Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına, formüllere ve özetlere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin.? Tekrar yaparken veya soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, LGS’ye hazırlık sürecinde her konuda mutlaka görmen gereken LGS Fen Bilimleri dersine ait ipuçları, özetleri, formülleri ve notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Besin Zinciri, Enerji Akışı, Üreticiler, Tüketiciler, Ayrıştırıcılar, Besin Piramidi, Enerji Dönüşümleri, Fotosentez, Oksijenli ve Oksijensiz Solunum, Madde Döngüleri, Su Döngüsü, Karbon Döngüsü, Azot Döngüsü, Oksijen Döngüsü, Ozon Tabakası, Sera Etkisi, Küresel Isınıma, Çevre Sorunları, Sürdürülebilir Kalkınma, Geri Dönüşüm ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenlerle Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimleri konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!☀️
Bu notlar, Kunduz eğitmenimiz Rabia Hoca tarafından hazırlandıç. Rabia Hoca, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri Öğretmenliği mezunu. 3 yıllık öğretmen. Şimdiye kadar ortaokul kısmında dersler verdi. Bu dönemde edindiği sınav tecrübelerini paylaşmaktan mutluluk duyuyor.
Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimleri
Enerji Dönüşümleri
Besin Zinciri, Enerji Akışı, Üreticiler, Tüketiciler, Ayrıştırıcılar, Besin Piramidi, Enerji Dönüşümleri, Fotosentez, Oksijenli ve Oksijensiz Solunum, Madde Döngüleri, Su Döngüsü, Karbon Döngüsü, Azot Döngüsü, Oksijen Döngüsü, Ozon Tabakası, Sera Etkisi, Küresel Isınıma, Çevre Sorunları, Sürdürülebilir Kalkınma, Geri Dönüşüm ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenlerle Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimleri ko
Besin Zinciri ve Enerji Akışı
Çevre Bilimi
Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar ve ihtiyaç duydukları enerjiyi ise besinlerden elde ederler. Canlıları beslenme ilişkilerine göre 3 grupta inceleriz.
- Üreticiler
- Tüketiciler
- Ayrıştırıcılar
Bu üç canlı grubunun da enerjiye, enerji için de besin ihtiyacı vardır. Bir başka canlıyı besin olarak kullanırken, kendisi de başka bir canlının besini olabilir. Canlıların birbirlerini tüketmelerine göre oluşturulan sıralamaya besin zinciri denir.
Besin zincirinin ilk basamağında her zaman üreticiler yer alır. Sonraki basamaklarda ise tüketiciler bulunur.
1) Üreticiler
Fotosentez ile güneş enerjisini kullanır ve enerjiye dönüştürerek besin ve oksijen üretir. Üretici canlıların hücrelerinde klorofil bulunur.
Üretici canlılar:
- Yeşil bitkiler
- Mavi-yeşil algler (su yosunu)
- Siyanobakteriler
- Denizlerde yaşayan bazı tek hücreli canlılar
2) Tüketiciler
Otçul canlılarda ya da diğer tüketici canlılarla beslenirler. Besin zincirindeki konumuna göre birinci derece tüketici, ikinci derece tüketici, üçüncü derece tüketici gibi adlarla isimlendirilirler.
Buğday → Tavuk (Besin zincirinde tavuk birinci derece tüketici)
Buğday → Karınca → Tavuk (Birinci derece tüketici karınca, ikinci derece tüketici ise tavuktur)
3) Ayrıştırıcılar
Üretici ve tüketici canlıların yaşamları sona erdiğinde veya üretici ve tüketicilerin oluşturduğu atıkları parçalayarak daha küçük yapılara ayrıştıran canlı grubuna ayrıştırıcılar denir. Besin zincirinin her basamağında bulunurlar.
Ayrıştırıcı canlılar:
- Mantarlar
- Küf mantarları
- Bazı bakteriler
Bir canlı birden çok besin zincirinin parçası olabilir. Birden çok besin zincirinin bir araya gelerek oluşturduğu beslenme ilişkisine ise besin ağı denir.
Enerji Dönüşümleri
Madde Döngüleri ve Enerji Sorunları
Su Döngüsü
Dünya üzerindeki suyun canlı ve cansız varlıklar arasındaki çevrimine su döngüsü denir.
- Su canlıların yapısından terleme ve solunum yoluyla atmosfere karışır.
- Su doğada cansız varlıklardan buharlaşma yoluyla atmosfere karışır.
- Su atmosferden yeryüzüne kar, yağmur, dolu, vb. gibi yağış şekilleriyle yeryüzüne iner.
- Suyun bir kısmı yer üstü sularına bir kısmı yer altı sularına karışır.
Karbon Döngüsü
Dünya üzerindeki karbonun canlı ve cansız varlıklar arasındaki çevrimine karbon döngüsü denir.
Oksijen Döngüsü
Oksijen döngüsü karbon döngüsü içinde de incelenebilir.
- İhtiyaç duydukları enerjiyi oksijenli solunum ile karşılayan canlılar havadan üreticilerin ürettiği oksijeni alırlar.
- Solunum sonucu havaya karbondioksit ve su buharı verirler.
- Üretici canlılar karbondioksit ve suyu kullanarak fotosentez ile oksijen üretirler.
Ozon Tabakası
Ozon gazından oluşan ve yeryüzünden 10-50 km arası yüksekte bulunan, kalınlığı değişebilen bir gaz tabakasıdır.
Ozon, 3 tane oksijen atomundan oluşan bir gazdır.
Ozon tabakası, Güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına karşı canlıları koruyan bir filtre görevi görür. Günümüzün en büyük sorunlarından biri bu tabakanın incelmesidir.
Klima ve buzdolaplarında köpük üretiminde kullanılan kloroflorokarbonlar (CFC) ve hidrokloroflorokarbonlar (HCFC) yangın söndürme cihazlarında kullanılan halonlar ozon tabakasına zarar vermektedir.
Atmosferdeki karbondioksit ve metan gazı miktarının artması sonucu Dünya aşırı ısınır ve sera etkisi oluşur. Sera etkisi sonucunda küresel iklim değişiklikleri ve küresel ısınma oluşur.
Buzullar erir, su seviyesi artar, doğal afetler oluşur, biyo-çeşitlilik tehlikeye girer, tarım ürünleri azalır.
Sürdürülebilir Kalkınma
İnsanoğlu ve doğa arasında bir denge kurarak, kaynakların bilinçli ve tasarruflu kullanılmasıyla gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanması için bugünün ve geleceğin planlanmasına sürdürülebilir kalkınma denir.
Bazı atık maddelerin tekrar ham madde olarak üretim sürecine katılmasıdır.
Cam, metal, plastik, ahşap, kağıt, karton geri dönüşümü olan maddelerdir.
Şimdi soru çözümlerine devam edebilirsin!?
Fen Bilimleri dersinde bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Bu konu, LGS Fen Bilimleri testi için temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Besin Zinciri, Enerji Akışı, Üreticiler, Tüketiciler, Ayrıştırıcılar, Besin Piramidi, Enerji Dönüşümleri, Fotosentez, Oksijenli ve Oksijensiz Solunum, Madde Döngüleri, Su Döngüsü, Karbon Döngüsü, Azot Döngüsü, Oksijen Döngüsü, Ozon Tabakası, Sera Etkisi, Küresel Isınıma, Çevre Sorunları, Sürdürülebilir Kalkınma, Geri Dönüşüm gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. LGS Fen Bilimleri ve okul yazılılarında sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.
Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir.? Fen Bilimleri netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, Fen Bilimleri dersinden binlerce soru alanında uzman Ortaokul Fen Bilimleri eğitmenleri tarafından çözüldü.✅Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimleri konusuna ait daha fazla soru ve detaylı çözümler görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve detaylı çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!