Hücre Bölünmesi, Biyoloji’nin en temel konularından biri. Mutlaka YKS Biyoloji konuları içinde bu konuya ait sorular bulunuyor. Hücre nasıl bölünür, hücre neden bölünür, alel gen nedir gibi sorularının cevabını bu yazımızda bulabilir ve sonrasında soru çözerek konuya hakimiyetini test edebilirsin. Konunun temel iki alt başlığı olan Mitoz Bölünme ve Mayoz Bölünme konu anlatımlarını da sonrasında incelemeni tavsiye ediyoruz. Kunduz eğitmenlerimizden, İstanbul Üniversitesi mezunu Biyoloji öğretmeni Elif Hoca, bu senin için Hücre Bölünmeleri hakkında çok faydalı bir yazı hazırladı! Şimdi birlikte bu konuya bir başlangıç yapalım!
Hücre Bölünmesi
Hücre Bölünmesi
Hücre Bölünmesi Temel Kavramlar
Gen
DNA üzerinde bulunan belli bir proteinin sentezinden sorumlu olan parçaya denir. Yaklaşık 1500 nükleotitten oluşan DNA parçası.
Alel Gen
Aynı karaktere etki eden genlerden her birine alel gen denir. Alel genler homolog kromozomların karşılıklı lokus adı verilen bölgelerinde bulunur.
Homolog Kromozom
Biri anneden biri babadan gelen ,şekil ve büyüklükleri aynı,karşılıklı bölgelerinde (lokus),aynı karaktere etki eden gen çiftlerini taşıyan kromozom çifti.
Diploit hücrelerde homolog kromozom çiftleri bulunurken, haploit hücrelerde bir arada bulunmaz.
Diploit Hücre
Kromozomların çiftler halinde bulunduğu hücrelerdir. 2n şeklinde ifade edilir. İnsanda somatik (vücut hücresi) olan karaciğer, kas, epitel hücresi gibi hücreler ve eşey ana hücreleri diploittir.
Haploit Hücre
Eşi olmayan kromozomları taşıyan hücrelerdir.n ile ifade edilir. Eşey hücreleri (sperm, yumurta, spor hücresi) haploittir.
Somatik hücreler mitoz bölünebilir,mayoz bölünemez.
Eşey ana hücreleri ve eşey hücrelerinde görülen mutasyon kalıtsaldır.Somatik hücrelerde görülen mutasyon kalıtsal değildir.
Otozom-Gonozom
İnsan diploit hücrelerinde 46 kromozom bulunur.
Otozom
Cinsiyeti belirleyen kromozlar dışındaki kromozomlardır. İnsanda diploit hücrelerde 44, eşey hücrelerinde 22 kromozom bulunur.
Gonozom
Cinsiyeti belirleyen kromozomlardır. Dişilerde XX,erkeklerde XY ile gösterilir. Diploit hücrelerde 2 haploit hücrelerde 1 gonozom bulunur.
Hücre Bölünmesi Neden Olur?
- Hücre büyüdükçe yüzey alanının hacime oranının (r2/r3) azalması
- Sitoplazmanın hücreye sığmaması
- Çekirdeğin hücreyi yönetmekte zorlanması
- Hücre zarının madde alışverişinde yetersiz kalması sebebiyle hücre bölünür.
Mitoz – Mayoz Farkları
Mitoz
Eşeysiz üremenin temelini oluşturur.
Bölünme sonucu oluşan hücreler birbirleriyle ve atasal hücreyle
kalıtsal olarak aynıdır.
Çok hücrelilerin vücut hücrelerinde görülür.
Tetrat,sinapsis,cross-over görülmez.
Gelişme,büyüme,doku onarımı sağlar.
Bölünme sonucu 2 hücre oluşur.
Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi 1 defa olur.
Kromozom sayısı sabit kalır.
Zigotun oluşumundan itibaren ölene kadar devam eder.
Oluşan hücreler uzun ömürlüdür.
Oluşan hücreler tekrar mitoz geçirebilir.
Mayoz
Eşeyli üremenin temelini oluşturur.
Bölünme sonucu oluşan hücreler birbirinden ve ata canlıdan kalıtsal olarak farklıdır.
Çok hücrelilerin üreme ana hücrelerinde görülür.
Tetrat, sinapsis, cross-over görülür.
Oluşan hücreler üremeyi sağlar.
Bölünme sonucu 4 hücre oluşur.
Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi 3 kez gerçekleşir.
Kromozom sayısı yarıya iner.
Ergenlik döneminde başlar üreme dönemi boyunca devam eder.
Oluşan hücreler kısa ömürlüdür.
Oluşan hücreler tekrar mayoz geçiremez.
Hücre Bölünmesi Soru Çözümü
Hücre Bölünmesi konusunu tam olarak anlamak için senin de tahmin edeceğin üzere bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Biyoloji konu anlatımı yazılarımıza göz attıktan sonra, kendi kaynaklarına ek olarak MEB Kaynaklarını da incelemen faydalı olabilir. Kunduz’da şu ana kadar, Hücre Bölünmesi konulu binlerce soru alanında uzman Biyoloji eğitmenleri tarafından çözüldü. Şimdi o sorulardan birkaçı senin için burada. Daha fazla Hücre Bölünmesi sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin!
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.