Sevgili gençler tekrardan merhaba.
Bu dersimizde bir doğru parçasını belli bir oranda bölen noktanın koordinatları bulmaya devam edeceğiz, ama bu sefer dıştan bölmeyi ele alacağız.
Bir C(x0,y0) noktası var yine elimizde.
Ama bu sefer A(x1,y1) ve B(x2,y2) noktaların oluşturduğu AB doğru parçasının uzantısını kesiyor bu C noktası.
Yine AC/BC eşittir k olacak biçimde dıştan bölme bu sefer ismimiz, bu C noktasının koordinatları şöyle buluyoruz.
Diyeceğiz ki buradaki yine k oranımız, bakın önemli, öncelikle A'nın koordinatını ele alacağız A - k.B / 1 - k şeklinde C noktasının koordinatları hesaplayacağız.
Tabi apsisi mi buluyoruz ordinatı mı önemli.
Burada mesela dıştan bölmeyi göstermiş olalım.
Bakın AB doğru parçası var bunun uzantısını C gitti dışarıda bölmüş oldu.
Tabi bu dıştan bölüme olayı noktanın sağ ya da sol tarafta olabilir.
Bize verilen oran sayıca burada sağında mı solunda mı olacağına bu verdirecek.
Burada mesela sağ tarafında gibi yazdım size ve AC'nin BC'ye oranı k olacak bu durumda C noktasının apsisi bulurken x1 - k.x2 /1 - k aynı şekilde ordinatı bulurken de y1 - k.y2 /1 - k eklinde ordinatı da bulmuş olacağız.
Şimdi tabi farklı yolları yok mu ?
Var, formülü kullanmadan da başka şekillerde çözebiliriz.
Tıpkı içten bölmede olduğu gibi oran orantı kullanarak biz bunu cevaplandırıp sonuçlandırabiliriz.
Doğrusal nokta arasındaki koordinat değişimlerine bakarız.
Aynı şekilde nokta arasındaki uzaklığı doğru orantılı olarak kordinatlarımız artar ya da azalır.
Şimdi örneğin bakın hemen bir AB doğru parçasının uzantısını kesen bir C noktası yani AB doğru parçasının dıştan bölen bir C noktası var.
Hemen onu koordinatlarını bulmaya çalışalım.
Bakınız apise bakıyorum önce -2'den +6'ya kadar artmış mı azalmış mı?
2k boyunca 8 artmış, değil mi?
Dolayısıyla k da bu 4 artar demektir, arkadaşlar. Tekrar konuşuyorum bu apsis için geçerli bu söylediklerimiz.
Sonra burada zaten k var.
6'dan k boyunca 4 daha artacak ve 6 artı 4 C'mizin yeni apsisi 10 olacak.
Hemen ordinat için bakalım, ordinattaki değişim nasılmış?
4'ten -10'a bu sefer bir azalma var, değil mi?
Kaç azalmış 14 azalmış. azalır yani k da -7'dir.
Dolayısıyla -10'du zaten yeni ordinat için konuşuyorum 7 daha azaldı yeni ordinatımız -17 oldu, sevgili arkadaşlar.
C noktamızın koordinatları neymiş?
(10, -17) olarak ifade edilebiliyormuş deriz ve yine bir başka çözüm yolu da yine içten bölmede olduğu gibi benzerlik yapma. Bu sefer AB doğru parçasının sol tarafında kalsın C noktamız.
Hemen bakalım buradaki değişimi görmüş olalım.
Tabii bu oran orantıdan da yine cevaplandırabileceğimiz bir soru ama ben yine benzerlik kullanacağım.
Şunlar 90'ar derece olsun. Apsisteki değişim ne?
-1'den x'i çıkardım bakın şurası -1 - x.
Ordinattaki değişim de çıkarıyorum şurası -4 yani şimdi burada tabii ki uzunluk olarak değil ben oran olarak baktığım için işaretler sizi yanıltmasın.
Yukarıdaki üçgende ne var?
Alfanın karşısında -4 var.
Aşağıdaki üçgenler alfanın karşısında 1 - y var aynı şekilde devam ediyorum.
90 karşısında yukarıda k aşağıda 3k var bu eşittir diyorum Betanın karşısında yukarıda 4 var aşağıda -1 - x var hemen burada k'ları sadeleştiriyorum.
Öncelikle şu sol taraftaki eşitlikte içler dışlar çarpımı yapalım.
-12 eşittir 1 - y.
y'miz ne gelir buradan?
13 gelir sevgili gençler.
Sonrasında şu ikisine bakalım yine içler dışlar yaptım -1 - x eşittir 12.
x eşittir buradan ne Gelir?
-13 gelir sevgili gençler.
Dolayısıyla neymiş bizim C noktamızın koordinatları?
(-13, 13) olarak bulunmuş olur diyebilirsiniz. Farklı bir örnekle hemen dersimize devam edelim.
A ve B noktaları var, burada koordinatları verilmiş.
Doğru parçası uzantısı dıştan bölen bir C noktası varmış.
Şimdi bakın buradaki sıralamamız nasıl olacak C A B mi yoksa A B C mi?
Önce buna karar vermeye çalışalım.
Mesela şuna bakalım C A B şeklinde yazılabilir mi?
Bakın orana bakıyorum, şimdi oran diyor ki AC diyor eğer diyor siz Bakın oldu, gördünüz mü?
Bu 3k'dan buraya k kalır.
Yani eğer C'yi zaten sağ tarafa almış olsaydınız ne olacaktı, biliyor musunuz?
Şuraya 3k diyeceksiniz tamamı 2k olacaktı.
Bu -k olamayacağı için demek ki C noktamız AB'nin sol tarafında diye yorum yapacaktık ama zaten biz bunu biliyorduk dolayısıyla doğru yazmış olduk.
A'mızın koordinatlarını yazalım, B'yi de yazalım.
Ben yine oran orantı kullanarak çözeceğim.
Şimdi ne yapmış?
Bakınız -4'ten 5'e kadar apsiste k boyunca bu 18 birim olur.
Şimdi C'nin koordinatlarına x ve y dersek, dikkat ederseniz, x kadarlık bir apsisim vardı, önceki hali nedir, arkadaşlar?
x eşittir -22 dir Hemen ordinat için de bakalım.
Burada yine k boyunca k'da eğer 10 azalırsa biliyorsunuz 2k'da ve 7 oldu.
Şu C'den A'ya geçişten bahsediyorum. Dolayısıyla y'miz de nedir az almadan önce?
olarak bulunmuş olur sevgili gençler ve bu sroumuzla birlikte dersimizin sonuna gelmiş olduk.
Bir sonraki ders görüşmek üzere.
Kendinize çok iyi bakın.
Bu dersimizde bir doğru parçasını belli bir oranda bölen noktanın koordinatları bulmaya devam edeceğiz, ama bu sefer dıştan bölmeyi ele alacağız.
Bir C(x0,y0) noktası var yine elimizde.
Ama bu sefer A(x1,y1) ve B(x2,y2) noktaların oluşturduğu AB doğru parçasının uzantısını kesiyor bu C noktası.
Yine AC/BC eşittir k olacak biçimde dıştan bölme bu sefer ismimiz, bu C noktasının koordinatları şöyle buluyoruz.
Diyeceğiz ki buradaki yine k oranımız, bakın önemli, öncelikle A'nın koordinatını ele alacağız A - k.B / 1 - k şeklinde C noktasının koordinatları hesaplayacağız.
Tabi apsisi mi buluyoruz ordinatı mı önemli.
Burada mesela dıştan bölmeyi göstermiş olalım.
Bakın AB doğru parçası var bunun uzantısını C gitti dışarıda bölmüş oldu.
Tabi bu dıştan bölüme olayı noktanın sağ ya da sol tarafta olabilir.
Bize verilen oran sayıca burada sağında mı solunda mı olacağına bu verdirecek.
Burada mesela sağ tarafında gibi yazdım size ve AC'nin BC'ye oranı k olacak bu durumda C noktasının apsisi bulurken x1 - k.x2 /1 - k aynı şekilde ordinatı bulurken de y1 - k.y2 /1 - k eklinde ordinatı da bulmuş olacağız.
Şimdi tabi farklı yolları yok mu ?
Var, formülü kullanmadan da başka şekillerde çözebiliriz.
Tıpkı içten bölmede olduğu gibi oran orantı kullanarak biz bunu cevaplandırıp sonuçlandırabiliriz.
Doğrusal nokta arasındaki koordinat değişimlerine bakarız.
Aynı şekilde nokta arasındaki uzaklığı doğru orantılı olarak kordinatlarımız artar ya da azalır.
Şimdi örneğin bakın hemen bir AB doğru parçasının uzantısını kesen bir C noktası yani AB doğru parçasının dıştan bölen bir C noktası var.
Hemen onu koordinatlarını bulmaya çalışalım.
Bakınız apise bakıyorum önce -2'den +6'ya kadar artmış mı azalmış mı?
2k boyunca 8 artmış, değil mi?
Dolayısıyla k da bu 4 artar demektir, arkadaşlar. Tekrar konuşuyorum bu apsis için geçerli bu söylediklerimiz.
Sonra burada zaten k var.
6'dan k boyunca 4 daha artacak ve 6 artı 4 C'mizin yeni apsisi 10 olacak.
Hemen ordinat için bakalım, ordinattaki değişim nasılmış?
4'ten -10'a bu sefer bir azalma var, değil mi?
Kaç azalmış 14 azalmış. azalır yani k da -7'dir.
Dolayısıyla -10'du zaten yeni ordinat için konuşuyorum 7 daha azaldı yeni ordinatımız -17 oldu, sevgili arkadaşlar.
C noktamızın koordinatları neymiş?
(10, -17) olarak ifade edilebiliyormuş deriz ve yine bir başka çözüm yolu da yine içten bölmede olduğu gibi benzerlik yapma. Bu sefer AB doğru parçasının sol tarafında kalsın C noktamız.
Hemen bakalım buradaki değişimi görmüş olalım.
Tabii bu oran orantıdan da yine cevaplandırabileceğimiz bir soru ama ben yine benzerlik kullanacağım.
Şunlar 90'ar derece olsun. Apsisteki değişim ne?
-1'den x'i çıkardım bakın şurası -1 - x.
Ordinattaki değişim de çıkarıyorum şurası -4 yani şimdi burada tabii ki uzunluk olarak değil ben oran olarak baktığım için işaretler sizi yanıltmasın.
Yukarıdaki üçgende ne var?
Alfanın karşısında -4 var.
Aşağıdaki üçgenler alfanın karşısında 1 - y var aynı şekilde devam ediyorum.
90 karşısında yukarıda k aşağıda 3k var bu eşittir diyorum Betanın karşısında yukarıda 4 var aşağıda -1 - x var hemen burada k'ları sadeleştiriyorum.
Öncelikle şu sol taraftaki eşitlikte içler dışlar çarpımı yapalım.
-12 eşittir 1 - y.
y'miz ne gelir buradan?
13 gelir sevgili gençler.
Sonrasında şu ikisine bakalım yine içler dışlar yaptım -1 - x eşittir 12.
x eşittir buradan ne Gelir?
-13 gelir sevgili gençler.
Dolayısıyla neymiş bizim C noktamızın koordinatları?
(-13, 13) olarak bulunmuş olur diyebilirsiniz. Farklı bir örnekle hemen dersimize devam edelim.
A ve B noktaları var, burada koordinatları verilmiş.
Doğru parçası uzantısı dıştan bölen bir C noktası varmış.
Şimdi bakın buradaki sıralamamız nasıl olacak C A B mi yoksa A B C mi?
Önce buna karar vermeye çalışalım.
Mesela şuna bakalım C A B şeklinde yazılabilir mi?
Bakın orana bakıyorum, şimdi oran diyor ki AC diyor eğer diyor siz Bakın oldu, gördünüz mü?
Bu 3k'dan buraya k kalır.
Yani eğer C'yi zaten sağ tarafa almış olsaydınız ne olacaktı, biliyor musunuz?
Şuraya 3k diyeceksiniz tamamı 2k olacaktı.
Bu -k olamayacağı için demek ki C noktamız AB'nin sol tarafında diye yorum yapacaktık ama zaten biz bunu biliyorduk dolayısıyla doğru yazmış olduk.
A'mızın koordinatlarını yazalım, B'yi de yazalım.
Ben yine oran orantı kullanarak çözeceğim.
Şimdi ne yapmış?
Bakınız -4'ten 5'e kadar apsiste k boyunca bu 18 birim olur.
Şimdi C'nin koordinatlarına x ve y dersek, dikkat ederseniz, x kadarlık bir apsisim vardı, önceki hali nedir, arkadaşlar?
x eşittir -22 dir Hemen ordinat için de bakalım.
Burada yine k boyunca k'da eğer 10 azalırsa biliyorsunuz 2k'da ve 7 oldu.
Şu C'den A'ya geçişten bahsediyorum. Dolayısıyla y'miz de nedir az almadan önce?
olarak bulunmuş olur sevgili gençler ve bu sroumuzla birlikte dersimizin sonuna gelmiş olduk.
Bir sonraki ders görüşmek üzere.
Kendinize çok iyi bakın.
Sıkça Sorulan Sorular
Bir doğru parçasını dıştan bölen noktanın koordinatları nasıl bulunur?
Bir C(x0, y0) noktası A(x1, y1) ve $B(x2, y2) noktalarının oluşturduğu [AB] doğru parçasını olacak şekilde dıştan bölüyorsa,
C noktasının koordinatları şeklinde hesaplanır.
oluyorsa C noktasının koordinatları formülleri =
Not: Doğru parçasını dıştan bölen nokta hesaplama soruları oran - orantı kullanılarak da çözülebilir. Doğrusal noktalar arasındaki koordinat değişimleri bu noktalar arasındaki uzaklıkla doğru orantılı artar veya azalır.