7 1 Onite Yaşam Bilimi Biyoloji 1.1. CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Biyoloji canlı ve doğa ile ilgili konulan inceleyen bilim dalı

7 1 Onite Yaşam Bilimi Biyoloji 1.1. CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Biyoloji canlı ve doğa ile ilgili konulan inceleyen bilim dalıdır. Bu yüzden canlı bilimi olarak tanımlanır. Yunancada canlı anlamına gelen "bios" ile bilim anlamına gelen "logos kelimelerinin birleşmesiyle oluşur. Biyoloji: canlıların gelişim aşamalarını, birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini, anatomik yapılarını ve bu yapıların işleyişlerini, hücre ve hücrede meydana gelen metabolik olayları inceler. Biyolojinin günümüzde tip, eczacılık, ziraat, veterinerlik, moleküler biyoloji, genetik, embriyoloji, ekoloji gibi çok sayıda çalışma alanı vardır. Bir ağacın canlı olduğu ya da bir taşın canli olmadığı nasıl anlaşılır? Varlıkları canlı olarak nitelendirmek için tüm canlılarda ortak olarak bulunan özelliklere bakmak gerekir. Bu ortak özellikler beslenme, solunum, boşaltım, hareket etme, uyarılara tepki verme, uyum, üreme, hücresel yapı, büyüme ve gelişmedir. Bu özelliklerin tamamına sahip olan varlıklar canlı olarak nitelendirilir. nasil neyi, ume onu a. Hücresel Yapı Görsel 1.1. Bakteriler Görsel 1.2. Ökaryot Görsel 1.3. Okaryot ve Görsel 1.4. Ökaryot prokaryot canlılardır. ve tek hücreli çok hücreli canlılardan ve çok hücreli canlılardan amip papatya canlılardan kurbağa Hücre, yaşama, üreme, solunum gibi canlilik olaylarının tamamını gerçekleştiren temel birimdir. Hücreler yapısal olarak prokaryot ve ökaryot olarak ikiye ayrılır. Prokaryotlar çekirdeksiz hücrelerden, ökaryotlar çekirdekli hücrelerden oluşur. Prokaryotlar tek hücreli, ökaryotlar tek ya da çok hücreli canlılardır. Örneğin bakteriler prokaryot canlılardır. Amip ökaryot ve tek hücreli canlıdır. Bitki ve hayvanlar ökaryot ve çok hücreli canlılardır. b. Beslenme Canlılar büyüyüp gelişmek, yıpranan doku ve organlarının onarımını yapmak, düzen- leyici faaliyetleri devam ettirebilmek ve enerji ihtiyacını karşılamak için beslenmek zo- rundadır. Beslenme şekillerine göre canlılar üreticiler (ototrof) ve tüketiciler (heterotrof) olarak iki gruba ayrılır. Üreticiler yeşil bitkilerde olduğu gibi su, mineral, karbondioksit ve güneş ışığını kullanarak kendi besinlerini üretirler. Tüketiciler ise besinlerini dış ortamdan hazır olarak alır bir başka ifadeyle üreticilerden karşılar. Mantarlar ve hayvanlar tüketici canlılara örnektir. n