Milli Edebiyat dönemi şairlerini devam ediyoruz.
Ali Canip Yöntem deyiz.
Şimdi Ali Canip Yönteme baktığımızda bir kere hece ölçüsü zaten olmazsa olmaz.
Yani hem önceki Mehmet Emin Yurdakul hem Ziya Gökalp ve baktığımızda onların da hece ölçüsü kullandığını görüyoruz.
Yine tabi sade bir dil kullanmıştır ama yani arzu da kullanmıştır.
Ali Canip yani tek tük denemeler olur.
Mesela ilk aruz da başlarlar.
Ali Canip Yöntemin önceden gelen bir geleneği var.
Fecri Atiye mesela katılmıştır.
Daha sonra da milli edebiyata dönmüştür haliyle.
Arzusu kullanması normal.
İlk şiirlerini Kadın ve Bahçe dergilerinde yayımlamıştır ve kendisinin Genç Kalemler dergisinin başyazarı olduğunu bilmeliyiz.
Bakın, özellikle de bakın Cenap Şahabettin ile Mani şu baş yazar ifadesini işaret diyelim.
Cenap Şahabettin ile bakın dil tartışmalarına girmiştir ve Milli Edebiyat Meseleleri ve Cenap Beyle Münakaşa Formu adlı eserini de hemen unutmadan söylemeliyiz.
Yine Mehmet Emin Yurdakul da ve Ziya Gökalp de olduğu gibi Türkçülük ve Turancı lığı benimsediğini söyleyebiliriz.
Tek şiir kitabının geçtiğim yol olduğunu da bilelim arkadaşlar.
Ve geldik bu dönem içerisinde göreceğimiz son sanatçımıza.
Rıza Tevfik Bölükbaşı kendisine tabii felsefe derslerine felsefe dersleriyle ilgilendiği için Fazıl'a Rıza ismi verilmiştir.
Özellikle de bakın halk şiiri tarzında yazdığı manzum öğeleriyle tanınmıştır.
Yani aslında halk edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır.
Ve yine bakın Aşık ve Tekke şiirinin kaynağından beslenmiştir.
Yani o aşık tarzı ve tekke, tasavvuf edebiyatı, halk edebiyatının ürünlerinden, sanatçılardan etkilendiğini de söyleyebiliriz.
Özellikle şiirlerinde bakın didaktik olmaktan kaçınmış.
Yani öğretici bir yönü yok.
Ama aşk, vatan hasreti, tabiat güzellikleri, gurbet gibi temaları da işlediğini söylemeliyiz.
İlk şiirlerinde her ne kadar ağır bir dil kullanmışsa da ki bu serveti fünun etkisi ile olmuştur.
Daha sonra da dilini biraz daha sade eleştirdiğini söylemeliyiz.
Yine Sera.
Bu Ömrüm onun önemli bir şiir kitabıdır.
Bütün şiirleri bakın bu kitabımda yayımlanmıştır.
Özellikle de bunlar içerisinde çok ünlü bir şiiri var.
Uçun Kuşlar şiiri yine Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın dır.
Bunu bilmenizde fayda var.
Daha sonra da şarkı olarak bestelenmiştir.
Şimdi bu dönem içerisinde yani milli edebiyat dönemi içerisinde bağımsız olan yani herhangi bir topluluğa dahil olmayan sanatçılar da var.
Mesela bunlardan biri Yahya Kemal.
Ki biz onun saf şiir kısmında gördük, biri de Mehmet Akif Ersoy dur.
Türk edebiyatının büyük şairlerinden dir.
Şimdi Mehmet Akif Ersoy ve özellikleri üzerinde isterseniz şiir anlayışı üzerinde duralım.
Şimdi bu dönemdeki bağımsız sanatçılardan olduğunu zaten söyledik ve Arzu Türkçe'ye başarıyla uygulayan o şairlerden dir.
Beş büyük şairimiz Yahya Kemal Mehmed'i Akif, Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin, Tevfik Fikret.
Bakın özellikle de Nazım'ın Nesibe uzaklaştırmıştır.
Çok önemlidir ve bu durumda bakın manzum öyküleriyle ön plana çıkıyor ve manzum öykülerine de baktığımızda özelikle de toplum yaşamını anlattığını söyleyebiliriz ve Mehmet Akif Ersoy için dini bizim onun şiirlerinin en önemli özelliğidir diyelim.
Toplumun kurtuluşunun ancak din ile olacağını söylemiş ve ahlaki didaktik şiirler yazmıştır.
Bakın tabii İstiklal Marşı'ndan dolayı milli şair olarak kabul edildiğini de ifade edelim.
Tabii ki de bütün şiirlerinin özellikle gerçek hayat, hikayeci ve hayal ile yoktur alışverişimiz diyerek aslında realist bir anlayış takındığını söyleyebiliriz.
Özellikle bakın Çanakkale şehitlerine şu boğaz harbi nedir, var mı ki dünya deyişi en kesif orduların?
Yükleniyor.
Dördü beşi diye başlayan Çanakkale Şehitlerine şiiri, Küfe Mahalle Kahvesi, Köse İmam Seyfi Baba bilinen şiirlerinden dir ve özellikle şiirlerinin bakın sırat ı Müstakim!
Aman şöyle yapalım Sırat ı müstakim tabii.
Daha sonra bulunursa sevilir.
Reşad ismini alıyor dergisinde yayımlandığını söyleyebiliriz.
Zaten bütün şiirlerinin toplandığı tek bir eseri var.
O da safahatı bir safha, hatta yedi bölümden oluşuyor diyebiliriz.
Şimdi konumuzla ilgili örnek sorumuza geçebiliriz.
Şimdi yukarıda tanıtılan, yukarda tanıtılan ve yazdıklarından örnek verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Şimdi şu yerimize bakalım.
Bırak beni haykır ayım.
Susarsa sen matem et.
Unutma ki şairleri kırmayan bir millet.
Sevenleri topluğu toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.
Şimdi bu şairimiz bir de bilgimiz var.
Bakalım bir kısmında bir ipucu elde edecek miyiz?
Osmanlı Devleti'nin çökmeye yüz tuttuğu 20'nci yüzyılın başında bir çok sanatçı toplumun dertleriyle ilgilenmiş ve bir aydın sorumluluğu göstererek toplumu yönlendirmiştir.
Şimdi buraya kadar zaten milli edebiyatın özelliklerinden söz ediyor diyebiliriz.
Bakın şuradan itibaren bir ipucu gelebilir.
Bu şiirde haksızlığa uğrayan yoksul ve kimsesizlerin sesi olmak için yazılmıştır diyor.
Peki hani yoksul insanların çocukları?
İşte kimsesiz kız.
Çocuklarını, kadınları, çocukları, yoksulları anlatan sanatçımız kim?
Önceki dersimiz de söylemiştik.
Mehmet Emin Yurdakul arkadaşlar yoksul insanlardan, kimsesiz çocuklardan, kadınlardan söz eden, toplumun sorunlarını anlatan sanatçımız Mehmet Emin Yurdakul.
Dolayısıyla doğru cevap ımız seçeneği olacak.
Ali Canip Yöntem deyiz.
Şimdi Ali Canip Yönteme baktığımızda bir kere hece ölçüsü zaten olmazsa olmaz.
Yani hem önceki Mehmet Emin Yurdakul hem Ziya Gökalp ve baktığımızda onların da hece ölçüsü kullandığını görüyoruz.
Yine tabi sade bir dil kullanmıştır ama yani arzu da kullanmıştır.
Ali Canip yani tek tük denemeler olur.
Mesela ilk aruz da başlarlar.
Ali Canip Yöntemin önceden gelen bir geleneği var.
Fecri Atiye mesela katılmıştır.
Daha sonra da milli edebiyata dönmüştür haliyle.
Arzusu kullanması normal.
İlk şiirlerini Kadın ve Bahçe dergilerinde yayımlamıştır ve kendisinin Genç Kalemler dergisinin başyazarı olduğunu bilmeliyiz.
Bakın, özellikle de bakın Cenap Şahabettin ile Mani şu baş yazar ifadesini işaret diyelim.
Cenap Şahabettin ile bakın dil tartışmalarına girmiştir ve Milli Edebiyat Meseleleri ve Cenap Beyle Münakaşa Formu adlı eserini de hemen unutmadan söylemeliyiz.
Yine Mehmet Emin Yurdakul da ve Ziya Gökalp de olduğu gibi Türkçülük ve Turancı lığı benimsediğini söyleyebiliriz.
Tek şiir kitabının geçtiğim yol olduğunu da bilelim arkadaşlar.
Ve geldik bu dönem içerisinde göreceğimiz son sanatçımıza.
Rıza Tevfik Bölükbaşı kendisine tabii felsefe derslerine felsefe dersleriyle ilgilendiği için Fazıl'a Rıza ismi verilmiştir.
Özellikle de bakın halk şiiri tarzında yazdığı manzum öğeleriyle tanınmıştır.
Yani aslında halk edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır.
Ve yine bakın Aşık ve Tekke şiirinin kaynağından beslenmiştir.
Yani o aşık tarzı ve tekke, tasavvuf edebiyatı, halk edebiyatının ürünlerinden, sanatçılardan etkilendiğini de söyleyebiliriz.
Özellikle şiirlerinde bakın didaktik olmaktan kaçınmış.
Yani öğretici bir yönü yok.
Ama aşk, vatan hasreti, tabiat güzellikleri, gurbet gibi temaları da işlediğini söylemeliyiz.
İlk şiirlerinde her ne kadar ağır bir dil kullanmışsa da ki bu serveti fünun etkisi ile olmuştur.
Daha sonra da dilini biraz daha sade eleştirdiğini söylemeliyiz.
Yine Sera.
Bu Ömrüm onun önemli bir şiir kitabıdır.
Bütün şiirleri bakın bu kitabımda yayımlanmıştır.
Özellikle de bunlar içerisinde çok ünlü bir şiiri var.
Uçun Kuşlar şiiri yine Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın dır.
Bunu bilmenizde fayda var.
Daha sonra da şarkı olarak bestelenmiştir.
Şimdi bu dönem içerisinde yani milli edebiyat dönemi içerisinde bağımsız olan yani herhangi bir topluluğa dahil olmayan sanatçılar da var.
Mesela bunlardan biri Yahya Kemal.
Ki biz onun saf şiir kısmında gördük, biri de Mehmet Akif Ersoy dur.
Türk edebiyatının büyük şairlerinden dir.
Şimdi Mehmet Akif Ersoy ve özellikleri üzerinde isterseniz şiir anlayışı üzerinde duralım.
Şimdi bu dönemdeki bağımsız sanatçılardan olduğunu zaten söyledik ve Arzu Türkçe'ye başarıyla uygulayan o şairlerden dir.
Beş büyük şairimiz Yahya Kemal Mehmed'i Akif, Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin, Tevfik Fikret.
Bakın özellikle de Nazım'ın Nesibe uzaklaştırmıştır.
Çok önemlidir ve bu durumda bakın manzum öyküleriyle ön plana çıkıyor ve manzum öykülerine de baktığımızda özelikle de toplum yaşamını anlattığını söyleyebiliriz ve Mehmet Akif Ersoy için dini bizim onun şiirlerinin en önemli özelliğidir diyelim.
Toplumun kurtuluşunun ancak din ile olacağını söylemiş ve ahlaki didaktik şiirler yazmıştır.
Bakın tabii İstiklal Marşı'ndan dolayı milli şair olarak kabul edildiğini de ifade edelim.
Tabii ki de bütün şiirlerinin özellikle gerçek hayat, hikayeci ve hayal ile yoktur alışverişimiz diyerek aslında realist bir anlayış takındığını söyleyebiliriz.
Özellikle bakın Çanakkale şehitlerine şu boğaz harbi nedir, var mı ki dünya deyişi en kesif orduların?
Yükleniyor.
Dördü beşi diye başlayan Çanakkale Şehitlerine şiiri, Küfe Mahalle Kahvesi, Köse İmam Seyfi Baba bilinen şiirlerinden dir ve özellikle şiirlerinin bakın sırat ı Müstakim!
Aman şöyle yapalım Sırat ı müstakim tabii.
Daha sonra bulunursa sevilir.
Reşad ismini alıyor dergisinde yayımlandığını söyleyebiliriz.
Zaten bütün şiirlerinin toplandığı tek bir eseri var.
O da safahatı bir safha, hatta yedi bölümden oluşuyor diyebiliriz.
Şimdi konumuzla ilgili örnek sorumuza geçebiliriz.
Şimdi yukarıda tanıtılan, yukarda tanıtılan ve yazdıklarından örnek verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Şimdi şu yerimize bakalım.
Bırak beni haykır ayım.
Susarsa sen matem et.
Unutma ki şairleri kırmayan bir millet.
Sevenleri topluğu toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.
Şimdi bu şairimiz bir de bilgimiz var.
Bakalım bir kısmında bir ipucu elde edecek miyiz?
Osmanlı Devleti'nin çökmeye yüz tuttuğu 20'nci yüzyılın başında bir çok sanatçı toplumun dertleriyle ilgilenmiş ve bir aydın sorumluluğu göstererek toplumu yönlendirmiştir.
Şimdi buraya kadar zaten milli edebiyatın özelliklerinden söz ediyor diyebiliriz.
Bakın şuradan itibaren bir ipucu gelebilir.
Bu şiirde haksızlığa uğrayan yoksul ve kimsesizlerin sesi olmak için yazılmıştır diyor.
Peki hani yoksul insanların çocukları?
İşte kimsesiz kız.
Çocuklarını, kadınları, çocukları, yoksulları anlatan sanatçımız kim?
Önceki dersimiz de söylemiştik.
Mehmet Emin Yurdakul arkadaşlar yoksul insanlardan, kimsesiz çocuklardan, kadınlardan söz eden, toplumun sorunlarını anlatan sanatçımız Mehmet Emin Yurdakul.
Dolayısıyla doğru cevap ımız seçeneği olacak.
Sıkça Sorular Sorular
Ali Canip Yöntem Kimdir?
- Lise edebiyat programlarının düzenlenmesinde çalışmış ve ders kitapları hazırlamıştır.
- Makalelerini “Milli Edebiyat Meselesi ve Cenap Bey’le Münakaşalarım” adlı kitapta toplanmıştır.
- Şiir: Geçtiğim Yol
Rıza Tevfik Bölükbaşı Kimdir?
- Batı felsefesinin Türkiye’de tanınması yönünde çalışmaları olduğu ve Darülfünun’da felsefe dersleri verdiği için “Feylesof Rıza” diye anılmıştır.
- Halk şiiri tarzında yazdığı manzumeleri ile tanınmış, Âşık ve Tekke şiirinin kaynağından beslenmiştir.
- Türk halk şiirinin, özellikle Yunus, Karacaoğlan, Dertli, Seyrani gibi şairlerin biçim ve deyişlerini örnek almıştır.
- Şiirlerinde didaktik olmaktan kaçınmış; ak, anı, vatan hasreti, tabiat güzellikleri, gurbet temalarını işlemiştir.
- Şiir: Serâb-ı Ömrüm
- Felsefe: Felsefe Dersleri, Mufassal Kamus-ı Felsefe
Mehmet Akif Ersoy Kimdir?
- 1921’de ulusal marş güftesi seçmek için açılan yarışmada şiiri, oy birliğiyle İstiklal Marşı olarak seçilmiştir.
- Şiirlerinde aruzu Türkçeye byük bir ustalıkla uygulamıştır ve Türk azru haline getirmiştir.
- Nazmı nesre yaklaştırmıştır.
- Şiirlerinde yalnız dini konuları işlemekle kalmamış, savaş sonrası toplum hayatının çöküntülerini ve ıstıraplarını anlatmıştır.
- Toplumun kurtuluşunun dine sarılmakla olacağını savunmuş ve ahlaki, didaktik şiirler yazmıştır.
- Dini lirizm, şiirininen önemli özelliğidir.
- Manzum öykülerinde toplum yaşamını sergiler.
- Şiir: Safahat, Hakkın Sesleri, Süleymaniye Kürsüsünde, Fatih Kürsüsünde, Hatıralar, Gölgeler, Asım
- Manzum Hikaye: Hasta, Küfe, Meyhane, Seyfi Baba, Hasır, Mahalle Kahvesi
Ömer Seyfettin Kimdir?
- Yeni Lisan hareketinin savunucularındandır.
- Türk öykücülüğünün en büyük isimlerinden biridir.
- Oly anlatımına dayanan, Maupassant tarzı adı verilen öykücülüğün edebiyatımızdaki en önemli temsilcisidir.
- Amacı toplumsal yaşamdaki aksayan yönleri ortaya çıkarmak ve milli bilinci güçlendirmektir.
- Çocukluk anıları ve kahramanlık, öykülerindeki önemli konulardandır.
- Öykü: İlk Düşen Ak, Yüksek Ökçeler, Bomba, Gizli Mabet, Bahar ve Kelebekler, Beyaz Lale, Diyet, Kaşağı, Nadan, Eshab-ı Kehfimiz, Harem, Asilzadeler
- Roman (uzun öykü): Efruz Bey, Yalnız Efe
Halide Edip Adıvar Kimdir?
- İlk zamanlar İngiliz edebiyatının etkisinde romanlar yazmış, bu romanlarında aşkı işlemiş, kadın psikolojisi üzerinde durmuştur.
- Sonraları Türkçülük akımını benimsemiş, romanlarında Kurtuluş Savaşı’nı işlemiştir.
- Romanlarında kahramanlar, genellikle üstün özelliklere sahip kadınlardır.
- Roman: Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek, Vuurn Kahpeye, Tatarcık, Handan, Seviyye Talip, Yeni Turan
- Öykü: Dağa Çıkan Kurt, Harap Mabetler
- Tiyatro: Kenan Çobanları, Maske ve Ruh
- Anı: Türk’ün Ateşle İmtihanı, Mor Salkımlı