Aşağıdan yukarıya düşey atış hareketi.
Şimdi burada baktığımızda yeni hava direncinin önemsiz olduğu bir ortamda bir tane cismi yerden ilk hızı ve 0 olacak şekilde yukarıya doğru fırlatıyor.
Bu cismi yukarı doğru attığımızda ne yapacak?
Yukarıya doğru hareketinde düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapmış olacak.
Bir noktadan sonra geri dönecek ve ne yapacak?
Geldiği nokta yani şöyle şekilde.
Kendi doğrultusunda geldiği noktaya tekrardan gelmiş olacak.
Peki ben bu cisme baktığımda yukarıya doğru ne yaptığını söyledi.
Düzgün yavaşlayan doğrusal harekette yaptığını söyledim.
Yani yukarıya doğru hareketi ve pozitif yön aşağıya doğru hareketi m negatif yöne dersem şu şekilde yapılan negatif yön dersem ne söyleyeceğiz.
Ben bu cismi ve sıfır hızıyla başlattım ve ne olduğunu söyledim.
Şu şekilde yavaşladığını söyledim.
Hızı sıfır olduğu anda cisim ne yaptı?
Çıktığı yükseklikten geri döndü ve geldiği noktaya tekrar geldi.
Peki yere düştüğü anda aynı noktaya gelirse hızı ne olacak?
Hızlı yine attığımız hız kadar olacak.
Yani bu sefer ne yazıyorum?
Eksi ve sıfır olarak ifade etmiş oluyorum.
Peki cisim aynı yüksek bir yüksekliğe atıldı ve aynı yükseklikten tekrardan geri geldiğine göre yukarıya doğru gitmesine tek çıkış desem aşağıya doğru da tekrar inmesine te iniş desem.
Toplam havada kalma süresi için çıkış süresiyle iniş süresinin toplamı bize neyi verecek?
Uçuş süresini verecek o zaman cismin şu noktaya kadar gelmesi tek çıkış ve bu noktadan sonra yere düşmesi yani bütün hareketin tamamlanması T uçuşu vermiş olacak.
Peki çıkış süresine kadar kente çıkış süresi geçene kadar cisim ne yapıyordu?
Düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapıyordu.
Yani pozitif yönde şu şekilde yer değiştirmiş olacak.
Peki çıkabildiği ilk hızlı bu çıkabildiği yükseklik ne olacak?
Bu cismin maksimum yüksekliği olmuş olacak.
Daha sonra yön değiştiriyor ve aynı yolu tekrardan alıp ilk konumuna geri geliyor.
Ne kadar sürede yine yüksek maksimum yüksekliğe çıkması, t çıkış ve buradan geri gelmesi bütün hareketin tamamlanması t uçuş olarak adlandırılıyor.
Peki cisim hangi ivmeyle hareket ediyor?
Yine de sürtünmesi bir ortamda olduğu için yerçekimi ivmesi ile hareket ediyor.
Bu ivmeyi deneyle gösteriyormuş şekilde G ile göstermiş oluyorum.
Matematiksel olarak kullandığımız modeller neler peki?
Mesela cismin bir T anındaki hızını bulmak istediğimde nasıl bulacağım?
İlk kızımdan G.
Çarpı T'ye çıkartarak ya da yer değiştirme denklemini yani herhangi bir T anındaki yüksekliğini bulmak istersem nasıl hesap ağlayacağım ve 0 çarpı T eksi 1 bölü iki g t kare olarak yazacağım.
Ya da zamansız hız denklemini nasıl ifade ediyorum?
Ve kare eşittir ilk hızın karesi eksi 2 g has olarak ifade etmiş olacağım.
Evet, bu şekilde aşağıdan yukarıya düşey atış hareketini bu şekilde ifade ediyorum.
Yani ben cismi B sıfır hızıyla attım ve tekrar bu yükseklikten ne yaptım geri döndüm.
Dönme sebebim de burada artı kızımın sıfırlanmış olması.
Yukarıya doğru çıkarken düzgün yavaşlayan doğrusal hareket, yukardan aşağıya doğru inerken de düzgün hızlanan doğrusal hareket yapmış oluyorum.
Şimdi burada baktığımızda yeni hava direncinin önemsiz olduğu bir ortamda bir tane cismi yerden ilk hızı ve 0 olacak şekilde yukarıya doğru fırlatıyor.
Bu cismi yukarı doğru attığımızda ne yapacak?
Yukarıya doğru hareketinde düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapmış olacak.
Bir noktadan sonra geri dönecek ve ne yapacak?
Geldiği nokta yani şöyle şekilde.
Kendi doğrultusunda geldiği noktaya tekrardan gelmiş olacak.
Peki ben bu cisme baktığımda yukarıya doğru ne yaptığını söyledi.
Düzgün yavaşlayan doğrusal harekette yaptığını söyledim.
Yani yukarıya doğru hareketi ve pozitif yön aşağıya doğru hareketi m negatif yöne dersem şu şekilde yapılan negatif yön dersem ne söyleyeceğiz.
Ben bu cismi ve sıfır hızıyla başlattım ve ne olduğunu söyledim.
Şu şekilde yavaşladığını söyledim.
Hızı sıfır olduğu anda cisim ne yaptı?
Çıktığı yükseklikten geri döndü ve geldiği noktaya tekrar geldi.
Peki yere düştüğü anda aynı noktaya gelirse hızı ne olacak?
Hızlı yine attığımız hız kadar olacak.
Yani bu sefer ne yazıyorum?
Eksi ve sıfır olarak ifade etmiş oluyorum.
Peki cisim aynı yüksek bir yüksekliğe atıldı ve aynı yükseklikten tekrardan geri geldiğine göre yukarıya doğru gitmesine tek çıkış desem aşağıya doğru da tekrar inmesine te iniş desem.
Toplam havada kalma süresi için çıkış süresiyle iniş süresinin toplamı bize neyi verecek?
Uçuş süresini verecek o zaman cismin şu noktaya kadar gelmesi tek çıkış ve bu noktadan sonra yere düşmesi yani bütün hareketin tamamlanması T uçuşu vermiş olacak.
Peki çıkış süresine kadar kente çıkış süresi geçene kadar cisim ne yapıyordu?
Düzgün yavaşlayan doğrusal hareket yapıyordu.
Yani pozitif yönde şu şekilde yer değiştirmiş olacak.
Peki çıkabildiği ilk hızlı bu çıkabildiği yükseklik ne olacak?
Bu cismin maksimum yüksekliği olmuş olacak.
Daha sonra yön değiştiriyor ve aynı yolu tekrardan alıp ilk konumuna geri geliyor.
Ne kadar sürede yine yüksek maksimum yüksekliğe çıkması, t çıkış ve buradan geri gelmesi bütün hareketin tamamlanması t uçuş olarak adlandırılıyor.
Peki cisim hangi ivmeyle hareket ediyor?
Yine de sürtünmesi bir ortamda olduğu için yerçekimi ivmesi ile hareket ediyor.
Bu ivmeyi deneyle gösteriyormuş şekilde G ile göstermiş oluyorum.
Matematiksel olarak kullandığımız modeller neler peki?
Mesela cismin bir T anındaki hızını bulmak istediğimde nasıl bulacağım?
İlk kızımdan G.
Çarpı T'ye çıkartarak ya da yer değiştirme denklemini yani herhangi bir T anındaki yüksekliğini bulmak istersem nasıl hesap ağlayacağım ve 0 çarpı T eksi 1 bölü iki g t kare olarak yazacağım.
Ya da zamansız hız denklemini nasıl ifade ediyorum?
Ve kare eşittir ilk hızın karesi eksi 2 g has olarak ifade etmiş olacağım.
Evet, bu şekilde aşağıdan yukarıya düşey atış hareketini bu şekilde ifade ediyorum.
Yani ben cismi B sıfır hızıyla attım ve tekrar bu yükseklikten ne yaptım geri döndüm.
Dönme sebebim de burada artı kızımın sıfırlanmış olması.
Yukarıya doğru çıkarken düzgün yavaşlayan doğrusal hareket, yukardan aşağıya doğru inerken de düzgün hızlanan doğrusal hareket yapmış oluyorum.
