Verim ve Enerji Kaynakları konusu, AYT ve TYT Fizik testinde karşına çıkabilecek önemli bir konu. Enerji konusunun alt başlıklarından biri olması sebebiyle temel kazanımlar içeriyor. Her sene mutlaka soru gelen bir konu. Başka konularla da bağlantılı. İş, Güç ve Enerji konusunu tam olarak anlaman için bu konudaki eksiklerini tamamlaman şart. Soru çözmeye başladıktan sonra bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Şimdi birlikte Verim ve Enerji Kaynakları konusunu keşfedelim!
Verim
Verim, enerji dönüşümü gerçekleştiren, enerji üreten, iş yapan mekanizmalarda sıklıkla karşımıza çıkan bir kavramdır. Günlük hayatta da aşina olduğumuz “verim” kavramı, genelde var olan kaynaklarla ne kadar yüksek performans gösterdiğimiz, ne kadar israf ya da boşa harcama yapmadığımızdır. Örneğin verimli ders çalışacaksak, sahip olduğumuz zamanın çok büyük bir kısmını ders çalışmaya ayırıp çalıştığımız konuları anlamamız beklenir. Ama ders çalışma verimimiz düşükse, sahip olduğumuz zamanı kullanamayız, ders çalışamayız ve çalıştığımız konuyu anlayamayız. Yani ürettiğimiz çıktı, onun için harcadığımız mesaiyi ve enerjiyi karşılamaz. Şimdi bu mantığı Fizik bilimine uyarlayalım:
Bir sistemde yapılan işin, o sistemde harcanmış olan enerjiye oranına verim denir. Eğer bu ifadeyi 100 ile çarparsak, % verim hesaplamış oluruz.
Verim = Yapılan İş / Harcanan Enerji
Örneğin %20 verimle çalışan bir makine, kendisine verilen 100 birim enerji karşılığında, 20 birim iş yapabilmektedir. Geri kalan 80 birim enerji ise makinein çalışması esnasında harcanmakta, üretilen iş içerisinde yer alamamaktadır.
Enerji Verimliliğini Arttırma
Verim arttıkça, mekanizmalar kendilerine verilen enerji ile daha çok iş üretebilir. Böylece tasarruf sağlanır. Günlük hayatta verim arttırmaya yönelik bazı yöntemler vardır:
- Isı yalıtımı yapmak. Eğer evlerimizde ısı yalıtımı sağlarsak, aynı miktar ısı enerjisi ile çok daha geniş mekanı, çok daha uzun süre ısıtabiliriz.
- Makineleri yağlamak. Makinelerin yağlanması, sürtünme ile harcanan enerjinin önüne geçebilir. Üretim yapan fabrikalarda son teknolojinin takip edilmesi, periyodik bakımların yapılması, enerji verimliliği yüksek makinelerin kullanılması verimi yükseltir.
- Tasarruflu tüketim yapmak. Çamaşır makinesini tam dolu iken çalıştırırsak verimi yükselir. Aynı enerjiyle daha çok çamaşır yıkanmış olur. Gereksiz aydınlatma yapmamak, kalorifer önüne mobilya koymamak gibi tüketim önlemleri ile ev içi verim arttırılabilir.
Enerji Kaynakları
Dünya üzerinde yüksek hacimde eenrji dönüşümü ve enerji tüketimi gerçekleşiyor. Milyonlarca canlı, makine ve doğa bu akışın içinde bulunuyor. Bu süreçte, doğrudan enerji üretebilen kaynaklar da mevcut. Bu enerji kaynakları, yenilenemez ve yenilenebilir olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Yenilenemez Enerji Kaynakları
Yenilenemeyen enerji kaynakları, kullandıkça tükenir ve oluşumu çok zaman almaktadır. Tüketiminden sonra yeniden üretimini yapmak mümkün olmamaktadır. Fosil yakıtlar (Mineral yakıtlar) ve Nükleer Enerji bu gruba girer. Günlük hayatta kullandığımız kömür, doğalgaz, petrol gibi kaynaklar yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Bu kaynaklara erişim ve kullanımı kolay olduğu için, hala en çok tercih edilen kaynaklar arasında yer almaktadırlar.
Kömür, petrol ve doğalgaz hayvan ve bitki artıklarının milyonlarca yıl yeraltında beklemesi, bataklık bölgelerde tabakalaşması ile oluşur. Karbon, oksijen gibi elementleri içerirler.
Nükleer Enerji, uranyumgibi büyük atom çekirdeklerinin parçalanması esasına dayanır. Hidrojen atomlarının birleşip Helyum gibi elementleri oluşturması esnasında da yine Nükleer Enerji açığa çıkmaktadır. Nükleer enerji üreten santrallere nükleer reaktör adı verilir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Kullandıkça tükenmeyen, üretme döngüsüne yeniden katılabile kaynaklara yenilenebilir enerji kaynakları denir. Örneğin Rüzgar ile ürettiğimiz enerji, bu süreçte rüzgarı tüketmez. Rüzgar, tekrar tekrar enerji üretim sürecine katılabilir. Güneş, Rüzgar, Hidroelektrik, Jeotermal, Biyokütle, Hidrojen ve Dalga yenilenebilir enerji kaynaklarına örnektir.
Sürdürülebilirliğin git gide önem kazandığı günümüzde, geleceğin enerji ihtiyacını bugünden tüketmeden sağlıklı ve temiz enerji üretmek de önemini arttırmıştır. Erişilebilirlik, maliyet, üretim kolaylığı gibi bazı kriterlerde yenilenemez enerjinin gerisinde kalabilir. Ancak çevre dostu olması açısından yenilenemez kaynaklardan ayrışır.
Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli.Fizik Konu Anlatımı videolarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. TYT ve AYT Fizik dersindeki netleri yükseltmedeki anahtar, konu çalışmalarını tamamladıktan sonra bolca soru çözmek ve yapılamayan soruların doğrusunu öğrenmek.
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.