Zarf Tümleci

Evet, bu videomuzda da zarf tümlecini işleyeceğiz beraber.
Şimdi zarf tümleci yüklemi,durum, zaman, miktar, yön, koşul ve neden ilgileri ile tamamlayan öğedir arkadaşlar.
Şimdi benim zarf tümlecimin soruları nelerdir?
Bakın, nasıl?
Niçin?
Neden?
Ne kadar?
Niye, ne zaman, ne şekilde, ne diye gibi sorular benim zarf tümlecinin sorularıdır arkadaşlar.
Şimdi örneklere bakacak olursak bakın yavaş yavaş yürüyeceksin kaygan zeminlerde bakın şimdi yürüyeceksin yüklem yürüyen kim?
Sen gizli özne nasıl yürüyeceksin, yavaş yavaş yürüyeceksin arkadaşlar.
Bakın benim burada nasıl sorum vardı.
Bu sorulara dikkat etmek zorundayız.
O zaman nasıl kelimesi bana zaten durum zarfını veriyordu.
O zaman biz ne yaptık yavaş yavaş kelimesi burada zarf tümlecidir.
Nerede yürüyeceksin?
Kaygan zeminlerde, dolar üstünde hiç onları ögelerin aramamıza gerek yok arkadaşlar.
Şu an sadece zarf tümlecine odaklanalım.
Her sabah buradan geçer geçer yüklem geçen kim?
O özne nereden geçer?
Buradan dolaylı tümleç ne zaman geçer?
Şuraya sorularımızı yazalım arkadaşlar.
Birinci cümleye nasıl?
Sorusunu sordum, ikinci cümleme de Ne zaman?
Sorusunu sordum.
Buradaki her sabah zarf tümlecidir.
Yine bütün ögelerde olduğu gibi kelimeleri sıfat tamlamalarını, isim tamlamalarını, deyimleri, birleşik fiilleri kesinlikle ayıramam filim sözcüklerini stadyumun elektriği kesildiği için maç ertelendi derken arkadaşlar bakın buraya niçin?
Sorusunu sordum.
Ertelendi yüklem.
Ertelenen ne?
Ya da kim?
Maç özne niçin ertelendi?
Stadyumun elektriği kesildiği için burada ne oldu?
Zarf tümleci oldu.
Gazeteciler seni salonda çok beğenmişler derken beğenmişler.
Yüklem beğenen kim?
Gazeteciler, özne kimi beğenmişler seni?
Belirtilen nesne nerede beğenmişler?
Salonda dolaylı tümleç ne kadar beğenmişler?
Arkadaşlar buraya da biz hangi soruyu sorduk, ne kadar sorusunu sorduk.
Çok beğenmişler burada bakın tek kelime şeklinde zarf tümleci oldu.
Diğerleri söz öbeği ya da söz grubu şeklindeydi.
Çünkü bir kelimeden fazlaydı.
Bakın dikkat ederseniz az önce yaşlı bir kadın ağır ağır merdivenlerden yukarı çıkıyordu.
Burada birden fazla zarf içinde civar arkadaşlar bakın çıkıyordu.
Yüklem şuradaki yukarı yer yön zarfı dır.
Zarf tümleci oldu, nasıl çıkmış ağır ağır çıkmış buraya nasıl?
Sorusunu sordum.
Durum zarfını verir yani.
Bu da bir zarf tümlecidir arkadaşlar ne zaman çıkıyordu?
Bakın buraya da ne zaman?
Sorusunu sordu.
Az önce çıkıyordu.
Yine burada zarf tümleci oldu, nereden çıkıyordu?
Bakın şuradaki merdivenlerden dolaylı tümleç çıkan kim?
Ya da ne yaşlı bir kadın özne olur.
Yani bir cümlede birden fazla zarf tümleci olabilir, onları ayrı ayrı zarf tümleci sayacaksın.
Yani bu cümlenin ögelerinin sıralanır.
Şuna zarf tümleci özne zarf tümleci dolaylı tümleç  zarf tümleci yüklem diyeceksiniz.
Arkadaşlar bu kısma dikkat edelim.
Kar yağdığında yollar kapanmış, kapanmış, yükten kapanan kim ya da ne yollar?
Özne neden kapanmış?
Kar yağdığında bakın gördünüz mü burada den dan ekini almış olsa bile dolaylı tümleç yapmayın sakın her gördüğünden dan eki dolaylı tümden hiç değildir.
Burada sebep anlamı verdiği için.
Biz buna ne dedik zarf tümleci dedik.
Belki akşama size geleceğiz geleceğiz yüklem arkadaşlar biz geleceğiz gizli özne kime geleceğiz size dolaylı tüm geç şuradaki ne zaman geleceğiz akşama zarf tümleci oldu.
E belki kelimesini arkadaşlar olasılık zarf mıdır yani olasılık zarfı hesabı kabul edilir, durum zarfı kabul edilir.
Yerli burada zarf tümleci zarf tümleci dolaylı tümleç yüklem vardır.
Yarın ki ödevini mutlaka tamamla tamamla.
Yüklem tamamlayan kim sen tamamla.
Gizli özne neyi tamamla.
Yarınki ödevini burası belirtilen nesne olur.
E mutlaka da arkadaşlar zarf konusunda biz ne demiştik?
Kesinlik zarfı demiştik.
E kesinlik zarfı da hangi zarf kabul ediliyordu?
Durum zarf mıydı?
E zaten bütün zarflar, durum zarfı, zaman zarfı, miktar zarfı, yer yön zarfı, bütün zarflar ne kabul edilir?
Zarf tümleci kabul edilir arkadaşlar.
Yani bu cümlede belirti nesne zarf tümleci yüklem olmuş oldu.
Şimdi bakın şuradaki ifadelere dikkat edin.
Bak burada dışarıya dedim, burada dışarı dedim, burada dışarıyı dedim, burada dışarıdan dedim burada da içerisi dedim.
Gerisi geriden de diyebilirdim.
Arkadaşlar benim sekiz tane yer yön zarfı var arkadaşlar bunları unutmuyoruz zaten.
Zarf konusunda işledik ileri geri aşağı yukarı içeri dışarı.
Öte beri bunlardan başka hiçbir şekilde benim yer yön zarfım yok.
Ve bunları ben nasıl yazdıysam öyle bulmak zorundasınız, öyle aramak zorundasınız hiçbir şekilde.
Mesela beri diyorum ya beri den olma.
Dışarısı olmaz.
Şimdi bakın nereye çıktı dışarıya bu yönelme hali eki aldığında ve ben buraya nereye sorusunu sorduğum için birinci dışarıya kelime arkadaşlar dolaylı cümle iç oldu ama öğrenciler dersleri boş olunca dışarı çıktı dediğimde fiilin önünde olduğu için ve hiçbir şekilde ek almadığı için.
Biz bunu ne dedik arkadaşlar zarf tümleci dedik, hastanenin penceresinden dışarıyı seyrediyorlar derken seyrediyorlar, yüklem onlar seyrediyorlar.
Gizli özne nereden seyrediyorlar hastanenin penceresinden dolaylı cümle Arkadaşlar ben neyi ya da nereyi seyrediyorlar dediğimde belirtme hali kaldığı için bu sefer dışarıyı kelime.
Bende belirtili nesne görevini üstlendi.
Öğrenciler dışarıdan gelmiyor gelmiyor yüklem.
Arkadaşlar gelmeyen kim?
Öğrenciler, özne nereden gelmiyor dışarıdan bu sefer dışarıdan gelen benim dolaylı tümlecim oldu.
Bir haftadır temizlenme deliğinden içerisi karma karışık görünüyordu.
Bu zaten zarf özelliğini kaybetti.
Arkadaşlar sıvısı iyelik ekini aldı görünüyordu yüklem.
Görünen kim ya da ne içerisi.
Bakın bu sefer içerisi burada ne olmuş oldu, özne olmuş oldu.
Yani bu yer yön belirten ifadelere çok dikkat etmek gerekiyor.
Şimdi bakın ÖSYM de çıkmış bir sorunun benzeri aşağıdaki cümlelerin hangisi zarf tümleci nesne, zarf tümleci yüklem biçimindedir dedi.
Şimdi bizim ögelerini ayırmamız gerekiyor.
Bir çocuğun gülümsemesi kadar beni derinden etkileyen başka hiçbir şey yoktur.
Derken yoktur yüklem.
Arkadaşlar yok olan kim ya da ne?
Bir çocuğun gülümsemesi kadar beni derinden etkileyen başka hiçbir şey.
Hepsi tamlama olduğu için ben buna ne dedim, özne dedim.
Yani Adana sadece özne ve yüklemden oluştu.
Adana gitti, Sizler Bulvarı'nda akşam çöktüğünde ikimizde ne çok hüzünlenirdik diyor.
Arkadaşlar bakın hüzünlendirdik yüklem hüznü.
Neden kim ikimiz burada ne oldu özne oldu şuradaki ne çok ifadesi.
Arkadaşlar zarf tümleci olur, nerede hüzünlü bilirdik ya da ne zaman hüzünlenirdik Sisler Bulvarı'nda akşam çöktüğünde bunun hepsine ben zarf tümleci derim arkadaşlar.
Şimdi buna aslında uyuyor gibi ama sadece şurada benden nesne istemiş ama bizim burada neyimiz var?
Öznemiz var.
Bursa gitti yani Bursa. zarf tümleci özne, zarf tümleci yüklem oldu.
Şimdi yeni kurulan üniversiteler batıdan gelen hocalara hemen kucak açtı.
Kucak açmak deyim olduğu için beraber aldım yüklem dedim.
Kucak açan kim ya da ne?
Yeni kurulan üniversiteler arkadaşlar özne oldu kime kucak açtı?
Batıdan gelen hocalara dolaylı tüm ne oldu nasıl kucak açtı hemen vurdu ne oldu arkadaşlar zart tümleci oldu.
Özne dolaylı tümleç zarf tümleci yüklem oldu.
Ceyhan'da gitti.
Çukurova'nın pamuk tarlaları uçaktan bakıldığında bembeyaz bir denizi anımsatıyor, insana.
Anımsatıyor.
Yüklem arkadaşlar anımsatan kim ya da ne?
Çukurova'nın pamuk tarlaları.
Ben bunu özne dedim.
Ne zaman anımsatıyor?
Uçaktan bakıldığında ne zaman?
Sorusuna cevap verdiği için zarf tümleci dedim.
Neyi anımsatıyor bembeyaz bir denizi buraya neyi sorusu bana belirttiği nesneyi verir.
Kime anımsatıyor insana?
Burası dolaylı tümleçtir arkadaşlar.
Denizli gitti.
Şimdi Edirne'ye bakıyoruz.
Hastalıkla pençeleştiğim günlerde annemi ağlaya ağlaya arıyordum.
Arıyordum.
Yüklem arkadaşlar arayan kim ya da ne?
Ben gizli özne.
Ne zaman arıyormuş hastalıkla pençeleşen tüm günlerde Burası ne zaman?
Sorusuna cevap verdiği için zarf tümleci.
kimi arıyordum annemi.
Burası ne oldu arkadaşlar?
Belirti mi?
Nesne oldu, bakın zarf tümleci oldu belirtili nesne oldu.
Nasıl arıyordum, ağlaya ağlaya arıyordum.
Bu sefer nasıl sorusuna cevap verdiği için yine zarf tümleci oldu.
Buraya da bulduk.
Yüklemi biz zaten bulduk arkadaşlar.
O zaman bizim buradaki cevabımız ne oldu?
Edirne olmuş oldu.

Sıkça Sorular Sorular

 

Cümlenin Ögeleri Nelerdir?

 

  1. Temel Ögeler: Özne, Yüklem
  2. Yardımcı Ögeler: Nesne, Dolaylı Tümleç, Zarf Tümleci, Edat Tümleci

Zarf Tümleci Nedir?

 

Zarf tümleci, bir cümlenin yüklemi veya nesnesi dışında, bir zarfın veya zarf cümlesinin yüklemi olarak işlev gördüğü tümleçtir. Zarf tümleci, cümleye bir zaman, yer, şekil, neden, amaç, ölçü gibi ek bilgiler ekleyerek, cümlenin anlamını açıklığa kavuşturur veya zenginleştirir.

 

Kaygan zeminlerde yavaş yavaş yürüyeceksin.

Her sabah buradan geçer.

Gazeteciler konuşmanı çok beğenmişler.

Kar yağdığından yollar kapanmış.


Zarf Tümleci Nasıl Bulunur?

 

Zarf tümleci, bir cümlenin nesne ve yükleminden farklı olarak, cümlede bir zarfın veya zarf cümlesinin yüklemi olarak işlev gördüğü bir tümleçtir. Zarf tümleci, "ne zaman", "nerede", "niçin", "nasıl" gibi sorulara cevap veren kelimeleri içerir.

Bir cümlede zarf tümleci bulmak için, öncelikle cümlede yüklemi belirleyin. Daha sonra, "ne zaman", "nerede", "niçin", "nasıl" gibi sorulara cevap veren kelimeleri arayın. Bu kelimelerin yanında gelen kelime veya kelime grupları, cümledeki zarf tümlecini oluşturur.


Cümlenin Ögeleri Tablosu

 

Özne ne, kim
Belirtisiz Nesne özne bulunduktan sonra sorulan ikinci “ne” sorusu
Belirtili Nesne neyi, kimi
Dolaylı Tümleç kime, kimde, kimden
neye, neyde, neyden
nereye, nerede, nereden
Zarf Tümleci nasıl, niçin, neden, ne zaman, ne kadar, nereye

Cümle İçinde Zarf Tümlecinin Önemi

 

Zarf tümleci, bir cümlenin anlamını açıklığa kavuşturarak, okuyucunun veya dinleyicinin cümlede anlatılmak istenen olayın, durumun veya eylemin zamanını, yerini, şeklini, nedenini, amaçını, ölçüsünü vb. daha iyi anlamasına yardımcı olur. Zarf tümleci, cümleye ek bilgi sağlayarak, cümlenin daha anlamlı, zengin ve etkili bir şekilde ifade edilmesini sağlar.


Adlaşma

 

Zarf tümleci, bir zarf veya zarf cümlesinden oluşan bir tümleçtir. Zarf tümleci, cümlede bir yüklem işlevi görür ve çoğunlukla zaman, yer, şekil, neden, amaç, ölçü vb. ek bilgiler sağlar. Bazı durumlarda, zarf tümleci adlaşarak cümlede bir isim görevi görebilir.

 

  • Dışarı gelsene! (yalın hâl, zarf, zarf tümleci)
  • Artık komutanlardan başka hiç kimse dışarı çıkmazdı. (yalın hâl, zarf, zarf tümleci)
  • Şu sandalyeleri dışarıya taşıyalım. (-e hâli, isim, dolaylı tümleç)
  • Ben içeriyi bir kontrol edeyim. (-i hâli, isim, belirtili nesne)

Dolaylı Tümleç ve Zarf Tümleci Arasındaki Farklar Nelerdir?

 

Dolaylı tümleç, bir fiilin yöneldiği nesneyi belirtmek için kullanılan cümle öğesidir. Bu nesne, fiilin etkisini doğrudan hissetmese de, fiilin etkisi altında kalmaktadır. Dolaylı tümleç genellikle "ne", "neye", "kime" gibi sorulara cevap veren bir kelime veya kelime grubudur. Örneğin:

  • "Ali, annesine bir hediye aldı." Burada "annesine" dolaylı tümleçtir çünkü Ali, hediye verdiği kişinin annesi olduğunu belirtmek için "annesine" kelimesini kullanmıştır.

Zarf tümleci ise bir fiilin, sıfatın veya zarfın anlamını belirlemek veya tamamlamak için kullanılan cümle öğesidir. Zarf tümleci, "nasıl", "ne kadar", "nerede", "ne zaman" gibi sorulara cevap veren bir kelime veya kelime grubudur. Örneğin:

  • "Ali, çok hızlı koştu." Burada "çok hızlı" zarf tümlecidir çünkü Ali'nin koştuğu şekli belirtmek için kullanılmıştır.
  • "Ben, yarın okula gideceğim." Burada "yarın" zarf tümlecidir çünkü okula gideceğim tarihi belirtmek için kullanılmıştır.