Herkese merhabalar.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
3'üncü Ünite Özel ve matematik konum konusuna hepiniz hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle beraber coğrafi konum kavramını, özel konum ve matematik konum kavramlarını detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Herhangi bir yerin dünya üzerinde bulunduğu yere o yerin coğrafi konumu denilmektedir.
Coğrafi konum ikiye ayrılır arkadaşlar.
Bir tanesi özel konum.
Bir tanesi ise matematik konusudur.
Hemen özel konum kavramına bakalım.
Dünya üzerinde herhangi bir yerin kıtalara, okyanuslara, denizlere, komşu ülkelerine, yeryüzü şekillerine.
Gibi ve ve benzeri şeylere.
Konumuna biz ne diyoruz?
Özel konum diyoruz.
Özel konumun bir diğer adı arkadaşlar göreceli konudur.
Bunu unutmayalım.
Özel konumun bir diğer adı göreceli konudur.
Şimdi ülkemizin özel konumuna bakacak olursak bakın şuradan ilerleyelim.
Kıtalara göre baktığımızda Asya, Avrupa ve Afrika'nın birbirine en çok yaklaştığı noktada yer almaktadır.
Türkiye hangi ülkeler, hangi kıtalar üzerindeyiz.
Biz çoğunluğu Asya'da, birazı da Avrupa'da olmak üzere 2 kıta üzerindeyiz.
Bir diğer özel konum özelliği bize baktığımızda üç tarafımız denizlerle çevrilidir.
Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi ile çevrili ve bir tane de iç denizi bulunan bir ülkeyiz.
Bir diğer özel konum özelliğimiz.
Ülkemiz yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından zengin bir ülkedir.
Su kaynakları olsun, madenlerimiz olsun zengin bir ülkeyiz.
Bu bizim özel konumumuz ile alakalıdır.
Yine Çanakkale ve İstanbul boğazlarına sahip olmamız bizim bulunduğumuz yerdeki önlemimizi arttırmaktadır.
Bu da bizim özel konumumuz da alakalıdır.
Ülkemizin yer şekilleri engebelidir.
Çünkü özel konum ne idi?
Yeryüzü şekillerine göre de bakmaktır. Yeryüzü şekilleri miz engebeli, yüksek bir ülkeyiz.
Ortalama yükseltisi 1000 yüz otuz iki metre olan bir ülkeden bahsediyoruz.
Dünyanın en yüksek ülkelerinden bir tanesi olarak kabul edilmekte.
Yine bir diğer özel konum özelliğine bakacak olursak, Ortadoğu petrol bölgesine komşu olduğu için Avrupa'ya enerji taşınmasında köprü konumunda bulunan bir ülkeyiz.
İşte burada saydığımız özellikler Türkiye'nin özel konumuyla alakalıdır.
Geçelim.
Bir diğer kavram ımıza matematik konu.
Dünya üzerindeki herhangi bir yerin paralel meridyen, enlem ve boylam değerleriyle belirtilen konumuna matematik konum denilmektedir.
Matematik konumun diğer adı ise Mutlak Konum dur arkadaşlar.
Şimdi bir önceki dersimiz de sizlerle beraber neleri öğrenmiştik?
Ek motoru Grimm, içi paralelleri Meri diyenleri öğrenmiştik.
İşte dünyada bu.
Buna göre açıklanan konumu biz ne diyoruz?
Matematik konum diyoruz.
Yani başka bir deyişle matematik konum bir yerin Ekvator ve Grimm 2'ye göre konu mudur?
Şimdi Türkiye'nin matematik konumunu hem haritada sağ tarafta hem de burada görebiliyoruz.
Türkiye nerede?
Türkiye 36 ve 42 derece kuzey paralelleri arasında bakın ekvatorun şurada olduğunu görebilirsiniz.
0 derece yazıyor.
Burada arkadaşlar biraz küçük olabilir ama 0 derece yazıyor.
Bakın 36 ve 40 iki.
Burada yazıyor.
Yani bizim 36'ncı ve kırk ikinci kuzey paralelleri miz burada belirtilmiş.
Yine Türkiye Grimm içe göre baktığımızda 26 derece ve 45 derece doğu meridyen ler arasında.
Bakın Grimm iç burada 26 derece ve 45 derece doğu meridyeni arasında işte Türkiye'nin matematik konumu tam olarak işaret dediğim noktadır.
Türkiye ekvatorun kuzeyinde yer alır ve Grimm için doğusunda yer alır. Bunu zaten matematik konumuza bakarak da anlayabiliriz.
Kuzeyde olması ekvatorun üst tarafında bulunduğunu yani kuzeyinde doğuda yer alması, doğu meridyeni olması da Grimm için doğusunda yer aldığını bizlere göstermektedir.
Ülkemizin en kuzeyi ile en güneyi arasında 6 paralel fark vardır.
Bunu nereden anlıyoruz?
Bakın en kuzeyi 36 42.
Yani baktığımızda arada 6 derece fark var arkadaşlar.
6 para, 6 paralel fark olduğu için de yüz on birle çarpıyor.
Ruz ve Türkiye'nin en kuzey ile en güney arası altı yüz altmış altı kilometredir diyoruz.
Zaman hesabı yapacak olursak, ülkemizin en doğusu ile en batısı arasında meridyen yerine bakmamız gerekiyor.
Bakın 26 ve 45 derece meyli diyenleri.
Arada kaç meridyen fark var?
On dokuz meridyen fark var.
Ne yapıyorduk?
Her bir meridyen arası dört dakikaydı.
On dokuz çarpı 4'ten ne çıkıyordu?
Hesabımız yetmiş altı dakika çıkıyor arkadaşlar.
Yetmiş altı dakika.
Ülkemizin en doğusu ile en batısı arasında yerel saat farkı vardır.
Ülkemizde dağların kuzey yamaçları güney yamaçlarından daha soğuktur çünkü.
Neden Türkiye ekvatorun kuzeyindedir arkadaşlar?
Bakı faktöründen dolayı Türkiye'de dağların kuzey yamaçları güneyinden daha soğuktur.
Bir diğer matematik konum özelliğimiz.
Ülkemiz ekvatorun neresinde kalıyordu kuzeyinde kalıyordu arkadaşlar.
Ülkemiz ekvatorun kuzeyinde yer aldığı için sıcaklık güneyden kuzeye doğru ne yaparmış az alırmış.
Örnek verecek olursak Antalya daha sıcaktır, Sinop daha soğuktur.
Bu faktöre göre güney kıyılarımızda her zaman nasıldır, daha sıcaktır.
İşte burada anlattığımız şeyler de Türkiye'nin matematik konumuyla alakalıdır.
Kunduz'un 6'ncı sınıf sosyal bilgiler dersi.
3'üncü Ünite Özel ve matematik konum konusuna hepiniz hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle beraber coğrafi konum kavramını, özel konum ve matematik konum kavramlarını detaylı bir şekilde işleyeceğiz.
Hemen başlayalım.
Herhangi bir yerin dünya üzerinde bulunduğu yere o yerin coğrafi konumu denilmektedir.
Coğrafi konum ikiye ayrılır arkadaşlar.
Bir tanesi özel konum.
Bir tanesi ise matematik konusudur.
Hemen özel konum kavramına bakalım.
Dünya üzerinde herhangi bir yerin kıtalara, okyanuslara, denizlere, komşu ülkelerine, yeryüzü şekillerine.
Gibi ve ve benzeri şeylere.
Konumuna biz ne diyoruz?
Özel konum diyoruz.
Özel konumun bir diğer adı arkadaşlar göreceli konudur.
Bunu unutmayalım.
Özel konumun bir diğer adı göreceli konudur.
Şimdi ülkemizin özel konumuna bakacak olursak bakın şuradan ilerleyelim.
Kıtalara göre baktığımızda Asya, Avrupa ve Afrika'nın birbirine en çok yaklaştığı noktada yer almaktadır.
Türkiye hangi ülkeler, hangi kıtalar üzerindeyiz.
Biz çoğunluğu Asya'da, birazı da Avrupa'da olmak üzere 2 kıta üzerindeyiz.
Bir diğer özel konum özelliği bize baktığımızda üç tarafımız denizlerle çevrilidir.
Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi ile çevrili ve bir tane de iç denizi bulunan bir ülkeyiz.
Bir diğer özel konum özelliğimiz.
Ülkemiz yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından zengin bir ülkedir.
Su kaynakları olsun, madenlerimiz olsun zengin bir ülkeyiz.
Bu bizim özel konumumuz ile alakalıdır.
Yine Çanakkale ve İstanbul boğazlarına sahip olmamız bizim bulunduğumuz yerdeki önlemimizi arttırmaktadır.
Bu da bizim özel konumumuz da alakalıdır.
Ülkemizin yer şekilleri engebelidir.
Çünkü özel konum ne idi?
Yeryüzü şekillerine göre de bakmaktır. Yeryüzü şekilleri miz engebeli, yüksek bir ülkeyiz.
Ortalama yükseltisi 1000 yüz otuz iki metre olan bir ülkeden bahsediyoruz.
Dünyanın en yüksek ülkelerinden bir tanesi olarak kabul edilmekte.
Yine bir diğer özel konum özelliğine bakacak olursak, Ortadoğu petrol bölgesine komşu olduğu için Avrupa'ya enerji taşınmasında köprü konumunda bulunan bir ülkeyiz.
İşte burada saydığımız özellikler Türkiye'nin özel konumuyla alakalıdır.
Geçelim.
Bir diğer kavram ımıza matematik konu.
Dünya üzerindeki herhangi bir yerin paralel meridyen, enlem ve boylam değerleriyle belirtilen konumuna matematik konum denilmektedir.
Matematik konumun diğer adı ise Mutlak Konum dur arkadaşlar.
Şimdi bir önceki dersimiz de sizlerle beraber neleri öğrenmiştik?
Ek motoru Grimm, içi paralelleri Meri diyenleri öğrenmiştik.
İşte dünyada bu.
Buna göre açıklanan konumu biz ne diyoruz?
Matematik konum diyoruz.
Yani başka bir deyişle matematik konum bir yerin Ekvator ve Grimm 2'ye göre konu mudur?
Şimdi Türkiye'nin matematik konumunu hem haritada sağ tarafta hem de burada görebiliyoruz.
Türkiye nerede?
Türkiye 36 ve 42 derece kuzey paralelleri arasında bakın ekvatorun şurada olduğunu görebilirsiniz.
0 derece yazıyor.
Burada arkadaşlar biraz küçük olabilir ama 0 derece yazıyor.
Bakın 36 ve 40 iki.
Burada yazıyor.
Yani bizim 36'ncı ve kırk ikinci kuzey paralelleri miz burada belirtilmiş.
Yine Türkiye Grimm içe göre baktığımızda 26 derece ve 45 derece doğu meridyen ler arasında.
Bakın Grimm iç burada 26 derece ve 45 derece doğu meridyeni arasında işte Türkiye'nin matematik konumu tam olarak işaret dediğim noktadır.
Türkiye ekvatorun kuzeyinde yer alır ve Grimm için doğusunda yer alır. Bunu zaten matematik konumuza bakarak da anlayabiliriz.
Kuzeyde olması ekvatorun üst tarafında bulunduğunu yani kuzeyinde doğuda yer alması, doğu meridyeni olması da Grimm için doğusunda yer aldığını bizlere göstermektedir.
Ülkemizin en kuzeyi ile en güneyi arasında 6 paralel fark vardır.
Bunu nereden anlıyoruz?
Bakın en kuzeyi 36 42.
Yani baktığımızda arada 6 derece fark var arkadaşlar.
6 para, 6 paralel fark olduğu için de yüz on birle çarpıyor.
Ruz ve Türkiye'nin en kuzey ile en güney arası altı yüz altmış altı kilometredir diyoruz.
Zaman hesabı yapacak olursak, ülkemizin en doğusu ile en batısı arasında meridyen yerine bakmamız gerekiyor.
Bakın 26 ve 45 derece meyli diyenleri.
Arada kaç meridyen fark var?
On dokuz meridyen fark var.
Ne yapıyorduk?
Her bir meridyen arası dört dakikaydı.
On dokuz çarpı 4'ten ne çıkıyordu?
Hesabımız yetmiş altı dakika çıkıyor arkadaşlar.
Yetmiş altı dakika.
Ülkemizin en doğusu ile en batısı arasında yerel saat farkı vardır.
Ülkemizde dağların kuzey yamaçları güney yamaçlarından daha soğuktur çünkü.
Neden Türkiye ekvatorun kuzeyindedir arkadaşlar?
Bakı faktöründen dolayı Türkiye'de dağların kuzey yamaçları güneyinden daha soğuktur.
Bir diğer matematik konum özelliğimiz.
Ülkemiz ekvatorun neresinde kalıyordu kuzeyinde kalıyordu arkadaşlar.
Ülkemiz ekvatorun kuzeyinde yer aldığı için sıcaklık güneyden kuzeye doğru ne yaparmış az alırmış.
Örnek verecek olursak Antalya daha sıcaktır, Sinop daha soğuktur.
Bu faktöre göre güney kıyılarımızda her zaman nasıldır, daha sıcaktır.
İşte burada anlattığımız şeyler de Türkiye'nin matematik konumuyla alakalıdır.
