Büyük Taarruz – Kurtuluş Savaşı Cepheleri Ders Notları

Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve özetlerine bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken Tarih dersi özetleri, ipuçları, ders notları derlemesi hazırladık!? Bu yazımızda Cepheler, 1. İnönü Savaşı, 2. İnönü Savaşı, Kütahya – Eskişehir Savaşı, Sakarya Meydan Muharebesi, Büyük Taarruz, Mudanya Mütarekesi hakkında bilmen gerekenler ve Kurtuluş Savaşı Cepheleri konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu özet notları sana yardımcı olur. İyi okumalar!

Kurtuluş Savaşı Cepheleri Özet

• Doğu Cephesi
• Güney Cephesi
• Batı Cephesi

Doğu Cephesi

• Ermenilere karşı açılmıştır. Kazım Karabekir mücadele etmiştir.
• 30 Ekim’de Kars, 7 Kasım’da Batum Ermenilerden alındı.
• Bu gelişmeler üzerine TBMM ile Ermenistan arasında Gümrü Antlaşması imzalandı. (TBMM adına Kazım Karabekir katıldı)
• Antlaşmaya göre; Kars, Sarıkamış, Kağızman ve lğdır TBMM hükümetine bırakılacak, Ermenisten Sevr Antlaşmasını tanımayacaktır. Antlaşmanın önemi; I. TBMM’nin ilk siyasi başarısı.
• Ayrıca; ilk kez uluslararası belgede Türkiye ifadesi kullanıldı.
• Gümrü’den sonra TBMM Gürcistan’a nota vermiş, bunun üzerine TBMM ile Gürcistan arasında Batum Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Gürcistan; Ardahan, Artvin ve Batum’un TBMM’ye ait olduğunu kabul etti.
• TBMM’yi tanıyan ilk devlet Ermenistan, TBMM’ye ilk elçilik heyeti gönderen devlet Gürcistan olmuştur.

Güney Cephesi

• İtalya, Fransa ve Ermenilere karşı açılmıştır
• İtalya ile İngilizler arasında görüş ayrılığı olduğu için, İtalya halka yönelik herhangi bir baskı yapmamıştır ve İtalya ile sıcak çatışma yaşanmamıştır.
• Kuva-yı Milliye mücadele etmiştir.
• Antep’te Şahin Bey, Urfa’da Ali Saip Bey, Maraş’ta Sütçü İmam öncülüğündeki Kuva-yı Milliye düşmana karşı çok büyük bir mücadele vermiştir.
• Bu mücadeleler sonucunda; 1921 Antep’e Gazi, 1973’te Maraş’a Kahraman, 1984’te Urfa’ya Şanlı unvanları verilmiştir. II. İnönü Savaş’ından sonra İtalya işgal ettiği yerlerden çekilmiştir. (Anadolu’yu terk eden ilk İtilaf Devleti’dir.) Sakarya Savaşı’ndan sonra Fransa, Ankara Antlaşması’nı imzalayarak güneyden çekildi. Cephe kapandı.
• 19242te İnebolu, 1925’te Maraş, 2008’de Gaziantep ve 2016’da Şanlıurfa’ya İstiklal Madalyası verilmiştir.

Batı Cephesi

• İngilizlerin desteklediği Yunanlara karşı açılmıştır.
• Kurutuluş Savaşı’nın en kritik cephesidir.
• Önce Balıkesir-Alaşehir Kongresinin organize ettiği Kuva-yı Miliye, daha sonra TBMM’nin kurduğu düzenli ordu mücadele etmiştir.
• Bu cephede I. ve II. İnönü Savaşları, Kütahya-Eskişehir Savaşları, Sakarya Meydan Savaşı, Büyük Taaruz (Başkomutan Meydan) savaşları yapılmıştır.
• Mudanya Mütarekesi ve Lozan Barış Antlaşması ile bu cephe kapanmıştır.
• Düzenli ordunun savaştığı bu cephede savaşların çoğu kazanılmıştır.
• Kütahya-Eskişehir savaşı kaybedilmiştir.

1. İnönü Savaşı

• Sevr’i Türklere kabul ettirmek, Ankara’ya kadar olan yerleri ele geçirmek, TBMM’yi ortadan kaldırmak nedenleridir.
• Yapılan savaşı düzenli ordu kazandı. Sonucunda;
• TBMM’nin düzenli ordusu ile ilk zafer kazanıldı.
• TBMM’ye ve düzenli orduya güven arttı.
• Düzenli orduya katılım arttı.
• Çerkez Ethem isyanı bastırılmıştır.
• İsmet İnönü’ye “Generallik” rütbesi verildi.
• Teşkilat-ı Esasiye hazırlandı (1921 Anayasası)
• İstiklal Marşı kabul edilmiştir.
• Londra Konferansı düzenlendi.
• Afganistan ile dostluk antlaşması yapıldı.
• TBMM’yi tanıyan ilk islam devleti Afganistan’dır.
• Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması yapıldı.
• Moskova Antlaşması’na TBMM adına Ali Fuat Cebesoy, Yusuf Kemal Tengirşek ve Ruza Nur tarafından imza atıldı.

2. İnönü Savaşı

• Düzenli ordu Yunanlara karşı ikinci zaferini kazandı.
• Hilal-i Ahmer (Kızılay) için bağış toplandı.
• Düzenli ordu çekilen Yunan ordusunu dağıtmak için Aslıhan-Dumlupınar’da Yunanlılar ile çarpışmışsa da başarılı olamadı.
• Batı cephesinde görev yapan Refet Bele görevden alınarak tüm yetkileri İsmet Paşa’ya verildi. Böylece Batı cephesi birleştirildi.
• İtilaflar arasında görüş ayrılıkları baş gösterdi. İtalyanların İzmir’i istemesi ile ilgili tartışmalar başladı.
• İtalya güneyden çekilmeye başladı.
• Fransızlar barış amacıyla Anadolu’ya ilk kez elçi göndererek Zonguldak’tan çekildi.
• Mustafa Kemal, İsmet Bey’e “Siz orada yalnız düşmanı değil, Türk milletinin makus talihini yendiniz,” dedi.

Kütahya – Eskişehir Savaşları

• İnönü savaşlarının intikamını almak, Sevr’i Türklere kabul ettirmek, TBMM’yi dağıtmak, Aslıhan-Dumlupınar’da düzenli ordunun taaruz gücüne ulaşamaması vb. nedenleridir.
• Savaşın sonuçları; TBMM’nin kurduğu düzenli ordu tek yenilgisini aldı. Ordu, Sakarya’nın doğusuna çekildi.
• İtalya, II. İnönü sonrası başlattığı çekilmeyi durdurdu.
• Fransa II. İnönü sonrası başlattığı müzakereleri kesti.
• Düzenli ordunun varlığı tartışma konusu oldu. TBMM’nin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması gündeme geldi. Savaşa rağmen Hamdullah Suphi Bey öncülüğünde Maarif Kongresi toplandı.
• Daha sonra Mustafa Kemal’e meclisin yetkileri üç aylığına “Başkomutanlık Yasası” ile verildi.
• Mustafa Kemal, Başkomutanlık yetkisine dayanarak düzenli ordunun ihtiyaçları için “Tekalif-i Milliye Emirlerini yayımlamıştır. Uygulanması için İstiklal Mahkemeleri kuruldu. (Topyekün Seferberlik)

Sakarya Meydan Muharebesi

• Mustafa Kemal’in “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır.” emriyle Yunan ordusu yenildi.
• Savaşın sonuçları; Kütahya-Eskişehir’de oluşan olumsuz hava dağıtıldı. Fevzi Çakmak ve İsmet Paşa tarafından TBMM’ye verilen bir önerge ile Mustafa Kemal’e TBMM tarafından “Gazilik” unvanı ile “Mareşallik” rütbesi verildi.
• Kazım Karabekir’in başkanlığını yaptığı heyet, Sovyet Rusya’nın da onayı ile Kafkas Cumhuriyetlerinden olan Azerbaycan, Ermenisten ve Gürcistan ile Kars Antlaşmasını imzalandı. Böylece doğu sınırı kesin olarak çizildi. Batum Gürcistana bırakıldı. (Misak-ı Milli 1. Taviz) Moskova Antlaşması’ndaki hükümler yeniden düzenlendi.
• İtalya, Anadolu’yu tamamen terk etti. İngiltere ile esir değişimi yapıldı. Fransa ile Ankara Antlaşması yapıldı.
• Ukrayna ile dostluk antlaşması yapıldı. Fransa ile yapılan Ankara Antlaşması ile Hatay hariç güney sınırları çizildi. (Misak-ı Milli 2. Taviz)
• Bu antlaşma Yusuf Ziya Tengirşek tarafından imzalandı.

Büyük Taarruz

• Tekalif-i Milliye ile düzenli ordunun ihtiyaçları toplanmış, Başkomutanlık yetkisi süresiz olarak uzatılmıştır.
• Doğu ve Güney cephelerindeki kuvvetlerin büyük kısmı Batı cephesine aktarıldı. Tüm bu gelişmelerden sonra Yunan orduları büyük bir yenilgiye uğratıldı.
• Bu savaşta, Mustafa Kemal, “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir ileri!” emriyle Yunan orduları imha edilmiştir.
• Bu zafer, Dumlupınar Zaferi olarak da bilinir. Savaş ayrıca Kütahya’da meydana gelmiştir. (ÖSYM – KPSS)
• Sonuçları; Yunan işgali sona erdi. Yunan Başkomutanı Trikopis esir alındı. Kurtuluş Savaşı’nın askeri safhası sona ermiştir ve antlaşmalar dönemi başlamıştır. Bu zaferden dolayı Fevzi Çakmak’a Mareşallik rütbesi verildi. Ayrıca Mustafa Kemal bu savaşa Rumsındığı adını vermiştir. (ÖSYM – KPSS)

Mudanya Mütarekesi

• TBMM Temsilcileri, heyet başkanı İsmet Paşa, Fevzi Paşa ve Refet Paşa’dır. İngiltere delegesi General Harrington, Fransa delegesi General Cherpy İtalya delegesi General Monbelli’dir.
• Nedenler; Türk ordusunun askeri zaferleri, TBMM ile Sovyet Rusya’nın boğazlar konusunda İngilizlere karşı ortak hareket etmesi etkili olmuştur.
• Sonuçları; Yunan ordusu, Doğu Trakya’yı 15 gün içerisinde boşaltacak 1 ay içinde TBMM’ye teslim edecek.
• İstanbul, Boğazlar ve çevresinin yönetimi TBMM’ye bırakılacak, TBMM Doğu Trakya’da 8.000 jandarma bulunduracak.
• Antlaşmanın önemi; Doğu Trakya ve İstanbul savaş yapılmadan alınmıştır. İstanbul’un TBMM’ye bırakılmasıyla Osmanlı ”hukuken” sona erdi. Lozan’a zemin hazırladı.

Şimdi Kurtuluş Savaşında Cepheler ve Antlaşmalar soru çözümlerine devam edebilirsin!

Kurtuluş Savaşında Cepheler ve Antlaşmalar konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Kurtuluş Savaşında Cepheler ve Antlaşmalar, Tarih dersi için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. Cepheler, 1. İnönü Savaşı, 2. İnönü Savaşı, Kütahya – Eskişehir Savaşı, Sakarya Meydan Muharebesi, Büyük Taarruz, Mudanya Mütarekesi gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. Ders Tarih olunca bu kavramlar, her zaman karşımıza çıkabilir! TYT ve AYT Tarih testlerinde de sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri.

Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Tarih netleri yükseltmedeki anahtar bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek. Kunduz’da şu ana kadar, Kurtuluş Savaşında Cepheler ve Antlaşmalar konulu binlerce soru alanında uzman Tarih eğitmenleri tarafından çözüldü. Daha fazla Kurtuluş Savaşında Cepheler ve Antlaşmalar sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin! Uygulamamız içerisinden ücretsiz erişebileceğin soru ve detaylı çözümler ile, bu konudaki hakimiyetini arttırman mümkün!