Bu dersimizde Maviciler ve temsilcileri üzerinde duracağız.
Tabii Mavicileri biz bu toplumcu eğilimleri yansıtan şiirin içerisinde değerlendireceğiz.
Yani Maviciler her ne kadar bir dergi etrafında toplanıp bu ismi almışlarsa da aslında toplumcu bir anlayışla yazdıklarını söyleyebiliriz.
Önce özellikleri üzerinde duralım isterseniz.
Bakın ismini zaten Mavi dergisinden aldığını söyleyeceğiz.
Peki temsilcileri kimler?
Bakın Yılmaz Gruda, Ahmed Oktay, Ferit Edgü, Özdemir Nutku, Demir Özlü, Tahsin Yücel, Orhan Duru ve topluluğun en önemli ismi Atilla İlhan.
Bu isimleri bileceğiz.
Peki neyi savunmuşlardır?
Sosyal realizmi yani toplumsal gerçekliği.
Toplum sorunlarını bakın.
Özellikle fikir ve sanat.
Sosyal bir sınıfın bayrağı yapılamaz görüşü var.
Yani sanat bir sınıfın malı değildir diyor.
Bir yere ait değildir.
Sadece bunlara karşı çıkmışlardır.
Şiirin basit olamayacağını, zengin benzetmeleri, içli ve derin olması gerektiğini savunmuşlardır.
Bakın ve 1954'te artık tamamen toplumcu çizgiye kaydıklarını söyleyebiliriz.
Kendileri bakın Garip akımına karşıdır.
Kabul etmiyorlar.
Sanatlı bir söyleyişi aynı zamanda benimsiyorlar.
Divan şiirinden yeri gelmiş faydalanmıştır.
Özellikle de toplumcu çizgiye kaymaları onların Nazım Hikmet'ten etkilendiğini gösteriyor.
Bakın geleneği ret etmemişler ve şiiri aynı zamanda bir ideolojinin aracı haline de getirmişlerdir.
Ve ve ve şunu da mutlaka iyi bilmeliyiz arkadaşlar.
Şiirin bütünüyle açık olamayacağını, anlam kapalılığının şiiri düz yazıdan ayıran en önemli faktör olduğunu savunuyorlar.
Yani diyorlar ki şiir tamamen açık olmayacak ya, anlam kapalı olacak diyor biraz şiirde.
Peki temsilcilerimiz kimler?
Atilla İlhan.
Tabii ilk bilmemiz gereken hakikaten Türk edebiyatının ünlü şairlerindendir.
Bakın Atilla İlhan Garipçilere karşı çıkmıştır.
Yapıtlarında toplumsaldan bireysel konulara kadar bir dizi konuyu kültürel doku zenginliğiyle ele almıştır.
Bir takma adı var.
Bakın Ali Kaptanoğlu.
Bilelim önümüze çıkabilir.
Özellikle de bakın Doğu-Batı şiirini sentezleyip kendine has bir imge dünyası oluşturmuştur.
Yani bakın Batı edebiyatını da kullanmış ama kendi kültürünü özellikle Doğu kültürüne de bağlı kalmış, oradan da faydalanmış ama ikisini birleştirmiştir.
Bakın ve ikisini birleştirip orijinal, kendine özgü has bir imge dünyası oluşturmuştur.
Aşk, insan sevgisi, özgürlük ve savaş temalarını sıkça işlemiştir.
Ayrıca bakın sarhoşluk, ayrılık, korku, gerilim, hayal konuları da onun sıkça işlediği konular içerisindedir.
Bakın şiirlerinde büyük harf yok.
Noktalama işaretlerini kullanmaz.
Sadece özel isimlere gelen ekler varsa onları kesme işareti ile ayırmıştır bakın.
Ve Atilla İlhan'ın diğer toplumcuların bir çoğunda olduğu gibi Halk ve Divan Edebiyatı kaynaklarından faydalandığını da söyleyebiliriz.
Peki hangi eserlerini bilirsek önemlidir?
Bakın bir kere Duvar'ı bileceğiz, Sisler Bulvarı'nı bileceğiz.
Ben sana mecburum, bilemezsin, bilemezsin derken bileceğiz tabii ki.
Yağmur Kaçağı bilmeliyiz.
Elde Var Hüzün, Ayrılık Sevdaya Dahil ve Korkunun Krallığı yine Atilla İlhan'ın bilmemiz gereken eserleridir.
Ve mavicilerde göreceğimiz son sanatçımız Ahmet Oktay.
Bakın Ahmet Oktay şiirlerinde destansı bir söyleyişi benimsemiştir.
Özellikle tavır ve sözcük çeşitliliği onun şiirlerinin dikkat çeken özelliklerindendir.
Bir tema etrafında bakın bir temayı merkeze koyar ve onun etrafında uzun soluklu şiirler yazar.
Açık anlatım, biçim öz dengesindeki ustalığı onun şiirlerinin belirgin özelliğidir.
Bakın Ahmed Oktay kapalı anlatımdan yana değil, anlatım açık olacak ve özellikle de biçim öz dengesini usta bir şekilde kullanmış.
Peki hangi eserlerini bilelim?
Bakın.
Yol Üstündeki Semender, Gölgeleri Kullanmak, Ağıtlar ve Övgüler, Doktor Kaligarin'in Dönüşü ve Sürgün adlı eserlerini mutlaka bilmeliyiz.
Ve bu şekilde toplumcu eğilimleri yansıtan şiiri de bitirmiş oluyoruz.
Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere.