Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde hibritleşme konusunu işleyeceğiz.
Organik kimyada hibritleşme çok önemli ve çok güzel bir konudur.
Bakalım konuyu beğenecek misiniz ?
Hibritleşme konusuna şöyle başlamak istiyorum: karbon atomu kaç bağ yapar diye başlamak istiyorum.
Hemen karbonun grubunu hatırlıyorum.
Proton sayısı 6'ydı.
4A grubundaydı.
4A grubunda ise bağ kapasitesine baktığımda karbonun 4 bağ yapması gerektiğini biliyorum.
Peki elektron düzenine bakıyorum. Elektron düzenine baktığımda arkadaşlar 2s2 burası tam dolu, 2p2 yarı dolu.
Şöyle hatırlıyorum: bir atomun bağ yapabilmesi için o yani bağ yapan elektronlar yarı dolu orbitallerde olanlardı.
Yani buraya göre karbonun 2 bağ yapması lazım ama ben karbonun 4 bağ yaptığını biliyorum.
CH4, karbondioksit hep 4 bağ yapıyor.
O zaman diyorum bir sorun var, bunu nasıl açıklarız ?
İşte sevgili arkadaşlar bunu hibritleşme ile açıklıyorlar. bağ yapmış.
Şöyle bir şey de var.
Hemen yan tarafa geçiyorum.
Bir atom yarı dolu orbital sayısı kadar bağ yapabilir söylediğim gibi.
Tam dolu orbitallerdeki elektronlar bağ yapımına katılmaz diye bunu da vurguluyorum.
Uzaklaşmadan dolduralım.
Sonra dönüyorum.
Demek ki bu olay hibritleşme ile oluyormuş.
Peki hibritleşme ne ?
Hibritleşme şu arkadaşlar: ben bu atoma enerji gönderiyorum, enerji gönderdiğim zaman bir tane elektron buradaki bir elektron üst enerji seviyesine geçiyor yani 2s1, 2p3 oldu.
Artık benim atomum 4 tane bağ yapabilir.
Yalnız burada şöyle bir olay var: burada 4 orbital var, 1 tane s, 3 tane p.
Bağ yapma sürecinde 1 tane s ile 3 tane p karışabilir, sp3 hibrit orbitali oluşabilir. olur.
1 tane s ile 1 tane p karışabilir, o zaman sp hibrit orbitali olabilir.
Peki şekiller ne olacak ?
O zaman arkadaşlar hepsinde şekilleri aynı çizeceğim.
Şimdi detaylı bir şekilde anlatıyorum az sonra ve şöyle yazıyorum. Bakın sp3 hibritleşmesinde her bir orbitalin altına sp3 yazarım.
İkinci enerji seviyesi olduğumuz için 2sp3 yazabiliyorsunuz sorun yok.
sp2.
Bakın sp2 ne demek, kaç orbital ?
1s, hibritleşmeye katılmayan p orbitalidir.
sp'de. hibritleşmeye katılmadan bu şekilde kalır. Şimdiden söyleyeyim: hibritleşmeye katılmadan kalan p'ler --ilerleyen kısımlarda anlatıyoruz-- ikili ve üçlü bağları yapan orbitallerdir diyoruz. Hemen daha detaylı bir şekilde işleyelim sevgili arkadaşlarım.
Hemen daha detaylı bakıyoruz.
Bu kısmı tamamlıyoruz ve dersimizi bitiriyoruz.
Şimdi şurada bir yeri yanlış yazmışım, orayı hemen düzeltiyorum sizlerle.
Şimdi devam edebilirim.
Şimdi arkadaşlar karbonun enerji diyagramı bu sefer.
1s2, 2s2, 2p2.
2, karbona.
Ben enerji verdikten sonra elektron bir üst enerji seviyesine çıktı.
Bakın buradan buraya çıktı.
Tamam.
Bundan sonra arkadaşlar burası uyarılma olayı.
Bu uyarılmış hal.
İşte bu esnada bir üst enerji seviyesine çıktıktan sonra az önce söylediğim hibritleşme gerçekleşiyor. Bu orbitaller arasında hibritleşme gerçekleşir. Ne olabilir ?
1 tane s ile 3 tane p karışabilir. O zaman 4 tane (bakın üstlerin toplamı 4 oluyor) hepsi sp3.
Enerji seviyem 2 olduğu için 2sp3 hibrit orbitali diyebilirim.
Ve ben bunu birde şu şekilde yazabilirim.
Hemen yazıyorum.
Sorularda karşımıza geliyor, dikkat !
Bakın bu karbon. buraya yazdım.
Bu orbitali yazıyorum.
2sp3'te bir elektron var.
Bu şekilde soruları gördüğü zaman çok korkan, böyle soruyu bırakan arkadaşlar oluyor; halbuki bakın soruda her şey belli.
Ben bunu gördüğüm zaman şunu anlayacağım: buradaki karbon sp3 hibritleşmesi yapmış.
Bunu anlayacağım o kadar.
Devam ediyorum.
Bakın sp3'ü yazdık.
Bu gösterimi ben elektron konfigürasyonunu da bu şekilde yazabilirim.
Peki 1 tane s ile 2 tane p birleşirse o zaman benim 3 tane hibrit orbitalim olur.
Bakın 1, 2, 3.
Eş enerjili 3 tane. p1.
Hemen bunu yine aynı şekilde karbon 6 şeklinde yazıyorum.
1s2, 2sp2'de bir elektron var.
2sp2'de bir elektron var.
Burası, burası, şimdi burayı yazıyorum.
2sp2'de bir elektron var. Hemen bunu aldım.
2p1 olarak bitiriyorum.
Peki sp hibritleşmesini nasıl yazarım ?
1s2.
Şimdi şöyle burası ne olur arkadaşlar ?
2sp.
Bu da 2sp olur. Şurada bizim 4 orbitalimiz olması lazım.
İkisi hibritleşmeye katıldı.
O zaman ikisi de 2p olarak hibritleşmeye katılmaz.
Bu şekilde gösterebilirim. Yine toplamda 4 tane tekli elektron olması lazım ve hemen yazıyorum.
Karbon 6 diyorum.
1s2. elektron var.
2p1, 2p1 olarak yazarım.
Yine söyleyeceğim.
2 orbitalde hibritleşmeye katılmayan p'leri ilerleyen kısımlarda anlatıyorum.
Orada ikili ve üçlü bağ yapımına katılırlar diyorum.
Hemen bir örnek çözdükten sonra bitireceğiz.
Kısa yoldan hibritleşme türünü nasıl buluruz ?
Bulabiliriz.
Üstlerine bakın.
3 tane hibritleşmemiz var.
sp3, sp2, sp. Üstlerin toplamı bize doğrultu sayısını verir. Şimdi bakınız doğrultu dediğim şey nedir ?
CH4'de mesela 1, 2, 3, 4.
4 doğrultu var diyorum.
Eğer 4 doğrultu varsa atomum o zaman sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
1 ve 2 topladım 3.
Hibritleşmede üstleri topladığınız zaman 3 doğrultu.
Yani bir bileşikte merkez atoma bakıyorum.
3 doğrultu yaptıysa sp2 hibritleşmesi.
Peki 2 doğrultu yaptıysa --bakın üstlerin toplam 2-- bu sefer sp hibritleşmesi derim.
Hemen geliyorum.
CH4'den başlayayım.
Şimdi 4 tane doğrultum var.
4 doğrultu olduğu için merkez atomum o zaman 4 doğrultu.
Ne olur arkadaşlar ?
sp3 hibritleşmesi yapmış olur. Geliyorum oksijene.
Şurada bağ yapmayan elektron çiftlerini de doğrultu olarak alacaktınız.
1, 2, için sp3 diyorum.
NH3'e geldim.
1, 2, 3, bu da sp3 hibritleşmesi yapmıştır diyorum. Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde hibritleşme konusunu işleyeceğiz.
Organik kimyada hibritleşme çok önemli ve çok güzel bir konudur.
Bakalım konuyu beğenecek misiniz ?
Hibritleşme konusuna şöyle başlamak istiyorum: karbon atomu kaç bağ yapar diye başlamak istiyorum.
Hemen karbonun grubunu hatırlıyorum.
Proton sayısı 6'ydı.
4A grubundaydı.
4A grubunda ise bağ kapasitesine baktığımda karbonun 4 bağ yapması gerektiğini biliyorum.
Peki elektron düzenine bakıyorum. Elektron düzenine baktığımda arkadaşlar 2s2 burası tam dolu, 2p2 yarı dolu.
Şöyle hatırlıyorum: bir atomun bağ yapabilmesi için o yani bağ yapan elektronlar yarı dolu orbitallerde olanlardı.
Yani buraya göre karbonun 2 bağ yapması lazım ama ben karbonun 4 bağ yaptığını biliyorum.
CH4, karbondioksit hep 4 bağ yapıyor.
O zaman diyorum bir sorun var, bunu nasıl açıklarız ?
İşte sevgili arkadaşlar bunu hibritleşme ile açıklıyorlar. bağ yapmış.
Şöyle bir şey de var.
Hemen yan tarafa geçiyorum.
Bir atom yarı dolu orbital sayısı kadar bağ yapabilir söylediğim gibi.
Tam dolu orbitallerdeki elektronlar bağ yapımına katılmaz diye bunu da vurguluyorum.
Uzaklaşmadan dolduralım.
Sonra dönüyorum.
Demek ki bu olay hibritleşme ile oluyormuş.
Peki hibritleşme ne ?
Hibritleşme şu arkadaşlar: ben bu atoma enerji gönderiyorum, enerji gönderdiğim zaman bir tane elektron buradaki bir elektron üst enerji seviyesine geçiyor yani 2s1, 2p3 oldu.
Artık benim atomum 4 tane bağ yapabilir.
Yalnız burada şöyle bir olay var: burada 4 orbital var, 1 tane s, 3 tane p.
Bağ yapma sürecinde 1 tane s ile 3 tane p karışabilir, sp3 hibrit orbitali oluşabilir. olur.
1 tane s ile 1 tane p karışabilir, o zaman sp hibrit orbitali olabilir.
Peki şekiller ne olacak ?
O zaman arkadaşlar hepsinde şekilleri aynı çizeceğim.
Şimdi detaylı bir şekilde anlatıyorum az sonra ve şöyle yazıyorum. Bakın sp3 hibritleşmesinde her bir orbitalin altına sp3 yazarım.
İkinci enerji seviyesi olduğumuz için 2sp3 yazabiliyorsunuz sorun yok.
sp2.
Bakın sp2 ne demek, kaç orbital ?
1s, hibritleşmeye katılmayan p orbitalidir.
sp'de. hibritleşmeye katılmadan bu şekilde kalır. Şimdiden söyleyeyim: hibritleşmeye katılmadan kalan p'ler --ilerleyen kısımlarda anlatıyoruz-- ikili ve üçlü bağları yapan orbitallerdir diyoruz. Hemen daha detaylı bir şekilde işleyelim sevgili arkadaşlarım.
Hemen daha detaylı bakıyoruz.
Bu kısmı tamamlıyoruz ve dersimizi bitiriyoruz.
Şimdi şurada bir yeri yanlış yazmışım, orayı hemen düzeltiyorum sizlerle.
Şimdi devam edebilirim.
Şimdi arkadaşlar karbonun enerji diyagramı bu sefer.
1s2, 2s2, 2p2.
2, karbona.
Ben enerji verdikten sonra elektron bir üst enerji seviyesine çıktı.
Bakın buradan buraya çıktı.
Tamam.
Bundan sonra arkadaşlar burası uyarılma olayı.
Bu uyarılmış hal.
İşte bu esnada bir üst enerji seviyesine çıktıktan sonra az önce söylediğim hibritleşme gerçekleşiyor. Bu orbitaller arasında hibritleşme gerçekleşir. Ne olabilir ?
1 tane s ile 3 tane p karışabilir. O zaman 4 tane (bakın üstlerin toplamı 4 oluyor) hepsi sp3.
Enerji seviyem 2 olduğu için 2sp3 hibrit orbitali diyebilirim.
Ve ben bunu birde şu şekilde yazabilirim.
Hemen yazıyorum.
Sorularda karşımıza geliyor, dikkat !
Bakın bu karbon. buraya yazdım.
Bu orbitali yazıyorum.
2sp3'te bir elektron var.
Bu şekilde soruları gördüğü zaman çok korkan, böyle soruyu bırakan arkadaşlar oluyor; halbuki bakın soruda her şey belli.
Ben bunu gördüğüm zaman şunu anlayacağım: buradaki karbon sp3 hibritleşmesi yapmış.
Bunu anlayacağım o kadar.
Devam ediyorum.
Bakın sp3'ü yazdık.
Bu gösterimi ben elektron konfigürasyonunu da bu şekilde yazabilirim.
Peki 1 tane s ile 2 tane p birleşirse o zaman benim 3 tane hibrit orbitalim olur.
Bakın 1, 2, 3.
Eş enerjili 3 tane. p1.
Hemen bunu yine aynı şekilde karbon 6 şeklinde yazıyorum.
1s2, 2sp2'de bir elektron var.
2sp2'de bir elektron var.
Burası, burası, şimdi burayı yazıyorum.
2sp2'de bir elektron var. Hemen bunu aldım.
2p1 olarak bitiriyorum.
Peki sp hibritleşmesini nasıl yazarım ?
1s2.
Şimdi şöyle burası ne olur arkadaşlar ?
2sp.
Bu da 2sp olur. Şurada bizim 4 orbitalimiz olması lazım.
İkisi hibritleşmeye katıldı.
O zaman ikisi de 2p olarak hibritleşmeye katılmaz.
Bu şekilde gösterebilirim. Yine toplamda 4 tane tekli elektron olması lazım ve hemen yazıyorum.
Karbon 6 diyorum.
1s2. elektron var.
2p1, 2p1 olarak yazarım.
Yine söyleyeceğim.
2 orbitalde hibritleşmeye katılmayan p'leri ilerleyen kısımlarda anlatıyorum.
Orada ikili ve üçlü bağ yapımına katılırlar diyorum.
Hemen bir örnek çözdükten sonra bitireceğiz.
Kısa yoldan hibritleşme türünü nasıl buluruz ?
Bulabiliriz.
Üstlerine bakın.
3 tane hibritleşmemiz var.
sp3, sp2, sp. Üstlerin toplamı bize doğrultu sayısını verir. Şimdi bakınız doğrultu dediğim şey nedir ?
CH4'de mesela 1, 2, 3, 4.
4 doğrultu var diyorum.
Eğer 4 doğrultu varsa atomum o zaman sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
1 ve 2 topladım 3.
Hibritleşmede üstleri topladığınız zaman 3 doğrultu.
Yani bir bileşikte merkez atoma bakıyorum.
3 doğrultu yaptıysa sp2 hibritleşmesi.
Peki 2 doğrultu yaptıysa --bakın üstlerin toplam 2-- bu sefer sp hibritleşmesi derim.
Hemen geliyorum.
CH4'den başlayayım.
Şimdi 4 tane doğrultum var.
4 doğrultu olduğu için merkez atomum o zaman 4 doğrultu.
Ne olur arkadaşlar ?
sp3 hibritleşmesi yapmış olur. Geliyorum oksijene.
Şurada bağ yapmayan elektron çiftlerini de doğrultu olarak alacaktınız.
1, 2, için sp3 diyorum.
NH3'e geldim.
1, 2, 3, bu da sp3 hibritleşmesi yapmıştır diyorum. Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
