Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde değerlik katmanı elektron çifti itme kuramı yani VSEPR'den bahsediyoruz.
Şimdi bu kuram bize neyde yardım eder ?
Arkadaşlar bu kuram bize molekül geometrisi hakkında bilgi veriyor.
Moleküllerin geometrisini doğru yorumlamada bize yardım ediyor.
Çünkü şöyle bir durum var: moleküldeki ortaklanmamış elektron çifti ile ortaklanmış elektron çifti arasında itmeler olur ve bu kuram da bize der ki bu elektronlar birbirinden en uzak olacak şekilde yönlenmek isterler. Mesela biz suda şöyle bir şey bekliyoruz: suda bizde herkesin beklediği gibi böyle düzgün doğrusal bir yapı bekliyorduk.
Hatta şu şekilde bunu da yazayım ama bakın burada bağ yapmayan elektron çiftleri işte buradaki bağ yapan elektron çiftlerini itiyor.
İttiği için burada bir kırılma görülüyor ve biz bu yapıya kırık doğru diyoruz ve bir açı oluşuyor.
Oluşan açılarda dahil olmak üzere buradaki bağ yapmayan elektron çiftleri ile bağ yapan elektron çiftleri arasındaki ilişkidir arkadaşlar.
İşte bunun itme kuvveti ile birlikte itme ne kadar çok olursa böyle daha çok hidrojenler daha çok aşağı inecek.
Bu sefer açı o kadar küçülcektir.
Bize arkadaşlar VSEPR molekül geometrisi hakkında bilgi verir.
Şimdi bakalım bir kodlamamız var.
Molekülleri gösteriyoruz.
Nasıl gösteriyoruz bu kurama göre ?
Merkez atomu A ile gösteriyoruz arkadaşlar.
Merkez atoma bağlı olan grup veya atomlarıda X ile gösteriyoruz. Merkez atomun çevresindeki ortaklanmamış elektron çiftini ( bakın çifti ) E ile gösteriyoruz.
Hemen örnek yapalım.
Merkez atomum oksijen.
Bir tane A var.
Zaten bir tane olur.
A bir tane.
Bağlı olan grubumuz kaç tane ?
2 tane hidrojen var.
Bakın şimdi, A yazdım.
Bağlı olan iki grubum var.
AX2.
Peki bağ yapmayan elektron çifti.
Bu bir E, bu bir E, yani o zaman E2 gördüğünüz gibi.
NH3'e geldim.
Merkez atomum A.
Üç tane hidrojen var.
AX3.
Bir tane de bağ yapmayan elektron çiftim var.
CH4'e geldim.
AX,4 tane atom var.
AX4.
E yok tabii ki.
Şimdi devam ediyorum sevgili arkadaşlar.
Molekül geometrilerine doğru gidiyoruz.
Berilyum hidrür.
Doğrusal yapıda, Sorularda karşımıza çıkıyor bilmeniz lazım.
Şimdi C2H2'ye bakıyorum arkadaşlar.
Bu sırada AX ile de gösterelim.
Merkez atomum A, iki tane atom bağlı ona.
AX2 ile gösterebilirim.
Hibritleşmesi nasıl olur ?
İki doğrultu var.
O zaman sp hibritleşmesi yapar.
Yine aynı şekilde doğrultuya bakın.
pi bağlarını biz doğrultu olarak alıyoruz.
1 2 doğrultu.
İki doğrultu olduğu için sp.
Peki AX ile nasıl gösterebilirim ?
Bir tane A.
Buraya bir X, buraya da bir X olarak düşünün.
Bu da AX2'dir arkadaşlar.
AX2 ve sp.
Üçgen düzlemsel ya da düzlem üçgen yapı.
BH3'ün yapısı.
Şimdi sevgili arkadaşlar aradaki açı 120 derece.
Hibritleşmesine bakarsam 1 2 3 tane doğrultu var.
Yani ne olacak ?
sp2, üstlerin toplamı.
Peki AX ile nasıl gösteriyorum ?
A'yı yazdım.
Üç tane bağlı olan grup var.
AX3 derim.
Peki polar mı apolar mı ?
Onları da ekleyelim.
Şimdi söyleyelim. Burada özel bir durum vardı hatırlarsanız. Diyorduk buradaki açı 120 derece olduğu için moleküldeki polarlık gider, molekül apolar olur. Bunu da ekleyebilirim.
Evet geldim C2H4'e.
Sevgili arkadaşlarım doğrultuya bakıyorum 1 2 3.
Üç tane doğrultu var.
Yani yine ben ne görüyorum ?
sp2 görüyorum.
A, merkez atomum.
İki tane karbon var, tekini alıyorsunuz.
A'yı aldım.
İki tane bağlı olan grup var.
Birde bu taraf var bakın.
Bir tane de burası.
O zaman AX3 diyeceksiniz.
Peki yapım nedir ?
Ezberlememiz lazım açısını ve yapısını.
120 derece açı.
Burada olduğu gibi bakın hepsi aynı aslında, sp2, AX3, 120 derece.
Üçgen düzlemsel veya düzlem üçgen olarak karşıma gelir.
Peki molekül polar mı apolar mı ?
Tabii ki hidrokarbonlar apolardı.
Şu ikisini unutmadan yazalım.
C2H2 apolardır, hidrokarbon olduğu için. Burada da bakın simetri var zaten burada da apolar yapıyı görürüm.
Devam ediyorum hemen. Evet arkadaşlar CH4'e bakıyorum.
1 karbon 4 tane hidrojen.
Merkez atomum A.
Sonra ne yapıyorum ?
4 tane bağlı olan grup var, AX4.
Açı 109,5 ve molekülün ismi düzgün dörtyüzlü.( tetrahedral yapı ) İkisi de karşınıza gelebilir.
Hibritleşmeme baktığım zaman 4 doğrultu var, sp3 hibriti yapar. Devam ediyorum.
NH3.
3 burada, 1 burada, 4 doğrultu var.
sp3 hibriti yapar.
Peki AX ile nasıl gösteririm ?
Merkez atomu yazdım.
Üç tane grup bağlı, AX3.
Tamam.
Birde bağ yapmayan elektron çifti için E'yi yazarım arkadaşlar.
Molekülümün polarlığına az sonra geliyorum, hepsine birden bakacağım.
Şimdi suya geldim.
Hibritleşmesine bakmak istiyorum, 2 3 4.
4 doğrultusu var.
sp3. AX ile gösteriyorum.
AX2 yazdım.
Bir tane E bunun için, bir tane E bunun için.
AX2E2.
Açılar lütfen önemli.
109,5 metanda, NH3'te 107.
Bakın açı küçüldü.
Çünkü bağ yapan elektron çifti var. Suya geldim, bir çift daha geldi, 104,5.
Bunları bizim bilmemiz lazım.
Suyun molekül yapısı açısal (kırık doğru) şeklinde karşımıza gelir.
Peki su polar mı apolar mı ?
Merkez atom üzerinde nokta kalıyorsa polar olurdu zaten.
O zaman NH3'te polardır.
CH4'de etkileşimler birbirini götürür, zaten hidrokarbon olduğu için bunu da apolar şeklinde söyleyebilirsiniz arkadaşlar. Evet devam edelim.
Önemli bir notumuz var.
HF ve lityum florür.
Bakın hidrojen florür ve lityum florür.
Doğrusaldır her ikisi de.
İkisi de polardır.
Yani sonuçta 2 tane atom var.
2 tane farklı atom.
İkisi de polar.
Açıdan bahsetmiyoruz arkadaşlar.
Çünkü bu kuram bize 3 atom olmasını söylüyor.
En az 3 atom, 2'den fazla olmasını söylüyor.
Açı yok.
Hibritleşme olması için de hemen hatırlatıyorum.
Benim hibritleşmem nereden başlıyordu ?
sp'den başlıyordu.
sp için iki doğrultu lazım.
En az sp.
Hatırlayın sp2'de 3 doğrultu, sp3'de 4 doğrultu demiştik. Şimdi burada kaç doğrultu var ?
1 doğrultu. Burada arkadaşlar hibritleşme görmüyorsunuz. Yani lityum florür ve hidrojen florür gibi maddelerde , tek doğrultu olanlarda hibritleşme yoktur diyoruz.
Dersimizi burada bitiriyoruz. Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde değerlik katmanı elektron çifti itme kuramı yani VSEPR'den bahsediyoruz.
Şimdi bu kuram bize neyde yardım eder ?
Arkadaşlar bu kuram bize molekül geometrisi hakkında bilgi veriyor.
Moleküllerin geometrisini doğru yorumlamada bize yardım ediyor.
Çünkü şöyle bir durum var: moleküldeki ortaklanmamış elektron çifti ile ortaklanmış elektron çifti arasında itmeler olur ve bu kuram da bize der ki bu elektronlar birbirinden en uzak olacak şekilde yönlenmek isterler. Mesela biz suda şöyle bir şey bekliyoruz: suda bizde herkesin beklediği gibi böyle düzgün doğrusal bir yapı bekliyorduk.
Hatta şu şekilde bunu da yazayım ama bakın burada bağ yapmayan elektron çiftleri işte buradaki bağ yapan elektron çiftlerini itiyor.
İttiği için burada bir kırılma görülüyor ve biz bu yapıya kırık doğru diyoruz ve bir açı oluşuyor.
Oluşan açılarda dahil olmak üzere buradaki bağ yapmayan elektron çiftleri ile bağ yapan elektron çiftleri arasındaki ilişkidir arkadaşlar.
İşte bunun itme kuvveti ile birlikte itme ne kadar çok olursa böyle daha çok hidrojenler daha çok aşağı inecek.
Bu sefer açı o kadar küçülcektir.
Bize arkadaşlar VSEPR molekül geometrisi hakkında bilgi verir.
Şimdi bakalım bir kodlamamız var.
Molekülleri gösteriyoruz.
Nasıl gösteriyoruz bu kurama göre ?
Merkez atomu A ile gösteriyoruz arkadaşlar.
Merkez atoma bağlı olan grup veya atomlarıda X ile gösteriyoruz. Merkez atomun çevresindeki ortaklanmamış elektron çiftini ( bakın çifti ) E ile gösteriyoruz.
Hemen örnek yapalım.
Merkez atomum oksijen.
Bir tane A var.
Zaten bir tane olur.
A bir tane.
Bağlı olan grubumuz kaç tane ?
2 tane hidrojen var.
Bakın şimdi, A yazdım.
Bağlı olan iki grubum var.
AX2.
Peki bağ yapmayan elektron çifti.
Bu bir E, bu bir E, yani o zaman E2 gördüğünüz gibi.
NH3'e geldim.
Merkez atomum A.
Üç tane hidrojen var.
AX3.
Bir tane de bağ yapmayan elektron çiftim var.
CH4'e geldim.
AX,4 tane atom var.
AX4.
E yok tabii ki.
Şimdi devam ediyorum sevgili arkadaşlar.
Molekül geometrilerine doğru gidiyoruz.
Berilyum hidrür.
Doğrusal yapıda, Sorularda karşımıza çıkıyor bilmeniz lazım.
Şimdi C2H2'ye bakıyorum arkadaşlar.
Bu sırada AX ile de gösterelim.
Merkez atomum A, iki tane atom bağlı ona.
AX2 ile gösterebilirim.
Hibritleşmesi nasıl olur ?
İki doğrultu var.
O zaman sp hibritleşmesi yapar.
Yine aynı şekilde doğrultuya bakın.
pi bağlarını biz doğrultu olarak alıyoruz.
1 2 doğrultu.
İki doğrultu olduğu için sp.
Peki AX ile nasıl gösterebilirim ?
Bir tane A.
Buraya bir X, buraya da bir X olarak düşünün.
Bu da AX2'dir arkadaşlar.
AX2 ve sp.
Üçgen düzlemsel ya da düzlem üçgen yapı.
BH3'ün yapısı.
Şimdi sevgili arkadaşlar aradaki açı 120 derece.
Hibritleşmesine bakarsam 1 2 3 tane doğrultu var.
Yani ne olacak ?
sp2, üstlerin toplamı.
Peki AX ile nasıl gösteriyorum ?
A'yı yazdım.
Üç tane bağlı olan grup var.
AX3 derim.
Peki polar mı apolar mı ?
Onları da ekleyelim.
Şimdi söyleyelim. Burada özel bir durum vardı hatırlarsanız. Diyorduk buradaki açı 120 derece olduğu için moleküldeki polarlık gider, molekül apolar olur. Bunu da ekleyebilirim.
Evet geldim C2H4'e.
Sevgili arkadaşlarım doğrultuya bakıyorum 1 2 3.
Üç tane doğrultu var.
Yani yine ben ne görüyorum ?
sp2 görüyorum.
A, merkez atomum.
İki tane karbon var, tekini alıyorsunuz.
A'yı aldım.
İki tane bağlı olan grup var.
Birde bu taraf var bakın.
Bir tane de burası.
O zaman AX3 diyeceksiniz.
Peki yapım nedir ?
Ezberlememiz lazım açısını ve yapısını.
120 derece açı.
Burada olduğu gibi bakın hepsi aynı aslında, sp2, AX3, 120 derece.
Üçgen düzlemsel veya düzlem üçgen olarak karşıma gelir.
Peki molekül polar mı apolar mı ?
Tabii ki hidrokarbonlar apolardı.
Şu ikisini unutmadan yazalım.
C2H2 apolardır, hidrokarbon olduğu için. Burada da bakın simetri var zaten burada da apolar yapıyı görürüm.
Devam ediyorum hemen. Evet arkadaşlar CH4'e bakıyorum.
1 karbon 4 tane hidrojen.
Merkez atomum A.
Sonra ne yapıyorum ?
4 tane bağlı olan grup var, AX4.
Açı 109,5 ve molekülün ismi düzgün dörtyüzlü.( tetrahedral yapı ) İkisi de karşınıza gelebilir.
Hibritleşmeme baktığım zaman 4 doğrultu var, sp3 hibriti yapar. Devam ediyorum.
NH3.
3 burada, 1 burada, 4 doğrultu var.
sp3 hibriti yapar.
Peki AX ile nasıl gösteririm ?
Merkez atomu yazdım.
Üç tane grup bağlı, AX3.
Tamam.
Birde bağ yapmayan elektron çifti için E'yi yazarım arkadaşlar.
Molekülümün polarlığına az sonra geliyorum, hepsine birden bakacağım.
Şimdi suya geldim.
Hibritleşmesine bakmak istiyorum, 2 3 4.
4 doğrultusu var.
sp3. AX ile gösteriyorum.
AX2 yazdım.
Bir tane E bunun için, bir tane E bunun için.
AX2E2.
Açılar lütfen önemli.
109,5 metanda, NH3'te 107.
Bakın açı küçüldü.
Çünkü bağ yapan elektron çifti var. Suya geldim, bir çift daha geldi, 104,5.
Bunları bizim bilmemiz lazım.
Suyun molekül yapısı açısal (kırık doğru) şeklinde karşımıza gelir.
Peki su polar mı apolar mı ?
Merkez atom üzerinde nokta kalıyorsa polar olurdu zaten.
O zaman NH3'te polardır.
CH4'de etkileşimler birbirini götürür, zaten hidrokarbon olduğu için bunu da apolar şeklinde söyleyebilirsiniz arkadaşlar. Evet devam edelim.
Önemli bir notumuz var.
HF ve lityum florür.
Bakın hidrojen florür ve lityum florür.
Doğrusaldır her ikisi de.
İkisi de polardır.
Yani sonuçta 2 tane atom var.
2 tane farklı atom.
İkisi de polar.
Açıdan bahsetmiyoruz arkadaşlar.
Çünkü bu kuram bize 3 atom olmasını söylüyor.
En az 3 atom, 2'den fazla olmasını söylüyor.
Açı yok.
Hibritleşme olması için de hemen hatırlatıyorum.
Benim hibritleşmem nereden başlıyordu ?
sp'den başlıyordu.
sp için iki doğrultu lazım.
En az sp.
Hatırlayın sp2'de 3 doğrultu, sp3'de 4 doğrultu demiştik. Şimdi burada kaç doğrultu var ?
1 doğrultu. Burada arkadaşlar hibritleşme görmüyorsunuz. Yani lityum florür ve hidrojen florür gibi maddelerde , tek doğrultu olanlarda hibritleşme yoktur diyoruz.
Dersimizi burada bitiriyoruz. Bundan sonraki derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
