30. Gazeteci: Kendi anlam ve değerini sorgulayan, sorumlulukları- nın farkına varan yegâne varlık insan mıdır? Psikolog: Kesinli

30. Gazeteci: Kendi anlam ve değerini sorgulayan, sorumlulukları- nın farkına varan yegâne varlık insan mıdır? Psikolog: Kesinlikle evet, bunu yapabilen tek canlı insandır. Gazeteci: Peki insana özgü olan sorumluluğun yapısını neler oluşturur? Psikolog: Bilinç ve özgürlük. Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki psikolo- gun anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir? A) İnsanın kendini, çevresini ve olup biteni tanıma, algılama, kavrama, fark etme yetisi ve herhangi bir koşulla sınırlan- mama, zorlamaya, kısıtlamaya bağlı olmaksızın düşünebil- mesi; yaptığı bir iş için gerektiğinde hesap verebilmesini, işin sonuçlarını yüklenmesini sağlayan şeylerdir. B) Değer, bir olgu değil, kişinin ödev bilinciyle kendisine yö- nelmekte ve gerçekleştirmekte olduğudur. Değeri ve etik değeri kişinin kendi adına ve kendinde gerçekleştirmesi ise erdemli olmak anlamına gelir. Bilinçli insan bu durumda etik davranan da olmaktadır. İnsan, bilinci itibarıyla "ben" ve "ben olmayan" ayrımını yapabilen, çevresine, doğaya nesne olarak yönelip onu anlamlandırabilen ancak bununla yetinmeyerek "ben olma- yana" dair edindiği bilgileri kendi varlığıyla ilintilendirerek dünya içindeki konumunu belirlemeye çalışan bir varlıktır. D) İnsana dair problemleri anlamak ve günümüz sorunlarının temel nedenlerini fark edebilmek, insanın içinde bulunduğu duruma ya da içinde yer aldığı fiziksel, tarihsel, kültürel ko- şullara ve bu koşullara yönelik değerlendirmelere kayıtsız kalarak mümkün olamayacaktır. Doğaya hâkim olan yasaların bilinmesi, bilime ön deyilerde bulunma imkânı verirken insana da doğanın gizemini çöz- mekten kaynaklanan bir öz güven vermiştir. Bu öz güven sayesinde insan, hayatın içinde varolabilmektedir.