Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve özetlerine bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi özetleri, ipuçları, ders notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Din ve Dini Anlayış, Maturidilik, Haricilik, Şia gibi Siyasi – İtikadi Yorumlar, Hanefilik, Malikilik, Şafilik, Caferilik gibi Ameli – Fıkhi Yorumlar hakkında bilmen gerekenler ve İslam Düşüncesinde Yorumlar konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!
Bu notlar, Kunduz eğitmenlerimizden Feyza Nur Hoca tarafından hazırlandı. Feyza Hoca, Ankara Hacı Bayram Anadolu İmam Hatip Lisesi; Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İslami İlimler fakültesi mezunu. Özel bir kurumda Din kültürü öğretmeni olarak görev yapıyor. Din kültürü dersine de diğer dersler kadar önem verilmesi gerektiğini düşünüyor; sınava yönelik olan bu notların faydalı olmasını umuyor.
???
İslam Düşüncesindeki Yorumlar: Hanefilik – Malikilik – Şafilik…
Din ve Dini Anlayış
- Din ve dini anlayış birbirinden farklıdır.
- Din, Yüce Allah tarafından insanları iyiye yöneltmek kötülükten alıkoymak için peygamber aracılığıyla gönderdiği ilahi kurallardır. Dinin amacı insanları dünya ve ahiret mutluluğuna ulaştırmaktır.
- Din anlayışı ise Allah’ın gönderdiği ilahi kuralların insanlar tarafından içinde bulundukları şartlara göre algılanma ve yorumlanma biçimleridir.
Yorum Farklılıklarının Sebepler
- İnsan yapısı
- Siyasi
- Coğrafi
- Dini metinler
- Kültürel
- Sosyal kaynaklı sebepler
- İslam dininin temel kaynakları Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamberin sünnetidir. Hz. Peygamber hayattayken Müslümanların inanç ve ibadet alanıyla ilgili tüm sorunlarına çözüm getirdiği için Müslümanlar arasında farklılaşmaya sebep olarak görüş ayrılıkları ortaya çıkmamıştır.
İslam Düşüncesindeki Yorumları Birleştiren Unsurlar
- Tevhid
- Nübüvvet
- Kur’an-ı Kerim
- Ahiret konuları
Bütün itikadi ve fıkhi yorumlar bu ana prensiplerde ittifak etmişlerdir.
Kavramlar
- Mezhep: Dini ilimlerde yetkin olan bir din bilgininin, dinin ayrıntılarıyla ilgili konularda kendine özgü kural ve metotla meydana getirdiği görüşler toplamına denir.
- İtikad: Dünyada ve ahirette insanların mutlu olmaları için Allah’ın göndermiş olduğu kuralların hepsini kesin bir şekilde kabullenmesi ve inanmasıdır.
- Fıkıh: İslam’ın bireysel ve toplumsal hayata ilişkin hükümlerini bilmeyi ifade eden bilim dalıdır.
- Tasavvuf: İslam’ın ruhi ve manevi yönünü öne çıkaran, insana Allah’ı görüyormuşçasına bir ibadet ve davranış bilinci kazandırmayı hedefleyen düşüncedir.
Siyasi – İtikadi Yorumlar
- Maturidilik
- Eş Arilik
- Mutezile
- Haricilik
- Şia
Maturidilik
- İman, dil ve ikrar kalp ile tasdiktir. Amel imanın bir parçası olarak görülmez.
- Allah, akılla bilinir ancak dini emir ve ibadetler akılla bilinmez.
- Allah’ın zatından ayrılmayan sıfatları vardır.
- Cennete giden müminler Allah’ı göreceklerdir.
- Büyük günah işleyenler yaptığı günahın haram oluşunu inkâr etmedikçe dinden çıkmazlar.
- İnsana cüz’i irade verilmiştir. Bundan dolayı insan tüm fiillerinden sorumlu bir varlıktır.
- Maturidi ekolü ilk önce Horasan ve Maveraünnehir’de sonraki dönemlerde ise Afganistan, Pakistan, Hindistan, Doğu Türkistan, Malezya, Endonezya, Türkiye, Ortadoğu ve Balkanlarda yaşayan Müslümanların büyük bir kısmı tarafından benimsenmiştir.
Eş’arilik
- Malikilerin hemen hemen hepsi Şafiilerin büyük kısmı, Hanefi ve Hanbelilerin de çok az bir kısmı itikadi konularda Eş’ariliği benimsemişlerdir.
- Büyük günah işleyen günahı helal saymadıkça dinden çıkmaz.
- Cennetlikler ahirette Allah’ı göreceklerdir.
- Eş’arilik; Hicaz, Kuzey Afrika, Mısır, Irak, Suriye ve Endonezya’da yaygındır.
Mutezile
- Mutezileye göre insan, fiillerinde tamamen özgürdür. Bu fiillerde Allah’ın hiçbir etkisi ve müdahalesi yoktur (aksi takdirde kişi eylemlerini zorlamayla gerçekleştirmiş olurdu. Böyle bir durumda insan eylemlerinden sorumlu tutulamazdı).
- Büyük günah işleyen ne mümin ne kafirdir, ortada bir yerdedir. Kafir denmez ama günahkâr mümindir (Fasıktır).
- Nakli delillerin yanında akli delilleri kullanarak kelam ilminin ilk temellerini atmıştır diyebiliriz.
Haricilik
- Hz. Ali ve Muaviye arasında yaşanan Sıffin savaşında ortaya çıkmıştır.
- İman ve amel birbirinden ayrılmaz bir bütün olarak kabul edildiği için büyük günah işleyeni kafir olarak nitelendirir ve İslam dairesinden çıktığını savunurlar.
- Haricilik İslam dünyasında fazla tutunamamıştır.
- Günümüzde Madagaskar, Zengibar ve Umman Sultanlığında yaşamaktadır.
Şia
- Şia taraftar demek olup Hz. Ali’nin taraftarı destekleyicisi kimseler olarak anlaşılmaktadır.
- Hz. Ali’nin Hz. Peygamberden sonra nass ve tayinle imam olduğuna inanan, imametin kıyamete kadar onun soyuna ait olduğunu ileri süren ve bu imamların masum olduğunu iddia eden topluluklara şia denir.
- Şiilere göre on iki imamın hepsi masum ve günahsızdır. Onların sözleri hadisler ve Kur’an ayetleri gibi değerlendirilir.
- Şia; İran, Azerbaycan ve Irak’ta yaygın bir mezheptir.
Ameli-Fıkhi Yorumlar
- Hanefilik
- Malikilik
- Şafilik
- Hanbelilik
- Caferilik
Hanefilik
- İmam Ebu Hanefi’nin görüşlerine dayanır. Ebu Hanife kendisinden önceki fıkhi görüş ve rivayetleri dönemindeki şartları ve ihtiyaçları dikkate alarak değerlendirmiştir.
- Hanefilik mezhebinin en belirgin özelliği reye yani görüş birliğine öncelik vermesidir.
Şafiilik
- Mezhebin kurucusu İmam Şafii, bazı fetvalarını bulunduğu çevrenin şartlarına göre zaman zaman gözden geçirmiştir.
- Şafii mezhebi de diğer mezhepler gibi herhangi bir meselenin çözümü için önce Kur’an ve sünnete başvurur.
- Şafiilik mezhebi günümüzde özellikle Anadolu’nun doğu ve güneydoğu kesiminde; Kafkasya, Azerbaycan, Hindistan, Filistin, Seylan, Malezya, Endonezya gibi ülkelerde yaygındır.
Hanbelilik
- Mezhebin kurucusu ünlü hadis ve fıkıh alimi Ahmed b. Hanbel’dir.
- Hanbeli mezhebinin en önemli özelliği rey ve kıyastan daha çok ayet, hadis ve sahabe sözü gibi nakli delillere dayanmasıdır. Bunun için bu mezhepte hadise dayalı bir fıkıh anlayışı hakimdir.
Caferilik
- İmam Cafer-i Sadık’ın inanç, ibadet ve muamelat konusundaki görüşlerini esas alan bir oluşumdur.
- Caferiler dini konularda Kur’an ve sünnetin yanında masum kabul ettikleri on iki imamın sözlerini de delil olarak kabul ederler.
???
Şimdi Hanefilik – İslam Düşüncesinde Yorumlar soru çözümlerine devam edebilirsin!
Hz. Muhammed’in Hayatı konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Hz. Muhammed’in Hayatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Din ve Dini Anlayış, Maturidilik, Haricilik, Şia gibi Siyasi – İtikadi Yorumlar, Hanefilik, Malikilik, Şafilik, Caferilik gibi Ameli – Fıkhi Yorumlar gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. Ders Din Kültürü olunca bu kavramlar, her zaman karşımıza çıkabilir! TYT Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi testinde de sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.
Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Din Kültürü netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, Hz. Muhammed’in Hayatı konulu binlerce soru alanında uzman Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla Hz. Muhammed’in Hayatı sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve detaylı çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!