Merhaba arkadaşlar bu dersimizde alkenlerin özelliklerini işleyeceğiz.
Alkenler hidrokarbonlar grubundan olduğu için apolar yapıdadırlar ve apolar yapıda oldukları için molekülleri arasında zayıf London kuvvetleri görünürdü.
Karbon sayısı arttığı zaman London kuvveti artar ve kaynama noktası artar diye biliyorduk.
Günlük hayatta biz birçok alkali ile karşılaşıyoruz.
Etilen de bunlardan bir tanesi.
Etilen meyvenin olgunlaşmasına yardımcı olarak kullanılır.
Olgunlaşmamış meyveler etilen gazına bir süre bekletilir ve olgunlaşması sağlanır.
Domates, muz, portakal, mandalina bunlara örnek olarak verilebilir.
Ayrıca A vitamini, kolesterol ve ağaçlardan elde edilen kauçukta da çift bağ bulunur.
Yapısında çift bağ bulunması burada bahsettiğim maddelerin Alken özelliği gösterdiğini de bize anlatır arkadaşlar.
Alkenin ilk üyesi olan etilen önemli bir bileşiktir.
Çünkü endüstride birçok bir işin başlangıç maddesi olarak kullanılır.
Alkenlerin tepkimelerine geliyorum ve katılma tepkimesi de diyoruz.
Katılma tepkimesi nedir?
Katılma tepkimesi nasıl yapıyoruz?
Arkadaşlar tepkimenin katılımı olabilmesi için bizim bileşiğimizde PV alması lazım.
İkili veya üçlü bağ olması lazım.
Alkenlerdeyiz şu anda alkenlerin tepkimelerini göreceğiz.
pi bağında da yine aynı şekilde pardon alkinlerde de yine aynı şekilde katılma tepkimesi görüyoruz.
Onu da bundan sonraki dersimizde zaten işleyeceğiz arkadaşlar.
İki karbonlu alkenimi aldım etilen.
Etilene Brom, Hidrojen, hidrojen klorür ve su katacağım.
Nasıl katıyorum?
Arkadaşlar ortamda katalizör var, katalizör.
Öncelikle buradaki pi bağlarını açar.
Pi bağını açtığı zaman o zaman Ch2 bir bağ ch2 yine bir bağ yapmakta.
Gelir ve bromları ben bu karbonlara bağlarım.
Hidrojenleri bu karbonlara bağlarım.
Hidrojeni ve kloru her ikisinde farklı karbonları bağlarım.
Su için de aynı şey geçerli.
Hemen bileşiklerimizi yazalım daha iyi anlayalım.
Pi bağları açıldı.
Ch2 ch2.
Bakın artık birer tane bağ yapabilir bromlar bu şekilde bunlara bağlandı.
Bu sırada bu bu reaksiyon bizim için önemli bir reaksiyondur.
Bromun kahverengi, kızıl, kızıl, kahverengi bir rengi vardır.
Ortamda ilk önce ben etileni koyduğumda edilen renksiz bromu koyuyorum.
Ortam kahverengi oldu.
Oluşan bileşik yine renksiz.
İşte arkadaşlar burada biz bromun renginin kaybetmesinden şunu anlıyoruz.
Bizim bileşiğimizde demek ki bağ vardır diyoruz.
Dikkat Alkenleri demedim, alkendir demiyorum.
Diyorum ki Pİ bağı vardır.
Çünkü aynı reaksiyonu biz alkinlerde de göreceğiz.
Devam ediyorum bu sefer etilene hidrojen gönderiyorum.
Bir hidrojen bu tarafa bir hidrojen diğer karbona katılır.
Ch3 ch3 yani.
Alkanı elde ederim.
Hidrojen klorüre geçiyorum.
Hidrojen klorürde 1 hidrojen yani hidrojenin bir karbona kloru 1 Karbona bağlayacağım Ch3 ch2 ch şeklinde yazabilirim.
Suyu katarken oh ve hidrojen şeklinde düşünün.
Bir karbon oh'ı bir karbon hidrojeni bağlayacağız.
Hemen bağlayalım.
Ch3 hidrojeni bağladım ch2 buna da oh bağladım.
Gördüğünüz gibi Alkenlere su katınca alkol oluyor.
Alkene hidrojen katınca alkan olur.
Hemen bakalım onu not olarak yazalım.
Alkenle hidrojen tepkimeye girerse Alkanı elde ederim ve burada önemli bir olay var.
Her bir pi bağı için bir hidrojen kullanırız.
Bunu da belirtelim.
Alkene su kattığım zaman da alkolle karşılaştım diyebilirim ve geçiyoruz.
Çok önemli bir kural olan Marcovnikov kuralına, Markovnikov kuramını asimetrik alkenlerde kullanırız.
Bizim yukarıda kullandığımız etilen simetrik bir etkendir.
Çift bağ, karbonunda eşit hidrojen vardır.
Burada ise çift bağ karbonunda eşit hidrojen yok.
Bu sefer ben hidrojenli bir bileşik katarken, hidrojenin nereye gideceği hakkında soru işareti doğuyor.
Hidrojen hangisine gidecek?
ch2'ye mi gider?
Diğer karbona mı gider?
Aslında arkadaşlar her ikisine de gidiyor ama markovnikov yaptığı deneyler, denemeler sonucunda şunu görmüş.
Hidrojene fazla olan karbonu belirleyeceğiz.
Burada hidrojenler bizim için önemli değil.
Çift bağ karbonlarına bakıyoruz.
Çift bağ karbonuna baktığımda hidrojeni fazla olan karbonu belirtiyorum.
Bu karbona hidrojen gider.
Diğer karbon ise hidrojenin yanında olan gruplar gider diye söyleyebilirim.
Hatta şöyle bir yorumu da var.
Bunu da söyleyelim.
Hidrojen klorür ve sudan artı ve eksi olan kısımları belirledim.
Artı olanlar hidrojen.
Diyor ki çift bağ karbonda hidrojenin fazla olan yere artı olan kısım, artı olan grup.
Diğer tarafa ise diğer karbon ve eksi yüklü olan atomlar iyonlar bağlanır diye de özellikle de söylüyor.
Hangisinden giderseniz daha, hangisi daha kolay geliyorsa oradan gidebilirsiniz.
Devam ediyorum.
Bir örneğimiz var, örnekle daha iyi anlayacaksınız diye düşünüyorum.
Üç Karbonlu alkenimi aldım.
Gördüğünüz gibi asimetrik bir Alken.
Ben hidrojen kaç hidrojen bromu ve su katacağım.
Hidrojen ve brom katarken markovnikova gerek yok.
Nerede kullanıyorduk?
Hidrojenli bir bileşik katarken markovnikov kullanıyoruz.
Hemen bakalım hidrojen katıyorum arkadaşlar.
Üç karbonlu bir alkenin var.
İlk karbonunda bir değişiklik olmaz.
Bu Pi bağını açıyoruz zaten açtık.
Açtıysa bu bağ yapacak, bu da bağ yapacak.
O zaman önce bir tane hidrojen bağlıyorum.
Ch2 bir tane hidrojen bağlıyorum ve ben bu şekilde üç karbonlu alkan elde ediyorum.
Brom katarken brom buraya ve buraya gelecek.
Ch3, Ch, brom, ch2 brom şeklinde yazabilirim.
Markovnikov kullanmamıza gerek yoktu.
Şimdi geliyoruz.
Markovnikovlu olanlara.
Arkadaşlar hidrojen bromür ana ürün istiyorum ana ürün için hidrojenin fazla olan yere hidrojen gider.
Brom da diğer karbona gider.
Belirledik ana ürünümüz bu şekilde.
Ch3 Ch a brom bağlanacak ve Ch2'ye de 1 hidrojen Ch3 olur.
Bu da bizim ana ürünümüz olur.
Peki burada bir de yan ürünümüzü de gösterelim, sadece burada gösterelim.
Yan ürün de tam tersi arkadaşlar.
Yani hidrojen hidrojeni fazla olan yere gidiyordu.
Bu sefer az olan yere gidecek yan ürünün Ch3 Ch2 ch2 ye de o zaman brom bağlarım.
Bu da yan üründür.
Sorularımız bizim ana ürün üzerinden geliyor.
Aksi belirtilmediği sürece markovnikov kuralını kullanıyoruz.
Markovnikov kullandığımızda biz aynı ürünü buluyoruz.
Tekrar söylüyorum suyu şimdi suyu ben katıyorum.
Suyu katarken hidrojen ve oh olarak düşüneceğim.
Hidrojenin fazla olan karbon ch2.
Oraya hidrojen diğer tarafa, ortadaki karbon ise oh gelecek.
Ch3 karbon hidrojen oh buraya gelir ve ch3 olarak da evet örneğin katılma tepkimeleri tamamladım.
Devam ediyorum.
Alkenlerin polimerleşme reaksiyonlarına geliyorum.
Polimerler hatırlarsanız monomerlerin bir araya gelmesiyle oluşuyordu.
İki monomer bir araya gelirse dimer olurdu.
Üç tane monomer bir araya gelirse trimer.
Çok monomer bir araya gelirse polimer oluşurdu.
Gördüğünüz gibi köşeli paranteze alıyorum.
Etilen içerde etilen var.
n'i en başa yazdım.
Polimerleşme esnasında pi bağları açılır, pi bağı açılır ve bileşik kendi kendine polimerleşir, kendi kendine bağlanır.
Şimdi arkadaşlar bakıyorum 2 tane karbon, 4 tane hidrojen var.
Bakın atom sayıları değişmedi.
Sadece ne oldu?
Bağ açıldı.
Pi bağlarını yanlara doğru gösteriyoruz.
n'i aşağı indiriyoruz.
Etilen de artık benim elimdeki bileşik polietilen oldu diyorum.
Devam ediyorum.
Vinil klorür Ch2 ch yapısı, Vinildi.
Vinil klorür köşeli parantez en başta.
Sonra pi bağları açılır.
Bileşik kendi kendine katılır ve derim ki elde ettiğim bileşik artık polivinil klorür, vinil klorürdür polivinil klorür.
Bu da pvc'nin formüldür.
Devam ediyorum.
Teflon formülüne geleceğim.
Tetrafloretilen bakın, eskiden etilendi.
4 tane flor kattım tetra flor etilen oldu.
Ben bunu polimerleştirdiğimiz zaman iki karbon 4 4 tane flor aynı şekilde duruyor ve ben politetrafloretilen yani teflon elde etmiş oluyorum ve bu şekilde arkadaşlar dersimizi bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın.
Alkenler hidrokarbonlar grubundan olduğu için apolar yapıdadırlar ve apolar yapıda oldukları için molekülleri arasında zayıf London kuvvetleri görünürdü.
Karbon sayısı arttığı zaman London kuvveti artar ve kaynama noktası artar diye biliyorduk.
Günlük hayatta biz birçok alkali ile karşılaşıyoruz.
Etilen de bunlardan bir tanesi.
Etilen meyvenin olgunlaşmasına yardımcı olarak kullanılır.
Olgunlaşmamış meyveler etilen gazına bir süre bekletilir ve olgunlaşması sağlanır.
Domates, muz, portakal, mandalina bunlara örnek olarak verilebilir.
Ayrıca A vitamini, kolesterol ve ağaçlardan elde edilen kauçukta da çift bağ bulunur.
Yapısında çift bağ bulunması burada bahsettiğim maddelerin Alken özelliği gösterdiğini de bize anlatır arkadaşlar.
Alkenin ilk üyesi olan etilen önemli bir bileşiktir.
Çünkü endüstride birçok bir işin başlangıç maddesi olarak kullanılır.
Alkenlerin tepkimelerine geliyorum ve katılma tepkimesi de diyoruz.
Katılma tepkimesi nedir?
Katılma tepkimesi nasıl yapıyoruz?
Arkadaşlar tepkimenin katılımı olabilmesi için bizim bileşiğimizde PV alması lazım.
İkili veya üçlü bağ olması lazım.
Alkenlerdeyiz şu anda alkenlerin tepkimelerini göreceğiz.
pi bağında da yine aynı şekilde pardon alkinlerde de yine aynı şekilde katılma tepkimesi görüyoruz.
Onu da bundan sonraki dersimizde zaten işleyeceğiz arkadaşlar.
İki karbonlu alkenimi aldım etilen.
Etilene Brom, Hidrojen, hidrojen klorür ve su katacağım.
Nasıl katıyorum?
Arkadaşlar ortamda katalizör var, katalizör.
Öncelikle buradaki pi bağlarını açar.
Pi bağını açtığı zaman o zaman Ch2 bir bağ ch2 yine bir bağ yapmakta.
Gelir ve bromları ben bu karbonlara bağlarım.
Hidrojenleri bu karbonlara bağlarım.
Hidrojeni ve kloru her ikisinde farklı karbonları bağlarım.
Su için de aynı şey geçerli.
Hemen bileşiklerimizi yazalım daha iyi anlayalım.
Pi bağları açıldı.
Ch2 ch2.
Bakın artık birer tane bağ yapabilir bromlar bu şekilde bunlara bağlandı.
Bu sırada bu bu reaksiyon bizim için önemli bir reaksiyondur.
Bromun kahverengi, kızıl, kızıl, kahverengi bir rengi vardır.
Ortamda ilk önce ben etileni koyduğumda edilen renksiz bromu koyuyorum.
Ortam kahverengi oldu.
Oluşan bileşik yine renksiz.
İşte arkadaşlar burada biz bromun renginin kaybetmesinden şunu anlıyoruz.
Bizim bileşiğimizde demek ki bağ vardır diyoruz.
Dikkat Alkenleri demedim, alkendir demiyorum.
Diyorum ki Pİ bağı vardır.
Çünkü aynı reaksiyonu biz alkinlerde de göreceğiz.
Devam ediyorum bu sefer etilene hidrojen gönderiyorum.
Bir hidrojen bu tarafa bir hidrojen diğer karbona katılır.
Ch3 ch3 yani.
Alkanı elde ederim.
Hidrojen klorüre geçiyorum.
Hidrojen klorürde 1 hidrojen yani hidrojenin bir karbona kloru 1 Karbona bağlayacağım Ch3 ch2 ch şeklinde yazabilirim.
Suyu katarken oh ve hidrojen şeklinde düşünün.
Bir karbon oh'ı bir karbon hidrojeni bağlayacağız.
Hemen bağlayalım.
Ch3 hidrojeni bağladım ch2 buna da oh bağladım.
Gördüğünüz gibi Alkenlere su katınca alkol oluyor.
Alkene hidrojen katınca alkan olur.
Hemen bakalım onu not olarak yazalım.
Alkenle hidrojen tepkimeye girerse Alkanı elde ederim ve burada önemli bir olay var.
Her bir pi bağı için bir hidrojen kullanırız.
Bunu da belirtelim.
Alkene su kattığım zaman da alkolle karşılaştım diyebilirim ve geçiyoruz.
Çok önemli bir kural olan Marcovnikov kuralına, Markovnikov kuramını asimetrik alkenlerde kullanırız.
Bizim yukarıda kullandığımız etilen simetrik bir etkendir.
Çift bağ, karbonunda eşit hidrojen vardır.
Burada ise çift bağ karbonunda eşit hidrojen yok.
Bu sefer ben hidrojenli bir bileşik katarken, hidrojenin nereye gideceği hakkında soru işareti doğuyor.
Hidrojen hangisine gidecek?
ch2'ye mi gider?
Diğer karbona mı gider?
Aslında arkadaşlar her ikisine de gidiyor ama markovnikov yaptığı deneyler, denemeler sonucunda şunu görmüş.
Hidrojene fazla olan karbonu belirleyeceğiz.
Burada hidrojenler bizim için önemli değil.
Çift bağ karbonlarına bakıyoruz.
Çift bağ karbonuna baktığımda hidrojeni fazla olan karbonu belirtiyorum.
Bu karbona hidrojen gider.
Diğer karbon ise hidrojenin yanında olan gruplar gider diye söyleyebilirim.
Hatta şöyle bir yorumu da var.
Bunu da söyleyelim.
Hidrojen klorür ve sudan artı ve eksi olan kısımları belirledim.
Artı olanlar hidrojen.
Diyor ki çift bağ karbonda hidrojenin fazla olan yere artı olan kısım, artı olan grup.
Diğer tarafa ise diğer karbon ve eksi yüklü olan atomlar iyonlar bağlanır diye de özellikle de söylüyor.
Hangisinden giderseniz daha, hangisi daha kolay geliyorsa oradan gidebilirsiniz.
Devam ediyorum.
Bir örneğimiz var, örnekle daha iyi anlayacaksınız diye düşünüyorum.
Üç Karbonlu alkenimi aldım.
Gördüğünüz gibi asimetrik bir Alken.
Ben hidrojen kaç hidrojen bromu ve su katacağım.
Hidrojen ve brom katarken markovnikova gerek yok.
Nerede kullanıyorduk?
Hidrojenli bir bileşik katarken markovnikov kullanıyoruz.
Hemen bakalım hidrojen katıyorum arkadaşlar.
Üç karbonlu bir alkenin var.
İlk karbonunda bir değişiklik olmaz.
Bu Pi bağını açıyoruz zaten açtık.
Açtıysa bu bağ yapacak, bu da bağ yapacak.
O zaman önce bir tane hidrojen bağlıyorum.
Ch2 bir tane hidrojen bağlıyorum ve ben bu şekilde üç karbonlu alkan elde ediyorum.
Brom katarken brom buraya ve buraya gelecek.
Ch3, Ch, brom, ch2 brom şeklinde yazabilirim.
Markovnikov kullanmamıza gerek yoktu.
Şimdi geliyoruz.
Markovnikovlu olanlara.
Arkadaşlar hidrojen bromür ana ürün istiyorum ana ürün için hidrojenin fazla olan yere hidrojen gider.
Brom da diğer karbona gider.
Belirledik ana ürünümüz bu şekilde.
Ch3 Ch a brom bağlanacak ve Ch2'ye de 1 hidrojen Ch3 olur.
Bu da bizim ana ürünümüz olur.
Peki burada bir de yan ürünümüzü de gösterelim, sadece burada gösterelim.
Yan ürün de tam tersi arkadaşlar.
Yani hidrojen hidrojeni fazla olan yere gidiyordu.
Bu sefer az olan yere gidecek yan ürünün Ch3 Ch2 ch2 ye de o zaman brom bağlarım.
Bu da yan üründür.
Sorularımız bizim ana ürün üzerinden geliyor.
Aksi belirtilmediği sürece markovnikov kuralını kullanıyoruz.
Markovnikov kullandığımızda biz aynı ürünü buluyoruz.
Tekrar söylüyorum suyu şimdi suyu ben katıyorum.
Suyu katarken hidrojen ve oh olarak düşüneceğim.
Hidrojenin fazla olan karbon ch2.
Oraya hidrojen diğer tarafa, ortadaki karbon ise oh gelecek.
Ch3 karbon hidrojen oh buraya gelir ve ch3 olarak da evet örneğin katılma tepkimeleri tamamladım.
Devam ediyorum.
Alkenlerin polimerleşme reaksiyonlarına geliyorum.
Polimerler hatırlarsanız monomerlerin bir araya gelmesiyle oluşuyordu.
İki monomer bir araya gelirse dimer olurdu.
Üç tane monomer bir araya gelirse trimer.
Çok monomer bir araya gelirse polimer oluşurdu.
Gördüğünüz gibi köşeli paranteze alıyorum.
Etilen içerde etilen var.
n'i en başa yazdım.
Polimerleşme esnasında pi bağları açılır, pi bağı açılır ve bileşik kendi kendine polimerleşir, kendi kendine bağlanır.
Şimdi arkadaşlar bakıyorum 2 tane karbon, 4 tane hidrojen var.
Bakın atom sayıları değişmedi.
Sadece ne oldu?
Bağ açıldı.
Pi bağlarını yanlara doğru gösteriyoruz.
n'i aşağı indiriyoruz.
Etilen de artık benim elimdeki bileşik polietilen oldu diyorum.
Devam ediyorum.
Vinil klorür Ch2 ch yapısı, Vinildi.
Vinil klorür köşeli parantez en başta.
Sonra pi bağları açılır.
Bileşik kendi kendine katılır ve derim ki elde ettiğim bileşik artık polivinil klorür, vinil klorürdür polivinil klorür.
Bu da pvc'nin formüldür.
Devam ediyorum.
Teflon formülüne geleceğim.
Tetrafloretilen bakın, eskiden etilendi.
4 tane flor kattım tetra flor etilen oldu.
Ben bunu polimerleştirdiğimiz zaman iki karbon 4 4 tane flor aynı şekilde duruyor ve ben politetrafloretilen yani teflon elde etmiş oluyorum ve bu şekilde arkadaşlar dersimizi bitiriyoruz.
Bundan sonraki derste görüşmek üzere hoşçakalın.
