Türkçenin Önemli Sözlükleri konusu, AYT Edebiyat testinde sorulan konulardan biri. Sözlük türünde verilmiş bazı eserler ve Türk edebiyatı açısından bu eserlerin önemi ve değeri soru olarak karşımıza çıkabiliyor. Soru çözmeye başladıktan sonra bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Kunduz eğitmenlerimizden Türkçe öğretmeni Celal Hoca, bu konu hakkında senin için çok faydalı bir yazı hazırladı ve mutlaka görmen gereken örnek soruları seçti. Şimdi birlikte Türkçenin Önemli Sözlükleri konusunu keşfedelim!
?
Önceleri sözlük yerine “ lügat “ veya “ kamus “ sözcükleri kullanılırdı.
- Divanü Lügati’t – Türk: Türk dilinin ilk sözlüğüdür. Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılmış 1074’te tamamlanmıştır. Araplara Türkçe öğretmek amacıyla Arapça yazılmıştır. 7500 kelime açıklanmıştır. Eser; bütün Türk illerininden bahsetmesi, Türklerin tarihi hakkında bilgi vermesi, gelenek ve görenekleri anlatması bakımından sadece bir sözlük değildir, Türk kültürünün taşıyıcısı olmuştur.
- Mukadimetü’l – Edeb: Harezm sahasında hazırlanmış bu sözlük, Türklere Arapça öğretmek amacıyla Zemahşeri tarafından 12. yüzyılda kaleme alınmıştır.
- Codex Cumanicus: Kıpçak Türklerinin dilini Hristiyan din adamlarına öğretmek amacıyla İtalyanlar ve Almanlar tarafından parça parça yazılan ve yaklaşık 60 yılda ortaya çıkan sözlüktür. Eser Latin alfabesi ile 14. yüzyılda yazılmıştır.
- Muhakemetü’l Lügateyn: 15. yüzyılda Ali Şir Nevai tarafından Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu kabul ettirmek amacıyla yazılmıştır. Aslında bir dil bilgisi kitabı olan eserde Türklerin siyasi, ekonomik ve sosyal yaşantısı hakkında bilgi verilmiştir.
- Lehçe- i Osmani: 1876’da Ahmet Vefik Paşa tarafından iki cilt olarak Arap alfabe sistemine göre düzenlenmiştir. Daha sonra yazılacak Türkçe sözcüklere kaynaklık yapmıştır.
- Lügat-i Naci: 1890 yılında Muallim Naci tarafından hazırlanmıştır. Sözlükte toplam 18 bin madde başı sözcük vardır. Yazar, Batı dillerinden geçen sözcüklere de yer vermiştir.
- Kamus – i Türki: 1899 yılında Şemsettin Sami tarafından kalrme alınan bu sözlük dönemin en başarılı sözlüğüdür. Adında Türk geçen ilk sözlüktür. Yazar, Türkçede kullanılmayan Arapça ve Farsça sözcükleri esere dahil etmemiş eseri Türkçeden Türkçeye şeklinde hazırlamıştır.
- TDK Türkçe Sözlük: Cumhuriyet’in ilanından sonra Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan ve halihazırda üzerinde çalışılmaya devam eden sözlük, birçok ihtiyaca cevap veriyor.
- Genel Ağ ( Sanal ) Ortamdaki Sözlükler: TDK’nin sözlük alanında yaptığı çalışmaları internette yayımlamasıyla ortaya çıkmıştır.
Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Türk Dili ve Edebiyatı konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarına da incelemen faydalı olabilir.
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.