut Silistre, edebiyatımızda sahnelenen ilk tiyatrodur.
- Tiyatro: Âkif Bey, Zavallı Çocuk, Gülnihal, Kara Bela
- Eleştiri: Takip, İrfan Paşa’ya Mektup, Renan Müdafaanamesi
- Tarih: Barika-i Zafer, Evrak-ı Perişan, Devr-i İstila, Kanije Muhasarası
Ziya Paşa Kimdir?
- Edebiyatımızda terkib-i bent ve terci-i bent şairi olarak tanınmıştır.
- Doğu kültürüyle yetişmiş, sonradan Batı’ya yönelmiştir.
- Kişiliğinde ve yapıtlarında bir ikilik vardır. Doğu kültürü ile Batı kültürü arasında bocalamıştır.
- “Şiir ve İnşa” makalesinde Halk edebiyatını savunur ve Divan şiirini Türk şiirini kabul etmez. “Harabat”ta ise bunun tersini söyler. Bu yüzden Namık Kemal tarafından “Tahrib-i Harabat” adlı yapıtta sert bir biçimde eleştirilir.
- Dilde sadeleşmeyi savunmasına rağmen Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalarla dolu ağır bir dil kullanır.
- Harabat, Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden oluşan 3 ciltlik antoloji
- Zafername, üç bölümlük bir manzum yapıttır. Başka başka kişilerin ağzından Sadrazam Ali Paşa’nın tutum ve davranışlarını över görünerek bu kişiyi üstü örtülü bir dille eleştirmiştir.
- Şiir: Eş’ar-ı Ziya, Külliyat-ı Ziya Paşa
- Çocukluk anıları: Defter-i Âmal
- Makale: Şiir ve İnşa, Rüya
- Çeviri: Emile
Ahmet Mithat Efendi Kimdir?
- Birçok yazınsal türde çok sayıda yapıt vermiş, edebiyatımızda “yazı makinesi” olarak tanınmıştır.
- Amacı halkı eğitmen, insanlara doğru bilgi vermek olduğundan romanın akışını durdurur, okuyucuya bilgi verir. Her fırsatta halka bir şeyler anlatmaya çalışır. Romanları teknik yönden kusurludur.
- Yapıtlarını halkın anlayabileceği biçimde, sade ve düzgün bir dille oluşturmuştur.
- Letaif-i Rivayat, edebiyatımızdaki ilk öyküdür.
- Roman: Felatun Bey’le Rakım Efendi, Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Paris’te Bir Türk, Henüz On Yedi Yaşında, Dünyaya İkinci Geliş, Dürdane Hanım
- Öykü: Letaif-i Rivayat, Kıssadan Hisse
- Oyun: Eyvah, Açıkbaş, Ahz-ı Sar, Çerkes Özdenler
