Divan edebiyatı sanatçılarına devam ediyoruz.
Ondördüncü yüzyıl daydık ve Ahmedi den devam ediyoruz.
Bakın Ahmedi yine divan edebiyatının önemli sanatçılarından dır.
Özellikle de bakın Türkçenin bir bilim dili olmasında büyük katkısı vardır ve kendi dönemi için en çok eser veren sanatçıdır diyeceğiz.
Özellikle de zati den sonra en çok kaside yazan şairdir ve kasideler inde de mevsimleri ilk işleyen şairdir.
Özellikle de camlı camlı betimleme ve renkli anlatımıyla ün kazanmıştır.
Divan sahibi olan ilk Anadolu şairdir.
Bakın bu doğru yine bir ilk olma özelliğidir.
Bakın tarih, sözlük, tıp gibi değişik alanlarda eser verdiğini söyleyebiliriz.
Peki nedir o eserleri zaten?
Bakın Divan'ı var.
İskender Name ile Cemşid i Hurşit.
Aynı zamanda Türk edebiyatının da önemli Mesnevi lerinden dir.
Ve Hür Emrah'ın yine tıp alanında yazılmış bir mesnevi türünde eser olduğunu söyleyebiliriz.
Mir tül edebin de ilk manzum sözlük Türk edebiyatındaki ilk manzum sözcük olduğunu söyleyebiliriz.
Geldik 15'inci yüzyıla bakın.
15'inci yüzyılda Süleyman Çelebi'ye görüyoruz.
İlk Süleyman Çelebi ile ilgili bilmemiz gereken en önemli eserinin Vesile Tül Necat olduğu.
Yani Mevlit bakın günümüzdeki ismiyle Mevlid olduğu o özel kandil günlerinde okunan bir mesnevi olduğunu söyleyebiliriz.
Bir de haliloğlu Yahya Gazi'den söz etmeliyiz zaten.
Yani bilmemiz gereken aslında bir tane önemli eseri var, o da fetret.
Sınav nedir?
Ahilik ile alakalı konuları ele alır.
Bakın burada.
Dolayısı ile Haliloğlu Yahya Bur Gazi'nin Fetret adlı eserini mutlaka bilmeliyiz ve geldik.
Çağatay edebiyatının en ünlü sanatçılarından biri, hatta en ünlü sanatçılarının başında gelen isim Ali Şir Nevai.
Bakın tabii ki Çağatay edebiyatının en büyük şairidir.
Hemen bu kısmı mutlaka özetle ifade etmeliyiz.
Türk dil birliğini kurmaya çalışmıştır.
Edebiyatımızda ki ilk hamsi ham seneydi.
5 Mesnevi'den oluşan eserlerde bakın ilk hamsi sahibi sanatçımız dır.
Aynı zamanda edebiyatımızda ki ilk tezkereyi de yani Mecali Sünnet Faiz adlı eseri de yine Ali Şir Nevai nin yazdığını söyleyebiliriz.
Türkçe ve Farsça divanı var.
Önemli bir eserdir.
Mecali sünnet faiz.
Zaten az önce Türk edebiyatının ilk tezkere tezkere günümüzdeki ismine biyografi demek.
Onu da söyleyelim.
Sanatçı biyografilerini anlatan eserdir.
Bakın yine muhakeme, türlü şeyin, özellikle de bakın burada Türkçe'nin Farsça'dan üstün olduğunu anlatan bir eser olduğunu bilmeliyiz.
Ve mizah, gönül, zan, ölçü ile alakalı, aruz ölçüsüyle ilgili bilgiler olduğunu söyleyebiliriz.
Mizan ül Erzen isimli eserinde Ali Şir Nevai nin şeyhi Bakî Şeyhi edebiyatla ilgilenmesinin yanında aynı zamanda tıpla da ilgilenmiştir.
Ve o dönem için kendisine Şeyh, Hüsn ü Şuara isminin verildiğini de söyleyelim.
Bakın Harun Ahmet, Türk edebiyatının da hiciv tarzında yazılan önemli bir eseridir.
Mesnevi dir.
Hiciv tarzında yazılmış aynı zamanda alegorik dir.
Temsili sembol var.
Nedir o da yani mesela öküz olmaya özenen bir eşeği anlatıyor aslında.
Tabi bunu öküz olmaya özeniyor, başına gelmeyen kalmıyor, bunu eleştiriyor.
Tabi bu bir semboldür.
Aslında burada anlatmak istediği, hiciv ettiği başka şeyler var.
Hüsrev Şirin yine Türk edebiyatının bakın aynı zamanda ünlü Mesnevi lerinden biridir.
Zaten divanı da vardır şeyhinin.
Ve Ahmet Paşa bakın Fatih Sultan Mehmet döneminde vezirlik yapmıştır ve özellikle de kasideler ile ön plandadır.
Bakın Gazel Dede oldukça başarılıdır.
Kendisine Sultan uş Şuara yı Rum unvanı verilmiştir döneminde.
Bakınız zarif, nüktedan ve hazırcevap bir kişiliği vardır.
Edebiyatımızda nazire geleneğini başlatan şairdir.
Tarih düşürmede de başarılıdır.
Hani ebced hesabı dediğimiz.
Yine Ahmet Paşa'nın bu özelliğini bilmeliyiz.
Özellikle de Fuat.
Sultan Mehmed'e yazdığı Güneş ve Kerem Redif ile kasideler ile de ünlü olduğunu mutlaka bilmeliyiz.
Aynı zamanda Arapça, Farsça ve Rumca bir divanı vardır Ahmet Paşa'nın.
Kolay değil.
Bakın üç farklı dilde.
Necati Bey, şimdi Necati Bey, Hüsrev'in Rum Meliki 3.
Şuara olarak adlandırılır.
Bakın.
Özellikle de Fatih'e sunduğu Taziye ve Bahariye Kasidesi ünlüdür.
Onbeşinci yüzyıldaki gazel ustasıdır.
Bakın kendisi aynı zamanda şiirlerinde atasözlerini ve halk söyleşilerine yer vererek mahalli çeşme akımını da aslında başlattığını da ifade edebiliriz.
Bakın ve tabii millileştirme akımına bağlı olarak şiirlerinde yalın bir dil kullanıldığını söyleyebiliriz.
Dönemine göre ve divanında kibarca yani önsöz yazan ilk şair olduğunu da belirtmeliyiz.
Ve en önemli gazetelerinden birisi de Döne Döne Redif ile Gazeli dir.
Zaten Divan onun önemli eseridir.
Çünkü eserler zaten biliyorsunuz divanda toplanıyor.
Hamdullah Hamdi, Anadolu sahasında ilk Ramsey yazan sanatçıdır.
Bunu bilmeliyiz.
Önemli eserinin de divan olduğunu yine belirtelim.
Bir sonraki dersimiz de yine Divan Edebiyatı sanatçılarını göreceğiz.
Bir sonraki dersimiz de görüşmek üzere.