Maksim Gorki, fırıncı çıraklığı yıllarında, Tolstoy'un bir öyküsü- nü okurken, öylesine kendinden geçer ki acaba kağıdın içinde

Maksim Gorki, fırıncı çıraklığı yıllarında, Tolstoy'un bir öyküsü- nü okurken, öylesine kendinden geçer ki acaba kağıdın içinde büyülü bir şey mi var diye havaya kaldırır bakar. Tabii beyaz sa- hife üzerinde siyah harflerden başka bir şey görmez. Saf firinci çırağını ve bütün saf okuyucuları büyüleyen şey, o beyaz sayfa üzerinde yazılı kara harflerden başka bir şey değildir. Harfler, seslerin işaretleridir; kelimeler ise seslerden oluşur. Yazılı veya sözlü işaretlerle, göz önünde bulunmayan her şeyi göz önüne getirebilir, ölüleri diriltebilir, ağaçları konuşturabilirsiniz. Bu, büyü değil de nedir? Güzel bir romanı okurken, Maksim Gorki'de oldu- ğu gibi, kitap, kâğıt, harf ortadan kalkar; gitmediğimiz şehirlerde dolaşır, tanımadığımız insanlarla tanışır, onların yatak odalarına hatta ruhlarının içine gireriz. Dile bu büyük gücü veren nedir? Kendiliğinden çalışan bir şartli refleks mekanizması dolayısıyla, dilin varlığın yerine geçişi! Ünlü Rus âlimi Pavlov, yaptığı dene- melerle köpeklerde sun'i olarak çeşitli şartli refleksler yaratmayı başarmıştı. Köpeğe acıktığı zaman et verilirken bir de zil çalınır. Bu hareket tekrarlanınca köpeğin ağzından sadece zil sesi ile de salyalar akmaya başlar. Tabii zil sesi karın doyurmaz ama etin hayalini uyandırır. İnsanoğlunun hayatında kelimeler de aynı rolü oynar: Gösterildikleri eşyanın hayalini göz önünde canlan- dırmak. Hayat boyunca öğrenilen kelimeler, bizim hafızamızda onların hayali ile beraber, gözle görünmez bir dünya yaratır. 39. Bu parçadan hareketle, 1. Sanat yapıtını etkileyici yapan, kelimelerle sağlanan edebi anlatımdır. C". II. Yazınsal yapıtlarda sözcükler, varlık ve nesnelere hayat vererek onları bizim dünyamıza taşır. III. Göremediğimiz diyarlara okuduğumuz yapıtlarla ulaşmak gerçeğini aratmayacak bir deneyimdir. IV. Sanatçı istemese de dil yazınsal yapıtlarda etkileyici biçimde kullanılır. BOHY yargılafından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II of D) II ve III C) I ve II Il ve IV