Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, ders notlarını senin için derliyoruz!? Bu yazımızda Alkenlere Giriş, Alkenlerin Özellikleri, Alkenlerin Adlandırılması, Alkenlerde İzomerlik, Alken Tepkimeleri ve çok daha fazlası hakkında bilmen gerekenler ile Alkenler konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!
Bu notlar, Kunduz eğitmenimiz Rıdvan Hoca tarafından hazırlandı. Rıdvan Hoca’nın öğrencilere bir öğüdü var: “Kimya hayattır ve hayat boşlayanları sevmez!”
ALKENLER
ALKENLERİN ADLANDIRILMASI
Alkenler; Adlandırılması, Özellikleri, Tepkimeleri ve İzomerlik
Alken Nedir?
- Yapısında bir tane ikili bağ bulunduran hidrokarbonlara alken, yapısında birden fazla ikili bağ bulunduran hidrokarbonlara polialken denir.
- Alkenler yapısında ikili bağ bulundurduğundan en az bir tane pi bağı içerir.
- Doymamış hidrokarbonlardır.
- sp2 hibritleştirmesi yapmış karbon atomu içerirler.
- Genel formülleri CnH2n’dir.
- Aynı karbon sayılı sikloalkanlarla yapı izomeridirler.
- Alkenlerin en basit üyesi iki karbonlu eten (etilen, C2H4) bileşiğidir.
Alkenlerin Adlandırkması
- İkili bağ içeren en uzun karbon zinciri seçilir.
- Ana zincire numara verme işlemi ikili bağa göre yapılır. İkili bağ hangi uca yakınsa o uçtan başlanarak numaralandırılır.
- İkili bağ iki uca da eşit mesafede ise önce dallanmaya, sonra alfabetik önceliğe bakılır.
- Bileşikteki yan grupları adlandırma işlemi alkanlardaki kurallara göre yapılır. Yan grupların adları yazıldıktan sonra ikili bağın bulunduğu karbonun numarası yazılır ve ana zincirdeki karbon sayısına eşit karbonlu alkanın adının sonundaki -an eki yerine -en eki getirilerek adlandırma yapılır.
- 2 ve 3 karbonlu alkenlerde ikili bağın yerini belirtmeye gerek yoktur.
- Birden fazla ikili bağ varsa her bir ikili bağın yeri belirtilir ve -en eki yerine ikili bağların sayısı -dien, -trien eklerinden biriyle belirtilir.
- Alkenlerden bir hidrojen çıkarılması ile oluşan gruba alkenir denir.
Sikloalkenler
- Halkalı alkenlerdir
- Genel formülleri CnH2n-2’dir.
- Doymamış hidrokarbonlardır.
- Aynı karbon sayılı alkinler ve alkadienler ile yapı izomeridirler.
- Adlandırma yapılırken çift bağa en küçük numara getirilir. (1 ise söylenmeyebilir.) Siklo kısmı söylendikten sonra karbon sayısına göre alken adı belirtilir.
- En küçük üyesi 3 karbonludur.
Alkadienler
- Farklı karbon atomlarında iki tane pi bağı içeren doymamış hidrokarbonlardır.
- Genel formülleri CnH2n-2’dir.
- Aynı karbon sayılı sikloalkenler ve alkinler ile yapı izomeridirler.
- Adlandırma yapılırken çift bağların yerleri belirtilerek sonuna “-dien” eki getirilir.
???
Alkenlerde İzomerlik
???
Alkenlerin Tepkimesi
- Oksijenle yanma tepkimesi verirler. Tam olarak yandıklarında eşit sayıda CO2 ve H2O açığa çıkarırlar.
C3H6 (g) + 9/2 O2 (g) → 3 H2O (s) + 3 CO2 (g)
- Katılma tepkimesi verirler. Bir pi bağında, pi bağı yapmış karbon atomlarına birer grubun bağlanarak pi bağının açılmasına katılma denir. Bir bağının açılması için bir molekül (H2, Br2, HCl, H2O…) gerekir. Katılma pi bağı açılması, eliminasyon pi bağı oluşmasıdır.
Alkenlere halojen katılırsa dihalojenür alkanlar elde edilir. Alkenler brom (Br2) ile katılma tepkimesi vererek bromlu suyun kızıl kahve rengini giderir. Bromlu su alkenler için ayıraç olarak kullanılır.
Hidrojen Halojenür (HX) katılmasında alkenlere katılma tepkimesi gerçekleşirken hidrojenin yanında başka bir grup varsa hidrojenin çok olduğu karbona hidrojen, az olduğu karbon atomuna ise diğer grup bağlanır. Buna Markovnikov kuralı denir.
Alkenlere asit (H2SO4) katalizörlüğünde ısıtılarak su katılırsa alkoller elde edilir.
Konu hakkındaki videmouzu izleyerek öğrendiklerini sen de pekiştirebilirsin!
Şimdi soru çözümlerine devam edebilirsin!
Alkenler konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Alkenler konusu, AYT Kimya testi için temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Alkenlere Giriş, Alkenlerin Özellikleri, Alkenlerin Adlandırılması, Alkenlerde İzomerlik, Alken Tepkimeleri gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. TYT ve AYT Kimya’da sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.
Bilgileri, tanımları, formülleri ve kuralları öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Kimya konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB tarafından yayınlanan Kazanım Testlerini de çözmeni tavsiye ediyoruz. Kimya netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, Alkenler konulu binlerce soru alanında uzman Kimya eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla Alkenler sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve detaylı çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!